Azamat Almas. Jyludyng «jyry» taghy da bastaldy
Jaqynda ghana Ýkimet basshysynyng qysqy jylytu mausymyn oidaghyday ótkizu turaly tapsyrmasynan song Almaty oblysyndaghy jylugha jauapty túlghalar әzirlikterin mayyn tamyza jetkizetin. Onyng ishinde, әsirese, Taldyqorghan qalasynyng jetekshileri 100 payyz saqaday saymyz degen sózden janylmaghany esimizde. Jyldaghyny kókekshe qaytalaghanda «jylu jyry» taghy bastalar degen edik. Sol aitqanymyz aiday keldi. Búrynghyday kósheler boyynsha jappay jylu jýiesin qazu tirkelmese de, jylugha jarymay otyrghan kóp qabatty ýiler qatary azayghan joq. Olardyng qatarynda songhy tórt jyl boyy jyludyng zardabyn tartyp, qazannan sәuirge deyin qaltyrap, pәterlerining búryshtary kógerip shyghatyn Qabylisa jyrau kóshesindegi 213, 213 «a», 215 ýiler bar. Ótken jyly osy ýsh ýide túratyn 150-ge juyq otbasygha jylumen qamtu mekemesi jertóledegi jylu qúbyrlaryn auystyru ýshin aqsha jinandar dedi. Ár shanyraq eki myng tengeden 300 myng tengege juyq qarjy jinap, ótkizdi. Soghan qaramastan byltyr mýlde asqynghan jylugha qatysty tausylmas tauqymet biyl da jalghasyn tapty. Ótken jyly túrghyndardyng aldy «Taldyqorghanjyluserviys» mekemesin sotqa deyin sýiregenimen, qalalyq sot túrghyndardyng alty ay qysta dirdektep shyqqanynynyng naqty dәlelining joqtyghyn kóldeneng tartty. Al basqaru paketining basym bóligi qalalyq әkimdikke tiyesili jylumen qamtu újymy týk shara qoldanghan joq.
Jaqynda ghana Ýkimet basshysynyng qysqy jylytu mausymyn oidaghyday ótkizu turaly tapsyrmasynan song Almaty oblysyndaghy jylugha jauapty túlghalar әzirlikterin mayyn tamyza jetkizetin. Onyng ishinde, әsirese, Taldyqorghan qalasynyng jetekshileri 100 payyz saqaday saymyz degen sózden janylmaghany esimizde. Jyldaghyny kókekshe qaytalaghanda «jylu jyry» taghy bastalar degen edik. Sol aitqanymyz aiday keldi. Búrynghyday kósheler boyynsha jappay jylu jýiesin qazu tirkelmese de, jylugha jarymay otyrghan kóp qabatty ýiler qatary azayghan joq. Olardyng qatarynda songhy tórt jyl boyy jyludyng zardabyn tartyp, qazannan sәuirge deyin qaltyrap, pәterlerining búryshtary kógerip shyghatyn Qabylisa jyrau kóshesindegi 213, 213 «a», 215 ýiler bar. Ótken jyly osy ýsh ýide túratyn 150-ge juyq otbasygha jylumen qamtu mekemesi jertóledegi jylu qúbyrlaryn auystyru ýshin aqsha jinandar dedi. Ár shanyraq eki myng tengeden 300 myng tengege juyq qarjy jinap, ótkizdi. Soghan qaramastan byltyr mýlde asqynghan jylugha qatysty tausylmas tauqymet biyl da jalghasyn tapty. Ótken jyly túrghyndardyng aldy «Taldyqorghanjyluserviys» mekemesin sotqa deyin sýiregenimen, qalalyq sot túrghyndardyng alty ay qysta dirdektep shyqqanynynyng naqty dәlelining joqtyghyn kóldeneng tartty. Al basqaru paketining basym bóligi qalalyq әkimdikke tiyesili jylumen qamtu újymy týk shara qoldanghan joq. Jogharyda aitylghan ýsh ýiding túrghyndary qazirgi kezde ýilerin tastap, kóshege shyghudyng az-aq aldynda túr.
Jalpy osy ýige kirgen kezde 2002 jyly qysta-aq kórinis bergen jylugha qatysty kýrdeli mәsele songhy jyldary tipten asqynyp ketti. Túrghyndar ol asqynudy dәl qastarynda ornalasqan Jetisu memlekettik uniyversiytetitinng aulasynda qosymsha ýlken bes qabatty korpustyng salynuy men oghan jyludyng Qabylisa jyrau kóshesindegi aqtyq nýkteler bolyp sanalatyn, ýsh ýiding janyndaghy jylu jýiesin bólip-retteytin toraptan tartylghanynan kóredi. Ony jogharyda aitylghan «Taldyqorghanjyluserviys» meemesining mamandary men basshylary, tipti qaly әkimining osy salagha jauapty orynbasary da joqqa shygharmaydy. Jylu trassasynyng qosymsha jýktemege layyqtalyp jasalmaghandyghy, uniyversiytet basshylyghynyng soghan qaramastan, eshkimnen rúqsat almastan jylu jýiesine qosylyp qana qoymay, qosymsha qysymgha qol jetkizu ýshin ystyq sudy aidaytyn eki birdey quatty sorap ornatqany turaly jasyrmaydy olar. Biraq shara qoldanugha kelgende, dәrmensizdik tanytyp otyrghandaryna tórt jyl boldy.
Túrghyndardy memlekettik oqu orny sol memleket atynan uәkilettik etetinderdi tyndamay ma degen saual eriksiz mazalaydy. Soghan qaraghanda 2008 jylghy zansyzdyqta ózderining de ýlesi bar siyaqty. Taldyqorghan qalasy әkimining osy salagha jauapty orynbasary Ermek Alpysovtyng telefony men ózine maza bermegennen eshtene shyqpay túr. Barghan nemese sóilesken sayyn qúrghaq uәdeni ýiip-tógetin orynbasar әli eshqanday shara qoldanghan joq. Songhy joly uniyversiytet basshysy Ábdimanap Bektúrghanovqa shamasy kelmeytinderin ashyq moyyndady. Oghan Taldyqorghanjyluserviys» mekemesining basshysy Manarhan Ahymbekov te qosylady.
Qalanyng jana әkimi Mahabbat Biygeldiyevke aryz jazghan song ile-shala kelgen qalalyq túrghyn ýi-kommunaldyq sharuashylyq bólimining basshysy bastaghan komissiya ýsh ýige bólingen jyludy joldan zansyz qosylghan uniyversiytet jyrymdap otyrghanyn aita kele, shara qoldanymyz. Oghan baghynbasa, prokuraturagha beremiz degen edi. Odan beri de on kýn ótti. Shaghymdanghan túrghyndargha eregisti me, uniyversiytet soraptaryn ýzdiksiz qosqan bolar, búryn jylymshylanyp túratyn batareyalar mýlde suyp ketti. Qalalyq әkimdikten de túrghyn ýi-kommunaldyq sharuashylyqtan da habar joq. Jogharyda atalghan ýsh ýide de negizinen Almaty oblysynyng ortalyghy Taldyqorghangha auysqan jyldary kóship kelgen qyzmetkerler men jas mamandar túrady. Mektep, balabaqsha jasyndaghy, omyraudaghy balalar sany óte kóp. Byltyr olardyng barlyghyna derlik suyqtan auyryp qaldy. Sonymen birge ótken jyly qystay jylu bir qalypty bolmaghandyqtan kóktemge taman pәterlerding qabyrghalary kógerip ketti.
Jylugha jarymay otyrghan ýsh ýidegi pәterding әrqaysysynda kem degende 4-5 adamnan bar dep esetpegendegi 700-ge juyq túrghyn taghy da qaltyrap otyr, al jylugha jauaptylardyng barlyghyna juyghy Astanagha saylau aldyndaghy kezekten tys sezge «Núr Otannyn» shashbauyn kóteruge ketipti. Al Elbasynyng jergilikte jerlerdegi ókilderi bolyp sanalatyn әkimderdi de kerek qylmaytyndar kesirinen qarapayym túrghyndar zardap shegude.
«Abay-aqparat»