«Erteng tilim qúrityn bolsa,men býgin-aq óluge dayynmyn» degen eken avar júrtynyng әlemge tanylghan danqty aqyny Rasul Ghamzatov. Dese degendey, til taghdyry - el taghdyry. Últtyng ózdigin tanytatyn negizgi belgilerding biri - til. Til - últtyng últ bolyp qalyptasuyndaghy negizgi shart.

«Til tas jarady...», «Óner aldy - qyzyl til» dep dana babalarymyz tilge, tilding atqaratyn qyzmetine ýlken mәn bergen.

Til - últ ruhy. Halqymyz «Til - jýrekting elshisi, jýrekten shyqqan sóz jýrekterge jol tabady», - dep jatady. Demek, til tazalyghy óte manyzdy mәsele.

«Tilin bilmegen - mәngýrt». Ózge tilden búryn әrbir adam óz tilin bilui, qúrmetteui kerek.

«Til tazalyghy - jan tazalyghy», «Tilin qadirlemeu - ózin qadirlemeu» degendey,  til turaly, tilding qadiri turaly el auyzynda danalyq sózder kóp aitylady. Ana sýtimen, ananyng әldiyimen sanagha úyalaytyn til bolghandyqtan әrbir últ óz tilin - Ana tilim dep ataydy.

Bizding tilimiz - qazaq tili. Qazaq aqyny Júban Moldaghaliyev «Myng ólip, myng tirilgen» dep jyrlaghan dana halqymyz san ghasyrlar boyy talay qiyn-qystau kezenderdi basynan keshirse de, Ana tili - qazaq tili, bay múrasyn saf altynday saqtap, asa qadir tútyp bizge múra etti.

«Erteng tilim qúrityn bolsa,men býgin-aq óluge dayynmyn» degen eken avar júrtynyng әlemge tanylghan danqty aqyny Rasul Ghamzatov. Dese degendey, til taghdyry - el taghdyry. Últtyng ózdigin tanytatyn negizgi belgilerding biri - til. Til - últtyng últ bolyp qalyptasuyndaghy negizgi shart.

«Til tas jarady...», «Óner aldy - qyzyl til» dep dana babalarymyz tilge, tilding atqaratyn qyzmetine ýlken mәn bergen.

Til - últ ruhy. Halqymyz «Til - jýrekting elshisi, jýrekten shyqqan sóz jýrekterge jol tabady», - dep jatady. Demek, til tazalyghy óte manyzdy mәsele.

«Tilin bilmegen - mәngýrt». Ózge tilden búryn әrbir adam óz tilin bilui, qúrmetteui kerek.

«Til tazalyghy - jan tazalyghy», «Tilin qadirlemeu - ózin qadirlemeu» degendey,  til turaly, tilding qadiri turaly el auyzynda danalyq sózder kóp aitylady. Ana sýtimen, ananyng әldiyimen sanagha úyalaytyn til bolghandyqtan әrbir últ óz tilin - Ana tilim dep ataydy.

Bizding tilimiz - qazaq tili. Qazaq aqyny Júban Moldaghaliyev «Myng ólip, myng tirilgen» dep jyrlaghan dana halqymyz san ghasyrlar boyy talay qiyn-qystau kezenderdi basynan keshirse de, Ana tili - qazaq tili, bay múrasyn saf altynday saqtap, asa qadir tútyp bizge múra etti.

Demek, býgingi úrpaq - biz ana tilimizdi ata-babalarymyzdyng keleshek úrpaq ýshin saqta, joghaltpa dep miras etken amanaty dep bilip, oghan qiyanat etpey, asa qadir tútugha tiyistimiz. Amanatqa qiyanat jýrmeydi.

Keshegi kýnderde óz atajúrtynda otyryp, óz tilin ógeysip, jetim baladay jaltaq bolghan, taghdyr talqysy men tepirishin kórip, qúldyrap, Shekspirshe aitqanda  Ólim men ómir aiqasynday kýy keshken dara da dana tilimiz san jyldar bodandyq qamytyn kiygen Odaq qúramyndaghy ózge týrik halyqtary tilderi siyaqty Memlekettik til mәrtebesin qayta iyelenip, qayta týleu ýmiti oyandy. Tәuelsizdik alghan 20 jyl ishinde myndaghan jyldar boyy babalarymyz auyzymen qús tistegen súnghyla oily sheshender, el namysyn tu etken kósemder damytqan ana tilimiz qúldyrap ketu jaghdayyna deyin baryp qayta týledi, qayta janghyrdy. «Bardan joq bolmaydy», degen osy da. Odaq qúramyndaghy ózge respublikalargha qaraghanda otarlau sayasaty әriden qyzu jýrgizilgen qazaq halqy ózgelerden de kóbirek tepirish kórdi.

Últty qúrtu ýshin, tilin, dinin qúrtu kerek degen maqsatty berik ústanghan missionerlik sayasattyng kesirinen ana tilimiz kóp azap shekti. Tipti óz ana tilimizde sóileuge namystanatyn jaghdaygha jettik. Qazaqstandy aitpay-aq qoyayyq, búl jaghday kezinde negizinen taza qazaqtar ghana jasaytyn  tili, dini, ghúryp, әdep-salty sary mayday saqtalghan dep, maqtanysh etiletin óz jerimiz, Ózbekstannyng Nauayy uәliyaty aimaghyndaghy, Qyzylqúm, Tәuelibay-Tamdy elinde de bayqalghanyna kuә bolghanbyz.

Elikteushilik - maqtanshaqtyqtan bastalady. Shekten tys elikteushilikke salynyp, óz tilin shúbarlau baryp túrghan әdepsizdik,  soraqylyq, ayaq asty etu dep esepteledi. Múndaylardy kezdestirgende Konstantin Paustovskiydin: «Tughan tiline jany ashymaghan adam - jәndik» dep ashyna aitqany bar.

«Tilimizdi kirshiksiz taza ústap, qyz jasauynday jaynatugha tiyistimiz» degen úly ghalym Shoqan Uәlihannyng sózi býgingi bizge de tikeley qatysty.

Búl iste, әriyne, Ózbekstan boylap, barsha bauyrlastarymyz oqityn ana tilimizing janashyry,  bәrimiz ardaq tútatyn, ana tilimizde - qazaq tilinde  jaryq kórip,  barshamyzgha órnek bolyp, ana tilimizding mәrtebesin asyrugha orasan zor ýles qosyp kele jatqan sýiikti gazetimiz - «Núrly jol» ýnqaghazynyng da qosar ýlesi mol...

Til mәselesi ýnemi keng kónil bólip otyrudy talap etetin - óte manyzdy mәsele...

Qazaq halqynyng asyl da dana perzenti, ana tilimizding janashyry Ahmet Baytúrsynov aitqanynday, tughan tilimiz - túghyrymyz, ekenin әste úmytpayyq, aghayyn.

Memlekettik tilimizding mәrtebesi ýstem bolyp, ol memleketimizding eng manyzdy tiregine ainala bersin.

Shәmil ÁBDISAMATOV,

Ózbekstan respublikasy,

Nauayy oblysy,

Tamdy audanynan.

Respublikalyq

«Núrly jol»

ýnqaghazynyn

tilshisi

«Abay-aqparat»