Dýisenbi, 14 Qazan 2024
1886 0 pikir 18 Qyrkýiek, 2020 saghat 17:36

Lazari Kaplun: Ál-Farabiyding eskertkish taqtasy mәdeniyetter birligin kórsetedi

Qazaqstan Respublikasynyng Syrtqy ister ministrligi 15-qyrkýiek kýni Izrailiding Hayfa qalasynda әlemning ekinshi ústazy atanghan Ábu Nasyr әl-Farabiyding dýniyege kelgenine 1150 jyl toluyna baylanysty ghalymnyng esimimen atalatyn kóshede eskertkish taqta ashylghanyn habarlady. 

Jiynda sóz alghan Qazaqstannyng Izrailidegi elshisi Satybaldy Búrshaqov eskertkish taqtanyng ashyluy eki el arasyndaghy mәdeniy-ruhany baylanysty odan әri bekite týsetinin aityp ótti. Sonymen qatar ol, jiyngha qatysqandargha әl-Farabiyding san ghasyrlyq múrasy jóninde jәne ghalymnyng psihologiya, filosofiya, kosmologiya, qúqyqtanu, medisina sonday-aq ghylymnyng basqa da salalarynyng damuyna qosqan ýlesi jayynda sóz qozghady.

Al, óz kezeginde sóz alghan Hayfa qalasy merining orynbasary Lazari Kaplun úly ghalymnyng atyndaghy kóshege ornatylghan eskertkish taqta qaladaghy evrey jәne arab kvartaldary týiisken jerde ornalasqanyn sonymen qatar mәdeniyetter birligin bildiretinin aitty.

Sonday-aq, Izraili Ashyq uniyversiytetining doktory, Evrey oiynyng zertteushisi Ury Gershovich jiyngha qatysushylargha Tәurattyng kórnekti audarmashylarynyng biri ravvin Moshe ben Maymon ózining shygharmalarynda әl-Farabiydi ózining erekshe ardaq tútyp, "ruhany ústazy" dep jii ataytynyn jetkizdi. Sóitip Gershovich myrza evrey men qazaq halqynyng arasyndaghy ruhany baylanysty eske salyp ótti.

Kezdesu qorytyndysy boyynsha, Qazaqstannyng Izraiildegi Elshisi Satybaldy Búrshaqov Hayfa meri Eynat kaliysh-Rotemmen kezdesip, mәdeny әri ekonomikalyq baylanys jóninde talqylaular jasady.

Izrali men Qazaqstan arasyndaghy tauar ainalymynda Hayfanyng manyzy zor. Sondyqtan da qos tarap yntymaqtastyqtyng qalyptasqan dengeyin eskere otyryp, Qazaqstan men Hayfa qalalarynyng arasynda bauyrlastyq baylanys ornatu jóninde kelisim jasasty.

Atalghan is-sharagha qala әkimdigi men ghylymy toptardyng jәne diplomatiyalyq korpus ókilderi sonymen qatar Hayfada oqityn qazaq studentteri qatysty.

Al, eskertkish taqtayshanyng ornatyluyna Qazaqstannyng Izrailidegi Qúrmetti konsuly David Luksemburgtyng qoldauy múryndyq bolghan.

Sonymen, Izrailiding Hayfa qalasyndaghy Ál-Faraby kóshesi 1960 jyly Hayfanyng arab kvartalynda ashylghan bolatyn. Ol ataqty Bahay baqtary men Hayfa óner múrajayyna jaqyn jerdegi tarihy audanda ornalasqan. Ál-Faraby kóshesining úzydyghy 1,5 kilometrdi qúraydy.

Ayta keteyik, ótken jyldyng tamyz aiynda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Ábu-Nasyr әl-Farabiyding 1150 jyldyq mereytoyyn dayyndau jәne ótkizu jónindegi memlekettik komissiya qúru jónindegi Jarlyqqa qol qoyghan bolatyn.

Jarlyqqa sәikes, úly ghalymnyng mereytoyyna oray memlekettik komissiya qúru tapsyrylghan. Al, Memlekettik komissiyanyng júmys organy bolyp Bilim jәne ghylym ministrligi belgilengen.

Al, Memlekettik hatshy Qyrymbek Kósherbaevtyng aituynsha, әl-Faraby mereytoyyn atap ótu respublikalyq josparynyng jobasy engizilgen. Sonday-aq, әl-Faraby mereytoyy negizinen intellektualdyq-ghylymy baghytta jýzege asady. Yaghni, jyl boyy respublikalyq jәne halyqaralyq tipti aumaqtyq ónirlerde ghylymi-aghartushylyq baghyttaghy jobalar, mәdeniy-búqaralyq is sharalar ótkiz josparlanghan. Yaghni, ghalym toyyny negizig auany intellektualdyq dengeyde atap ótilui tiyis.

Býginde Memlekettik komissiyanyng osy baghyty negizinde birqatar irgeli ister atqarylghan. Solardyng biri osy jyldyng qyrkýiek aiynan bastap iske qosylatyn ghylymiy-tanymdyq әl-Faraby arnasy. Atalghan arna da jasóspirim kórermenderding ghylymy tanymyn arttyryp, kókjiyegin keneytudi maqsat tútqan.

Qoryta aitqanda, ghylymnyng san-salasyna ýlken ýles qosqan әlemning ekinshi ústazy әl-Farabiyding enbekterin nasihattau júmystary aldaghy uaqytta da óz jalghasyn tabuy tiyis. Sebebi, onyng múrasy órkeniyetke úmtylghan qoghamnyng basty shamshyraghy desek qatelespespiz.

Abai.kz

0 pikir