«Hakim Abaydy birtútas últ bolyp úlyqtau – bizdin perzenttik paryzymyz.

Úly aqynnyn ruhyna taghzym etu ýshin men osy qasiyetti topyraqqa arnayy keldim. Qala túrghyndaryn jәne býkil elimizdi Abay men onyn úrpaqtaryna arnalghan jana eskertkishtin ashyluymen shyn jýrekten qúttyqtaymyn!

Búl – birtuar ghúlama oyshylymyzgha degen zor qúrmettin belgisi.

Úly Abay – bizdin elimizdin maqtanyshy ghana emes, әlemdik dengeydegi kemenger. Ol – qazaqtyn jan-dýniyesinin túnghiyghyna boylaghan dara túlgha. Onyn ólenderi men qara sózderi – últtyq bolmysymyzdyn aynasy. Abay jana әdebiyetimizdin negizin qalaghan aqyn retinde el tarihynda ayryqsha iz qaldyrdy. Onyn enbekteri bir ghasyrdan astam uaqyt ótse de ózektiligin joghaltqan emes. Áli kýnge deyin barshamyzgha ruhaniy azyq bolyp keledi.​Aqynnyn ghibratty ghúmyry men mol múrasy – halqymyzdyn jәne jahan júrtynyn asyl qazynasy.

Abaydyn ósiyeti – óskelen úrpaqtyn aynymas temirqazyghy.​ ​Úly oyshyl jastardy bilim men ghylymdy iygeruge, óner men tildi ýirenuge, manday termen mal tabugha shaqyrdy.

Aqyn aytqan bes asyl is: «Talap, enbek, teren oy, qanaghat, raqym» – últ ýshin auaday qajet qasiyetter. Biz damudy tejeytin bes dúshpannan arylyp, eldik mýdde jolynda enbek etsek qana qoghamdyq sanany janghyrtamyz. Biz Abay amanatyna adal boluymyz kerek. «Jauapty memleket – jauapty qogham – jauapty adam» jýiesinin berik ornyghuy osyghan baylanysty.​Ol ýshin býgingi buyn Abay múrasynan nәr alyp, ruhaniy kemeldenui qajet.

Myna enseli eskertkish jas úrpaqqa taghylymdy oy salugha tiyis.

Abay jәne onyn sózi men isin jalghaghan parasatty perzentteri Aqylbay men Túraghúl – elge ýlgi bolghan túlghalar. Múnda úrpaq sabaqtastyghy, әke men balanyn syilastyghy beynelengen. Búl – Qúnanbay qajy әuletinin tektiligin tanytatyn tuyndy. Abay shanyraghynyn taghylymy – últ úlaghatynyn kórinisi.

Jalpy, tәlim-tәrbiye últ sapasyn qalyptastyratyn basty faktordyn biri boluy kerek!​ ​

Qúrmetti qauym!

Biz biyl Abaydyn 175 jyldyq mereytoyyn atap ótuge erekshe mәn berdik. Memlekettik jәne halyqaralyq dengeyde auqymdy is-sharalar ótkizdik. Aqyn múrasyn nasihattaugha, úlaghatty sózin jas úrpaqtyn sanasyna siniruge den qoydyq. Jiydebaydaghy «Abay-Shәkәrim» memorialdyq kesheni jana talapqa say janghyrtyldy. Úly aqynnyn ruhyna taghzym etuge keletin júrtshylyqqa qolayly jaghday jasaldy. Búl – oblys әkimi Danial Ahmetovtin jәne bir top azamattardyn enbeginin nәtiyjesi.

Biz mereytoy kezinde ysyrapshyldyq pen danghazalyqqa​ jol bergen joqpyz. Abay aytqan «maqtanshaqtyq», «beker mal shashpaqty» tyydyn bir joly osy dep sanaymyn.​

Úly oyshyldyn múrasy – elimizdin odan әri ósip-órkendeuine jol ashatyn bagha jetpes qúndylyq. Abaydyn asqaq ruhy úly múrattargha jeteley bersin! Shyghys Qazaqstan halqyna shyn jýrekten amanshylyq tileymin»,- dedi Toqaev.

Sonymen qatar, Memleket basshysy júmys sapary barysynda Abaydyng «Jiydeli-Bórli» memlekettik tarihiy-mәdeny jәne әdebiy-memorialdyq qoryq-múrajayyn aralap kóredi.

Jәne «Qaraghayly» yqsham audanyndaghy qúrylys júmystarymen tanysady.

Búdan bólek aqynnyng siyrek kitaptar qorynyng kórmesin tamashalap, «Abay әlemi» seriyasymen shyqqan kitaptardy kórip, abaytanushy ghalymdarmen kezdesedi.

Qasym-Jomart Toqaev sapar sonynda Jiydebaygha baryp, «Abay-Shәkәrim» memorialdyq kesheni men aqynnyng múrajay-ýiining tynys-tirshiligimen tanysady dep josparlanghan.

2019 jyldyng 9 qantarynda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyng «Abay jәne HHI ghasyrdaghy Qazaqstan» atty maqalasy jariyalandy. Atalghan maqalada aqyn mereytoyyna oray respublikalyq jәne aimaqtyq dengeyde 500 -den astam is-shara ótetini aitylghan. Sonymen qatar, Abay shygharmalaryn әlemning 10 tiline audaryp basu da qolgha alynady delingen.

«Mereytoy jyly ayasynda Abaydyng qasterli mekeni – әigili Jiydebaydy abattandyryp, úly aqynnyng ruhyna taghzym etuge keletin júrtshylyqqa qolayly jaghday jasau qajet.

Sonymen qatar, Abaydyng «Jiydebay-Bórili» memlekettik tarihiy-mәdeny jәne әdebiy-memorialdyq qoryq-muzeyine erekshe kónil bólip, ghylymiy-tanymdyq júmystarmen ainalysatyn ortalyqqa ainaldyru kerek.

Jiydebayda muzeyge arnayy layyqtalghan «Abay múrasy» atty jana ghimarat salu qajet.

1918 jyly Semey qalasynda Múhtar Áuezov pen Jýsipbek Aymauytov negizin qalaghan, 1992 jyldan beri qayta shygha bastaghan «Abay» jurnalyna memleket tarapynan qoldau kórsetu kerek»,- dedi Preziydent.

Ayta keteyik, 2020 jyl qazaqtyng bas aqyny Abay Qúnanbayúlynyng tughanyna 175 jyl tolady. Hakimning mereytoyyna arnalghan sharalardy ótkizuge respublikalyq budjetten 3 milliard tenge qarastyrylghan.

Abai.kz