Biyl elimizdegi Abay atyndaghy memlekettik syilyqqa ýmitkerlerding sany kóp boldy. Ádebiyet, óner jәne mәdeniyet salasyndaghy úly oishyl aqynnyng qúrmetine atalghan eng basty syilyqqa úsynylghandar – Qazaqstangha tanymal býgingi últtyq hәm otandyq mәdeniyetimiz ben әdebiyetimizge olja salyp jýrgen aqyndar, jazushylar, artistter, dramaturgter, mәdeniyettanushylar eken. Ony baspasózden, internet qúraldarynan angharyp jýrdik.

Qazirgidey aqparat dәuirinde múnday nasihattyng salmaghy artpasa, kemimeydi. Qazir elimizde búqaralyq aqparat qúraldary óte kóp. Onyng ishinde sayt, portal siyaqty elektrondy aqparat qúraldarynyng әlgindey shygharmalardy kópshilikke tanystyru men nasihattaudaghy róli orasan zor. Osy retten kelgende, «bappen», «baqpen» qosa aldynyzdaghy kompiuter men noutbuktan, qaltanyzdaghy telefonnan dereu kóre alatyn elektrondy aqparat qúraldary ýmitkerlerge jәne ýlken kómekting kýshi.

Syilyqqa úsynylghan kórkem shygharmagha arnalghan talaptardyng ishinde sol dýniyeni nasihattau manyzdy sharttardyng biri desek, onda memlekettik syilyqqa ie bolghan avtorlardyng da nasihaty kýshti bolghan siyaqty. Mәselen, M. Joldasbekov, Gh. Esim, S. Abdrahmanov, S. Aqsúnqarúly, R. Múqanova siyaqty ýmitkerlerding syilyqqa úsynylghan enbekteri turaly «Egemen Qazaqstan», «Qazaq әdebiyeti» siyaqty bayyrghy basylymdardan bastap, oqyrmany óte kóp «Abai.kz» portaldaryna deyin kóptegen qoldau maqalalar jariyalandy. Qazir elektrondy BAQ-ta, әleumettik jelilerde kóptegen adamdardyng pikirin tudyryp jatqan Tynymbay Núrmaghanbetov siyaqty kórnekti qalamgerding nasihatyna kelsek, onda qadirli qalamger aghamyzdyng memlekettik syilyqqa úsynylghan kitaby jónindegi maqalalardy respublikalyq aqparat qúraldarynan bayqamadyq. Biluimizshe, bar bolghany 1 ghana maqala jariyalanypty. Onyng ózi respublikalyq basylymda emes, oblystyq gazette. Álbette, Tynymbay aghamyz qazaqtyng kórkem oiy men sózining damuyna ýles qosqan ýlken qalamger. 1970-80 jyldardaghy oqyrman qauym onyng enbekterimen óte jaqsy tanys. Kitap oqudyn, kórkem әdebiyetting kuliti tómendegen qazirgi zamanda nasihatynnyng kýshti bolmaghy lәzim.

Keybir pikirlerde Myrzatay Joldasbekovtin, Sauytbek Abdrahmanovtyng jәne Roza Múqanovanyng syilyq alghanyn qalamaytyn, tipti olardy layyqty sanamaytyn oilar kezdesip qalady. Búl ýsh túlgha da últtyq әdebiyetimiz ben mәdeniyetimizge aldy jarty ghasyrdan astam, arty 30 jyldan astam ýles qosyp kele jatqan layyqty qalamgerler. M. Joldasbekov últtyq mәdeniyetimizding tarihy hәm kórkem bastauy - kóne týrki eskertkishterin zerttep, sol arqyly әdebiyet tarihyn san ghasyrgha terendetken kórnekti zertteushilerimizding biri. Osy baghytta qanshama enbekter jariyalady.            S. Abdrahmanov bolsa әdebiyettanu ghylymynyng doktory, professory. Ony әdebiyetting ýlesine kirip, syilyq aldy desek, onymyz shyndyq emes. Búl kisi syilyqqa mәdeniyettanushy retinde ie boldy. R. Múqanova dramaturgiya salasy boyynsha laureat atandy jәne búl salada onyng enbekteri әbden tanylghan talantty qalamger. Dramalyq shygharmalary qara shanyraq – Múqtar Áuezov atyndaghy akademiyalyq teatrdan bastap, respublikalyq, oblystyq teatrlarda ýnemi sahnalanyp keledi. Memlekettik syilyqqa ie bolghandardyng ishinde búl syilyqty búrynnan alugha tiyis Alashtyng myqty aqyny Serik Aqsúnqarúly, kórnekti abaytanushy, akademik Gharifolla Esim, shygharmalaryn orys tilinde jazatyn talantty aqyn Baqytjan Qanapiyanovtardyng boluy onyng meylinshe әdiletti ótkendigin bayqatsa kerek.

Memlekettik syilyq beru jónindegi alqaly komissiya últtyq mәdeniyetimiz ben әdebiyetimizding tanymal túlghalarynan túrady. Oghan jetekshilik etken qazaq mәdeniyeti men ónerining ýlken bilgiri, janashyry Qyrymbek Kósherbaevqa da, komissiya mýsheleri ýshin syilyqqa úsynylghan tuyndy avtorlardyng qay-qaysysy da qúrmetti. Tipti, olarmen tanys, bilis. Sondyqtan, komissiya mýshelerine syilyq beruding shartyna tolyq layyqty ýmitkerlerdi irikteu abyroy. Álbette, búl onay sharua emes. Desek te, barlyq sharttargha jauap beretin enbekti baghalau basty talap desek, onda memlekettik syilyqty osynday sharttardyng barshasyn oryndaghan jәne layyqty enbekterin úsynghan azamattar aldy deuge tolyq negiz bar.

Berik Mamanov

Abai.kz