Qazaqstan Respublikasy Mәdeniyet jәne sport ministrligi Til sayasaty komiytetining tapsyrysymen Sh.Shayahmetov atyndaghy «Til-Qazyna» últtyq ghylymiy-praktikalyq ortalyghy 2020 jylghy 14 jeltoqsanda Orfografiyalyq júmys tobynyng keneytilgen onlayn otyrysyn úiymdastyrdy.

Qazaqstan Respublikasy Mәdeniyet jәne sport ministrligi Til sayasaty komiytetining tóraghasy Ádilbek Qaba «Orfografiyalyq júmys tobynyng 2020 jyly atqarghan  júmystarynyng qorytyndysy  jәne 2021 jylgha arnalghan júmys baghyttary» jóninde bayandama jasady.

Tóragha aityp ótkendey, «Memleket basshysynyng 2019 jylghy 21 qazanda bekitilgen әlipbiydi jetildiruge qatysty berilgen tapsyrmasy negizinde aghymdaghy jyly auqymdy júmystar atqaryldy. Atap aitqanda, 24 qantarda Qazaqstan Respublikasy Premier-Ministri orynbasarynyng bekituimen «Qazaq tilining latyn grafikasy negizindegi әlipbiyin jetildiru boyynsha 2020-2025 jyldargha arnalghan is-sharalar jospary» әzirlendi. Jospargha sәikes respublika boyynsha jastardyn, studentterdin, jazushylardyn, jurnalisterding jәne qogham qayratkerlerining qatysuymen ashyq talqylaular, synama júmystary ótkizildi. Qazaq әlipbiyin latyn grafikasyna kóshirude qoghamdyq pikir eskerilip, azamattardan, ghalymdardan kelip týsken 30-dan astam әlipby jobalary qaraldy».

Álipbiydi jetildiruge baylanysty aghymdaghy jyly Últtyq komissiya janyndaghy Orfografiyalyq júmys tobynyn  8 otyrysy ótti. Búl ghylymy mәjilisterde qazaq әlipbiyin latyn grafikasyna kóshirudin, jana әlipbiyding orfografiyalyq erejelerining mәseleleri jәne klaviatura men simvoldardyng IT tehnologiyalargha sәikestigi taldanyp, talqylandy. Sonday-aq qazaq әlipbiyin latyn grafikasyna kóshiru mәselesi otandyq jәne halyqaralyq dengeyde de keninen qaraldy. Týrkiya, Ózbekstan, Qyrghyzstan, Moldova jәne Resey siyaqty 5 elding ghalymdary qatysqan halyqaralyq seminar-kenes ótkizildi. Búl ghylymy bas qosuda qazaq, әzerbayjan, qaraqalpaq, noghay, ózbek, tatar, týrik, tyva jәne hakas tilderining әlipby jasaudaghy tәjiriybeleri talqylandy.

Sonymen qatar 1991 jyly Halyqaralyq ghylymy simpoziumda qabyldanghan Ortaq týrki әlipbiyining jәne Halyqaralyq fonetikalyq әlipbiyining ghylymiy-praktikalyq negizderi saralanghan latyn grafikasyndaghy qazaq әlipbiyining jetildirilgen jobasy dayyndaldy. Búl joba elimiz boyynsha mamandar tarapynan ashyq talqylaudan jәne aprobasiyadan birneshe ret ótkizildi.

Endigi kezekte jetildirilgen әlipbi, emle erejeleri jәne pernetaqta jobalaryn Qazaqstan Respublikasy Ýkimeti janyndaghy Qazaq tili әlipbiyin latyn grafikasyna kóshiru jónindegi Últtyq komissiyanyng kezekti otyrysynyng qarauyna engizu mindeti túr.

Atalghan mindetti oryndau osy onlayn bas qosudyng basty maqsaty edi.

«Qazaq tilining latynnegizdi әlipbiyine arnalghan pernetaqta jobalaryn saraptau jәne әzirleu boyynsha qúrylghan júmys tobynyng qorytyndy aqparatyn úsynu» turaly Sh.Shayahmetov atyndaghy «Til-Qazyna» últtyq ghylymiy-praktikalyq ortalyghynyng ghalym hatshysy, júmys tobynyng mýshesi Núrlyhan Aitova aityp berdi.

A.Baytúrsynúly atyndaghy Til bilimi institutynyng diyrektory, filologiya ghylymdarynyng kandidaty Anar Fazyljanova «Qazaq tilining jana emle erejeleri jobasyn talqylau» turaly bayandama jasady.

Sharagha jobanyng júmys toby mýsheleri men elimizge tanymal sala mamandary, sonymen qatar búqaralyq aqparat ókilderi qatysty.

Abai.kz