Óndirushiden tútynushygha deyingi barlyq jolda ontayly temperaturalyq rejimdi qamtamasyz etu jýiesi «salqyndatu tizbegi» dep atalady. Farmasevtikalyq preparattardyng barynsha qauipsizdigin, sapasy men tiyimdiligin saqtau ýshin logistika men saqtaudy monitoringteuding útymdy tәsili qazirgi kýn tәrtibindegi ózekti mәsele.

Kóbinese immunobiologiyalyq preparattar – vaksinalar, immunoglobulinder, anatoksinder qatang temperaturalyq rejimderdi saqtaudy qajet etedi. Saqtaudyng qajetti talaptaryn búzghan jaghdayda olar ózining bastapqy sapasyn joghaltyp qana qoymay, sonymen birge aghzagha engizilgennen keyin janama qúbylystardyng payda boluyna, tipten keri әser tiygizui de yqtimal.

Dәri – dәrmekterdi tasmaldau men saqtau kezinde  joghary temperatura siyaqty tómen temperatura da ziyandy. Demek, eger salqyndatu tizbegining satysynda  bir rejim búzylsa, ónimning barlyq derlik manyzdylyghy joghalady.

Preparattardy saqtau núsqaulyghyn búltjyltpay ústanu jәne kezdeysoq saldardy boldyrmau ýshin «SQ-Farmasiya» JShS birynghay distribiutory immunobiologiyalyq preparattardy saqtaudy GDP standartyna sәikes keletin farmasevtikalyq habtar men qoymalarda jýzege asyrady.

GDP (Good Distribution Practice, Tiyisti distribiutorlyq praktika) - dәrilik zattardy óndirushilerden satyp alu  prosesinde birizdilik tәsildi belgileytin halyqaralyq standart. GDP - óndirushiden bastap bólshek sauda jelisine jәne medisinalyq mekemelerge deyingi barlyq jolda preparattardyng sapasyn qamtamasyz etuge baghyttalghan núsqau. Ol Dýniyejýzilik densaulyq saqtau úiymy úsynghan qaghidattargha negizdelgen.

Birynghay distribiutordyng ortalyqtandyrylghan 4 saqtau haby bar: tereng salqyndatu – -15°S-tan tómen; tonazytqyshta +2°S-tan +8°S-qa deyin; salqyn jerde +8°S-tan +15°S-qa deyin; bólme temperaturasynda +15°S-tan +25°S-qa deyin. Temperatura normadan auytqyghan jaghdayda dabyl jәne jauapty túlghanyng SMS-habarlamasy iske qosylady.

Elektr quaty tosynnan sóngen jaghdayda dәri – dәrmekter saqtalatyn tonaztyqshar men múzdatqyshtar bir sәtte birynghay elektr quatymen qamtamsyz etetin generator jýiesine qosylady.

«Salqyndatu tizbeginde» kólikpen tasymaldau da óte manyzdy orynda túr. Vaksinany tasymaldaudyng barlyq satysynda tirkelim jýrgiziledi. Sol qújattarda dәrilik zattardyng qanday temperaturada saqtalghany kórsetilip otyrady.

Dәrilik zattar aldyn ala validasiyamen rastalghan, yaghny temperaturalyq rejiymi anyqtalghan avtomobili kóligimen tasymaldanady. Sonymen qatar, tasymaldau ýshin temperaturany baqylau jәne GPS sensorlary bar tonazytqyshtar qoldanylady. Mejeli jerge kelgennen keyin jýru jolyndaghy saqtau temperaturasy turaly aqparat alushygha beriledi.

Al jaqyn aralyqqa tasymalu kezinde vaksinalardy termokonteyner paydalanylady. Árbir termokonteynerding ishinde salqyndyqty baqylaytyn termoindikator – datchikter ornatylaghan. Qajetti jaghdayda termokonteynerdi múzdatatyp túratyn indikatorlar iske qosylady.

Salqyndatu tizbegining kezenderin shartty týrde 4 kezenge bóluge bolady.

Birinshisi – óndirushiden Birynghay distribiutordyng qoymalaryna deyin.

Ekinshisi – Birynghay distribiutordyng qoymalarynan jergilikti densaulyq saqtaudy basqaru organdarynyng dәrihana qoymalaryna deyin.

Ýshinshisi – jergilikti densaulyq saqtaudy basqaru organdarynyng dәrihana qoymalarynan medisinalyq úiymdargha (stasionarlargha, emhanalargha) deyin.

Tórtinshi – pasiyentterding (auruhanalardyn, emhanalardyng jәne t.b.) qoldanuyna deyin saqtau.

Últtyq ekpe kýntizbesine kiretin vaksinalardy «SQ-Farmasiya» JShS Birynghay distribiutory satyp alady. Búl monovaksinalar (difteriyagha, sirespege, tuberkulezge, poliomelitke qarsy vaksina), sonday-aq aralas vaksinalar. Olardyng ishinde –18°S-ty «talap etetin» poliomelitke qarsy vaksinany qospaghanda, +2°S-tan +8°S-qa deyin salqyn jerde saqtau kózdelgen preparattardyng birneshe týri bar.

Dәrilik zattardy óndiru, tasymaldau jәne saqtau kezinde belgili bir temperaturany saqtau emdeu tiyimdiligining manyzdy sharty ekenin taghyda eske salamyz.  Mysaly, Sovid-19-gha qarsy «Sputnik V» reseylik vaksinany saqtaudyng temperaturalyq rejiymi -20°S dep belgilengen. Al basqa elderde koronavirusqa qarsy vaksinalardy satau tipten -70 - 80 °S talap etedi.

QR Densaulyq saqtau ministrligi  men Reseylik tikeley investisiyalar qory ózara týsinistik turaly kelisimi boyynsha «Sputnik V» vaksinasynyng 2 mln. mólsherindegi ekpesin «Qaraghandy farmasevtik kesheninde» óndiru josparlanyp otyr.

Vaksinany Respublika aumaghynda óndiru logistikalyq shyghyndardy qysqartugha jәne qysqa merzimde medisinalyq mekemelerge jetkizudi qamtamasyz etuge mýmkindik beredi. Búl «salqyndatu tizbeginin» ontayly jaghdaylaryn saqtau túrghysynan da manyzdy. Óitkeni preparatty tasymaldau tek bizding elde qajet bolady.

Pandemiya indetine qarsy kópten kýtilgen  vaksinany el aumaghynda óndiru – ony «suyqtyqty saqtap» tez arada tasymaldaugha ontayly jaghdaylar tughyzady.

Abai.kz