Dýisenbi, 25 Qarasha 2024
Áleumet 23335 0 pikir 22 Aqpan, 2021 saghat 18:22

Últtyq bilim jýiesin qalyptastyru kerek

Qazaq tildi bilim kenistiginde úrpaq tәrbiyesi men bilimine ýzdiksiz ýles qosyp, ózindik sýrleu salghan aituly bilim oshaghynyng biri - Respublikalyq Qazbilim ortalyghy biyl 5 jasqa tolyp otyr.

Ortalyqtyng avtorlyq baghdarlamasynda 8 baghyt boyynsha qosymsha bilim beru kózdelgen, baghdarlama mektep oqushylaryna, studentterge, múghalimderge, ózin-ózi damytushylargha jәne bilim izdeushi jalpy oqyrmangha arnalghan.

Bilim ortalyghy alghash ret 2014 jyly nauryzda Kazbilim.kz aqparattyq-saraptama portaly retinde óz júmysyn bastaghan bolatyn. Keyinnen bilim salasyndaghy qajettilikti eskere otyryp, 2016 jyly 8 aqpanda Respublikalyq Qazbilim ortalyghy bolyp resmy týrde qúryldy. Búl kýnde oqu ortalyghy bólimshelerining sany elimiz boyynsha 11-ge jetip otyr.

Osy orayda Respublikalyq Qazbilim ortalyghynyng diyrektory Orazbek Ábsattarmen súhbattasyp, ortalyqtyng aldaghy jospary turaly súrastyrghan bolatynbyz.

- Orazbek Seralyúly, Respublikalyq Qazbilim ortalyghynyng diyrektory bolyp taghayyndalghanynyzgha kóp uaqyt bola qoyghan joq. Degenmen ortalyq qúrylghan kezden beri basy-qasynda jýrgen tәjiriybeli ústaz retinde múnday bilim oshaghynyng manyzdylyghy, qalyptasu jolyndaghy qiyndyghy men qyzyghy turaly az-kem aita ketseniz.

- Izgi niyetterinizge kóp rahmet! IYә, shynymen de, 5 jyl degen kózdi ashyp-júmghansha óte shyqqan siyaqty. Degenmen 2016 jyldan beri kóp júmys jasaldy, qaz-qaz basqan Qazbilim býginde belgili bir dәrejege jetip, bilim salasynda ózindik orny bar, tanymal bilim ordalarynyng birine ainaldy deuge tolyq negiz bar. Onyng múnday jetistikke jetuining basty sebebi – bolashaq qyzmetkerlerine, yaghny osy oqu ordasyna júmysqa túrugha kelgen ústazgha biyik talaptar qoya biluinde dep oilaymyn. Sebebi ózim de sol synnan ótken adammyn.

2016 jyly sәuirde dәstýrli mektepte Qazaqstan tarihy pәninen sabaq berip jýrgen jas maman edim. Bir kýni әriptesterimnen Qazbilim tarih pәnining múghalimin izdep jatqanyn estidim. Baghymdy synap kóreyin dep kelip edim, kәdimgidey test tapsyrtty. Sol ýrdis әli de jalghasyn tauyp keledi. Qazbilimning múghalimge qoyatyn eng basty talaby – óz pәnin óte jetik bilui jәne balalargha sol bilgenin úghynyqty tilmen týsindirip bere aluy.

Testten aman-esen ótip, sol kezden bastap Qazbilimning ystyghyna kýiip, suyghyna tonyp, talay qiynshylyqty bastan ótkerip, talay qyzyghyn da әriptestemizben birge kórip kele jatqan jayymyz bar. Tipti, keybir kezderi Qazbilimning negizin qalaghan Ayatjan Ahmetjanúlynyng qyzmetkerlerine beretin jalaqysy týgili, ózining jýrip-túruyna qarajat taba almay qalghan kezderi de boldy.

Degenmen, Qúdaydyng quatynda, onday qiynshylyqtardy artqa tastap, býginde bolashaqqa degen senimimiz kýsheydi. 5 jyl ishinde 5 myngha juyq oqushygha qosymsha bilim berip, olardyng ÚBT-dan joghary ball jinauyna, Nazarbaev ziyatkerlik mektepterine, Bilim-innovasiyalyq liyseylerine jәne basqa ta talaby kýshti bilim ordalaryna týsuge kómektestik.

Bizding ortalyqtyng basty maqsaty – balalargha tek sapaly bilim berumen ghana shektelmey, olardyng últtyq sanasyn qalyptastyryp, elimizding erteni ýshin qyzmet jasaytyn buyn qalyptastyru. Qazaqy tәlim-tәrbie bere otyryp, әlemdik dәrejedegi bilimmen qarulandyru. Alash arystarynyng armanyn jalghastyryp, solardyng bastaghan isin sonyna deyin jetkizu degen asyl maqsattarymyz bar.

- Maqsattarynyz anyq eken. Biraq onday úly múrattargha jetu ýshin búljymas jospar, búltartpas baghyt kerek. Biluimizshe, Respublikalyq Qazbilim ortalyghy bilim beru salasynyng 8 baghyty boyynsha qyzmet atqarady. Jalpy oqyrmangha ol qanday baghyttar ekenin qysqasha aityp ótseniz.

- Qazirgi tanda ortalyq Qazbilim – UBT, Qazbilim – Daryn, Qazbilim – online, Qazbilim – baspasy, Qazbilim – aqparat, Qazbilim – shabyt, Qazbilim – grant jәne Qazbilim - til degen baghyttar boyynsha qyzmet atqaryp otyr.

Árqaysysyna jeke-jeke toqtalar bolsaq, Qazbilim – UBT baghyty boyynsha jana formattaghy últtyq birynghay testke sapaly dayyndyq jýrgiziledi. Búl rette ÚBT-gha arnalghan óz motodikamyz, jýieli baghdarlamalarymyz, barlyq pәnder boyynsha jeke avtorlyq oqu-әdistemelik kitaptarymyz bar. Búl baghyttaghy onlayn jәne offlayn kurstarymyz jyl boyy jýrgiziledi.

Bilim dodasyna qatysatyn talapkerlerden әr apta sayyn synaq testter alynady, emtihan súraqtary sol kýni arnayy tehnikalyq apparatpen tekserilip, test tapsyrushynyng úpay nәtiyjesi taqtagha sol kýni ilinedi. Búl dayyndalushynyng bilim dengeyin bilip otyrugha óte paydaly tәsil.

Taghy bir aita keterligi, biylghy ÚBT boyynsha jana ózgeristerge baylanysty túraqty týrde týsindiru júmystary jýrgiziledi. Biyl túnghysh ret ótkiziletin elektrondy testileuge baylanysty Respublikalyq «Qazbilim» ortalyghynyng arnayy www.e-ubt.kz sayty jasaldy. Týlekter osy sayt arqyly aldaghy bolatyn memlekettik ÚBT emtihanyna boy ýiretip, sapaly dayyndyq jasay alady.

Ayta ketu kerek, ortalyqtyng ÚBT boyynsha jyl sayynghy bilim kórsetkishi kóterilip keledi, bizde dayyndalghan shәkirtterding kóbi memlekettik bilim granttaryn iyelenip qana qoymay, alys-jaqyn shetelding ozyq oqu oryndarynyng studenti atanuda.

Mәselen, 2019 jyly da, byltyr da ortasha úpay 118 boldy. Al eng ýzdik oqushylarymyzdyng biri byltyr ÚBT-dan 136 ball jinady. Osy ÚBT-gha baylanysty «Qazbilim-baspasy» 42 dana oqu-әdistemelik qúral men testter jinaghyn shygharghanyn da aityp ótkim keledi.

Endi Qazbilim – daryn baghyty turaly aitar bolsam, búl baghyt boyynsha daryndy balalargha arnalghan aituly bilim ordalaryna joghary dengeyde sapaly dayyndyq jýrgiziledi. Atap aitar bolsaq, Nazarbaev uniyversiytetine, APTIS/IELTS  jәne NUFYP/SAT baghyttary boyynsha dayyndyq jýieli týrde jýrgizilip keledi.

Sonymen qatar, «Nazarbaev ziyatkerlik mektebine» (NIYSh), «Bilim-innovasiya liyseylerine» (búrynghy QTL), Astana qalasy O.Jәutikov atyndaghy Respublikalyq fizika-matematika mektebine (RFMSh), daryndy balalargha arnalghan №9 «Zerde» mektebine,  daryndy balalargha arnalghan №82 «Daryn» mektepterine sapaly dayyndyq qarastyrylghan. Búl mektepterge de irikteu óte qatang týrde jýrgiziletin eskere otyryp, balalardyng óz bilimderin tekserip, testke dayyndaluy ýshin qazbilimtest.kz sayty iske qosylghan.

Daryndy balalardy anyqtau, damytu jәne baghyt beru maqsatynda, oqushylar men jas mamandargha arnalghan qalalyq, respublikalyq dengeydegi olimpiadalar men konkurstardy úiymdastyramyz. Jyl boyy talapkerding qalauy boyynsha barlyq pәnnen әr dengeyli pәndik olimpiadalargha jәne qalalyq, oblystyq, respublikalyq, halyqaralyq konkurstargha dayyndyq jýrgiziledi.

Búl baghytta «Qazbilim-baspasy» pәndik olimpiadagha baylanysty 13 týrli, daryndy balalargha arnalghan mektep emtihandaryna dayyndyq baghytynda 7 týrli,  bastauysh synyptargha baylanysty 6 týrli oqu-әdistemelik qúraldaryn shyghardy.

- Qazirgi pandemiya kezinde Qazbilim-online degen baghyt kópting qyzyghushylyghyn tudyratyn siyaqty. Ol qanday baghyt?

- Búl baghyt boyynsha onlayn sabaqtar, tikeley efirler jәne Qazbilim mobilidi qosymshasy qyzmet atqarady. Onlayn sabaqtar barlyq pәnder boyynsha talapkerding sabaq kestesine baylanysty kýndelikti jýrgiziledi, taghy bir aita keterligi, Respublikalyq «QAZBILIM» ortalyghynyng You Tube jelininde Qazbilim TV arnasy bar.

Biyl Últtyq testileu ortalyghymen birlesken «ÚBT-gha tegin dayyndal» jobasy kýn sayyn 20:00-de Qazbilim TV arnasynda tikeley efirde Núr-Súltan jәne Almaty qalasyndaghy arnayy jasaqtalghan studiyada jýrgizilude.

Búl joba ayasynda Respublika boyynsha barlyq 11 synyp týlekteri tegin sabaq alyp, óz bilimderin shyndauda. Búdan bólek www.qazbilim.kz saytynda Respublikalyq «Qazbilim» ortalyghynyng ústazdary týsirgen jýzdegen beyne sabaqtar toptastyrylghan.

Bilim izdegen adam ol jerden de kóp qajetin ala alady. Búl baghyttaghy auyz toltyryp aitar taghy bir jaghymdy janalyq - juyrda ortalyqtyng jeke mobilidi qosymshasy iske qosyldy. Búl qosymsha arqyly Respublikalyq «Qazbilim» ortalyghynyng barlyq qyzmet týrleri tútynushylargha qoljetimdi әri ynghayly bolady.

- Qazbilim-baspasy degen baghyt týsinikti. Jogharyda aityp óttiniz, ortalyqtyng ústazdary ózderi týrli oqu-әdistemelik qúraldar jazyp, solardy basyp shygharady ekensizder.

- IYә, búl baghyt boyynsha oqu-әdistemelik qúraldaryn dayyndau jәne basyp shygharu, sonymen qatar, satu júmystary jýrgiziledi. Osy uaqytqa deyin «Qazbilim-baspasy» ÚBT-gha baylanysty 42 týrli, pәndik olimpiadagha baylanysty 13 týrli, sonday-aq, daryndy balalargha arnalghan mektep emtihandaryna dayyndyq baghytynda,  bastauysh synyptargha baylanysty, oqu-әdistemelik qúral jәne әdeby baghyttaghy kóptegen kitaptardy jaryqqa shyghardy.

Búl oqu-әdistemelik qúraldarda barlyq pәnder boyynsha oqushylargha arnalghan ÚBT súraqtary, daryndy balalargha arnalghan mektepterge jәne joghary oqu oryndaryna týsuge arnalghan pәnder boyynsha test súraqtary mektep baghdarlamasy negizinde qúrastyrylghan. Oqushylar test oryndaumen qatar, teoriyalyq bilimin de tolyqtyra alady. Barlyq bólimder qamtylyp, әr taqyryp boyynsha taqyryptyq tapsyrmalar berilgen.

Búl kitaptar óz bilimin terendetemin degen oqushylargha, barlyq pәnder boyynsha pәndik olimpiadagha dayyndalugha, bolashaghyn ghylym jolymen baylanystyratyn jastargha jәne pәn múghalimderine, trenerlerge taptyrmaytyn kómekshi qúral bola alady.

- Qalghan baghyttardyng da zaman talabyna say, qoghamdyq súranystardy qamtamasyz etu maqsatynda jasalghany týsinikti. Solar turaly da qysqasha aita ketseniz.

- Qazbilim-aqparat baghyty boyynsha bilim salasy men úrpaq tәrbiyesine baylanysty saraptama jasau, elimiz boyynsha ghylym-bilim salasyndaghy manyzdy janalyqtardy taratu, sheshilui tiyisti mәselelerdi BAQ-ta kóteru, oqu-aghartu salasynda týsindiru júmystaryn jýrgizu, ýzdik ústazdargha jәne bilim ordalaryna aqparattyq qoldau kórsetu kózdelgen.

Búl orayda  Kazbilim.kz sayty júmys istep túr. Saytta «Janalyqtar», «Ústaz ýni», «Úrpaq tәrbiyesi», «Kerekti kenes», «Bilim jarysy», «Últ dini», «Redaktor baghany» siyaqty tartymdy aidarlar arqyly osy salagha eng qajetti aqparattar jariyalanyp otyrady.

Al Qazbilim-shabyt baghyty boyynsha múghalimderge, oqushylargha motivasiyalyq seminar-treningter ótkizu, bilim beru mәselelerine arnalghan kenester beru, jas mamandardy tәrbiyeleu, mamandyq tandaugha arnalghan arnayy sabaqtar jýrgizu siyaqty is-sharalar úiymdastyrylyp túrady.

Respublikalyq dengeyde oblys, audan, qala, auyldardy aralap, múghalimder men oqushylargha arnalghan sheberlik kurstaryn ótkizu jәne sertifikattar berip otyrudy dәstýrge ainaldyrghanbyz.

Sonymen qatar, dombyra, shahmat, toghyzqúmalaq, asyq atu, bestas, logikalyq oiyndar ótkizip, oqushylardyng oi-tanymy men últtyq qúndylyqtargha degen týsinigin keneytu qyzmetteri de jýrgiziledi.

Tyndaushygha shalqar shabyt syilaytyn motivasiyalyq seminar-treningterdi qazbilim.kz,  Kazbilim.kz sayttarynan kórip, tyndaugha bolady.

Qazbilim-grant baghyty boyynsha «Qazbilim» ghylym-bilimdi damytu qoghamdyq qory ayasynda, jylyna 100 oqushygha qayyrymdylyq kórsetiledi, búdan bólek kóp balaly otbasylar ýshin, tolyq emes nemese mýgedek asyraushysy bar otbasy balalary ýshin, «Altyn belgi» iyegerlerine, olimpiada jenimpazdaryna jәne shetelden kelgen qandastargha kóptegen jenildikter qarastyrylghan.

Ortalyqtaghy ústazdardy shygharmashylyq qoldau maqsatynda, jyl boyy belsendi qyzmet atqarghan ústazdargha tәuelsizdik kýni qarsanynda qarjylay syiaqy, kitap jazghan múghalimderge qalamaqy beru dәstýrge ainalghan. Taghy bir aita keterligi, Respublikalyq «Qazbilim» ortalyghy shetelden kelgen qandas oqushylardy Qazaqstannyng oqu standarttaryna beyimdeude mol tәjiriybege iye.

Negizgi baghyttarymyzdyng taghy bireui Qazbilim-til dep atalady. Búl baghyt boyynsha qazaq, aghylshyn, orys, qytay, týrik tilderin oqytugha dayyndyq kәsiby týrde jýrgiziledi. «Jeti júrttyng tilin bil, jeti týrli ilim bil» degen halyq danalyghyn ústanym etken ortalyghymyzda bilikti de bilimdi, til ýiretude tәjiriybesi mol mamandar sabaq beredi. Til kurstary boyynsha shet tilderding dәrejelik emtihandaryna (TOEFL, IELTS, HSK) dayyndyq tynghylyqty týrde jasalady.

- Orazbek Seralyúly, uaqytynyzdy bólip, súhbattasqanynyz ýshin kóp rahmet. Adamzat balasy tiri túrghan kezde bilimge degen súranys ta mәngi jasaydy. Osy ómirlik ústanym jolyndaghy saparlarynyz ong bolsyn, shәkirtteriniz bilimdi bolsyn!

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1507
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3281
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5803