Tosynnan payda bolghan koronavirus Qazaqstan medisinasynyng shynayy beynesin kórsetti. Densaulyq saqtau ministrligi qatang syngha úshyrady. Syn aitylsa da, minning týzeler sәti әli kelmedi. 

2020 jyldyng 13 nauryzynda Qazaqstanda koronavirus resmy týrde tirkeldi. Virus Germaniyadan úshyp kelgen jolaushydan anyqtaldy. Biylik dereu arada karantindik shekteuler engizip, qalaaralyq baylanystardy toqtatty. Virus anyqtalghan ghimarattardy qorshaugha aldy. Búl әreketter memleketting virusqa qarsy naqty jospary bar bolghanday kóringenimen, memleket shynayy túrghydan ne isterin bilmedi. Qarapayym halyq sәuir jәne mamyr ailarynda kiyerge maska, seberge antiyseptik tappady. Al bary qasqaldaqtyng qanynday ghana az edi. Baghasy bes-alty ese qymbat boldy. 30 tengelik maskanyng qúny sharyqtap, 150-200 tengege deyin kóterilip ketti. Búl Qazaqstannyng tipti, maska shygharugha qauqarsyz ekonomikasy baryn kórsetti. Anyghy joghyn...

Qazaqstan syrttan keletin kómekke zәru edi. Syrttan kómek keldi de. Qytay, Týrkiya, Resey, AQSh, Polisha, Ýndistan, Izraili jәne basqa elder tonnalap maska, dәri-dәrmek pen medisinalyq qorghanysh kostumderin jiberdi. Biraq ol jetkiliksiz edi. Mausym aiynda virus júqtyrghandar sany arta týsti. Tipti búrynghy densaulyq saqtau ministri Eljan Birtanov ta virus júqtyrghan bolatyn. Oghan deyin Birtanov virus oshaghyna ainalghan auruhanalardy, blok beketterdi tekserip, jeke barghan.

Al Qazaqstan ýshin eng qasiretti kezenning biri shilde-tamyz ailarynda boldy. Virus órship, halyq arasynda ólim-jitim artty. Eselep artty. Internet jana qazylghan qabirding beynesine, IVL izdep, sharq úrghan halyqtyng qarbalasyna, jaqynyna dәri izdegen jannyng aighayyna tolyp ketti. Koronavirustan bólek ókpe qabynuy (pnevmoniya) payda bolyp, talay jaqsynyng janyn aldy. Resmy statistika koronavirustyq ókpe qabynuynan kóz júmghandardy tek qana 1 tamyzdan bastap tirkeudi bastady.

Preziydent shildening 18-inde Ýkimetti qatang syngha aldy. Statistikadaghy qatelik pen viruspen kýrestegi nәtiyjesizdikti ashyq aitty. Jaghdaydyng kýrdeli ekenin kórsetti.

«Bayandamalargha qarasam, jaghday qalypty jәne baqylauda siyaqty. Alayda shynayy iske kelsek olay emes. Men ózimning әkimshiligime elimizdegi dәri-dәrmekting qoljetimdiligi men tapshylyghyn tekserudi tapsyrdym. Nәtiyjesi quantarlyqtay emes. Batys Qazaqstan, Atyrau, Jambyl, Qaraghandy oblystarynda, Núr-Súltan jәne Almaty qalalarynda dәri jetispeushiligi bayqalady. Dәrige kezekke túru, qajet dәrilerding tym qymbattap ketui oryn aluda», - dedi preziydent.

Artynsha: «Ákimderde qauyrt jaghdayda júmys isteuding tәjiriybesi joq. Tuyndaghan mәselelerdi sheshudi, halyqqa memlekettik sayasatty týsindirudi qalay jasau kerektigin bilmeydi», - dep oblys әkimderin qatang syngha aldy.

Halyqtyng óz betinshe dәri izdep, jaghdaydy retteuge tyrysqanyn da aita ketti.

«Memleketik organdar tarapynan naqty júmys bolmaghandyqtan halyq búl mәseleni óz betinshe sheshuge kirisip ketti. Búl nonsens! Halyq jappay ottegi toltyrylghan ballondar satyp aluda. Búl auruhanalardyng tikeley mindeti. Óndiristik óttegi ballondaryn ýy jaghdayynda qoldanu faktileri tirkelude. Ýkimet pen әkimdikke bes kýnning ishinde auruhanalarda jәne ýy jaghdayynda qoldanugha bolatyn óttegi toltyrylghan ballondarmen qamtamasyz etudi tapsyramyn», -  dep tapsyrma bergen bolatyn.

Ýkimetti qatang syngha alghan jiynnan keyin, bir apta ishinde Eljan Birtanovty qyzmetinen alyp, ornyna Aleksey Soy ministr bolyp taghayyndaldy. Alayda jaghday jaqsardy dep aita almaymyz.

DDSÚ: «Koronavirusty toqtatudyng bir ghana joly bar, ol halyqty jappay vaksinasiyalau», dep aitqannan keyin, әlem elderi vaksina egudi bastady. Býginde әlemde vaksinanyng 160-tan astam týri bar. Sonyng ishinde, postkenestik elder reseylik «Sputniyk-V» vaksinasyn qoldanuda. Qazaqstan da solardyng ishinde. Alayda taghy da ministrlik búl mindetti oidaghyday atqara alghan joq.

Qazaqstan halyqty vaksinasiyalaugha 50 mlrd tenge bóldi. Vaksinasiyalau tegin negizde jýrgiziledi. Ministrlik kýzge deyin 10 mln halyqty vaksinasiyalap ýlgeremiz deude.

Búl turaly Densaulyq saqtau ministri 6 sәuirde ótken Ýkimet otyrysynda bayandady. Alayda senim bar ma? Joq. Nege? Sebebi ministrlik búghan deyin vaksinasiyalaugha qatysty týrli uәdeler berip keldi.

Mysaly o basta vaksinasiyalaudan kýzge deyin 6 mln adam ótedi dese, artynsha vaksina tapshylyghy bastalghan sәtte ol kórsetkishti 4 mln-gha deyin týsirdi. Endi mine 10 mln degen josparyn úsynuda.

Aleksey Soydyng qyzmetine qatysty aitylyp jatqan syn az emes. Mysaly 1 sәuir kýni preziydent Soydyng qyzmetin qatang synady.

«Aleksey Vladimirovich, men búryn aitqanymday, qazirgi uaqytta Ýkimettegi basty mindet densaulyq saqtau ministri, sizding erekshe qúzyretiniz bar. Siz júmysynyzdy jaqsy bastadynyz da, keyinnen ekpininiz azaydy. Sәuir aiynda siz jaghdaydy qalypqa keltiruge tiyissiz. Olay bolmaghan jaghdayda sizdi qapalandyratyn kadrlyq taghayyndaular bolady. Búl tek qana densaulyq saqtau ministrligine ghana emes, jalpy Ýkimetke qatysty», - degen bolatyn preziydent Toqaev.

Qazaqstan vaksina eguden artta keledi. Mysaly Mongholiya 376 myng adamgha vaksina ekse, Qazaqstan bar-joghy 174 myng adamdy vaksinasiyalap ýlgerdi. Salystyrmaly týrde qarasaq Qazaqstan vaksinasiyalaudy Mongholiyadan bir ay erte bastaghan bolatyn. Almaty qalasynda jappay vaksina egu ýsh kýn jýrip, qazir toqtap túr. Sebep: Vaksina joq!

Vaksinasiyalau arqyly eldegi karantindik shekteulerdi alyp tastaugha bolady. Alayda ministrlikting qazirgi qarqynyna qarap, onyng jaqyn arada alynatynyna kýmәn bar...

Ka Myrza

Abai.kz