Býgin Mәjiliste maqúldanghan inkluzivti bilim beru zang jobasyna qatysty Qazaqstan Respublikasy Premier – Ministrining orynbasary E.L. Toghjanovqa hat joldadym.

HHI ghasyr aqparattyq jәne jana tehnologiyalar kezeni bolghandyqtan, kitaphana aqparat ortalyghy retinde óz oqyrmandarynyng kez-kelgen súranystaryna jauap bere alatynday bolugha tiyis.

Alayda kóz janarynan aiyrylyp, ómir soqpaghyna týsken, ainalasyndaghy әlemdi sausaq úshymen tanityn taghdyrly zaghip jandardyng kóniline demeu bolatyn qazaq tilindegi bederli-nýkteli qaripti kitaptardyng joqtyghy alandatady.

Býgingi tanda elimizde osy sanattaghy jandargha arnalghan 1 respublikalyq, 7 oblystyq, 4 qalalyq arnayy kitaphanalar jәne 5 bólim qyzmet kórsetedi. Respublika boyynsha arnayy kitaphanalargha songhy jyldary tirkelgen janary әlsiz oqyrmandar sany – 18 128, zaghip oqyrmandar sany – 13 545. Oghan qosymsha kóru qabileti búzylghan oqushylardyng sany - 8532. Al, zaghip balalargha arnalghan 11 arnayy mektepte 1439 bala bilim aluda. Elimizdegi indet ahualyna baylanysty búl sanattaghy balalar bilimmen mýldem qamtylmay otyr.

Múnyng syrtynda ishten tynyp, taghdyryna kóndikken qanshama auyldaghy kómekke zәru bauyrlarymyz bar. Olardyng bәri memleket pen qoghamnyng qoldauyna múqtaj. Búl degeniniz zaghip jandar qazaq tilindegi әdebiyet ataulydan maqúrym qaldy degen sóz.

Arnayy kitaphananyng aqparat beretin negizgi quat kózi - bederli-nýkteli qariptegi (Brayli jýiesindegi) kitaptar. Biraq elimizde múnday kitaptardy basyp shygharatyn baspahana bolmaghandyqtan, olar basqa elderden Brayli oqulyqtaryn satyp alugha mәjbýr.

Mәselen, reseylik «ChU IPO Chtenie VOS», «Logos» jәne «MIPO Repro» baspahanalarynan orys tildegi kitaptar qymbat baghada satyp alynuda.

«Nur Otan» partiyasynyng «Ózgerister joly: Ár azamatqa layyqty ómir!» atty saylaualdy baghdarlamasynda «Mýmkindikteri shekteuli adamdardyng teng qoljetimdiligin qúru jәne әleuetin asyru ýshin, 2025 jylgha deyin kózi kórmeytin jәne nashar kóretin azamattargha arnalghan memlekettik tildegi kitaphanalar qory 10%-gha úlghaytylatyn bolady» dep naqty kórsetilgen. Múnyng sheshimi әriyne, baspahana ashu mәselesine tirelip túr.

Birinshiden, Qazaqstan Respublikasynyng Bilim jәne ghylym ministrligi kózi kórmeytin zaghip jandargha jalpy jabdyqtalghan bilim mazmúnyna sәikes arnayy individualdy qajettilikterdi óteytin bilim beru baghdarlamasyn әzirleu qajet.

Ekinshiden, Qazaqstan Respublikasynyng Bilim jәne ghylym ministrligi pedagogikalyq kolledjder men uniyversiytetter ayasynda zaghip jandarmen júmys jasaytyn tiutr, kurator, kitaphanashy sonymen qatar eng ayaghy deneshynyqtyru sabaghyna deyin barlyq pәn múghalimderin yaghny arnayy pedagogikalyq mamandardy әzirleu baghdarlamasyn jәne olargha memlekettik tapsyrys mehanizmin engizui manyzdy.

Ýshinshiden, Mәdeniyet jәne sport ministrligi zaghip jandargha arnalghan qalalyq, oblystyq, respublikalyq arnayy kitaphanalarda memlekettik tildegi brayli jýiesimen bederli-nýkteli qariptegi әlippe, kitaptar taghy da basqa oqu resurstarymen qamtamasyz etudi qolgha alghan jón.

Osyghan oray jogharyda aitylghandardy nazargha ala otyryp, Qazaqstanda bederli-nýkteli qaripte (Brayli jýiesimen) kitaptar shygharatyn ónerkәsiptik auqymdaghy baspahana ashu qajet.

Aqparat jәne qoghamdyq damu ministrligi baspahananyng negizinde memlekettik tildegi merzimdi basylymdardy da shygharyp otyrudy nazargha alghan jón.

Konstitusiyada barlyq adamdargha teng qúqyq beru kózdelgenin eskersek, qazirgi tandaghy qolgha alyp jatqan inkluzivti bilim beru zang negizinde arnayy bilim aludaghy bilim qajettilikteri bar, densaulyghyna baylanysty mýmkindigi shekteuli azamattardy memleket tarapynan qamqorlyqqa alyp, olardyng Konstitusiyamen belgilengen bilim beru qúqyghyn qamtamasyz etuimiz qajet.

Búl mәsele «Núr Otan» partiyasynyng jiti baqylauynda bolmaq.

Maqpal Mysa

Abai.kz