Qytaydyn Shynjan ólkesinde qalghan tuystaryna arasha súraghan bir top adam 6 mamyrda narazylyqty Almatydaghy Qytay banki ghimaraty aldynda jalghastyrdy.

Qytayda "zansyz qamalghan", iz-týzsiz joghalghan nemese Qazaqstangha óte almay qalghan tuystarynyng suretin ústaghan on shaqty adam mekeme aldynda "Bostandyq", Qazaqtar – terrorist emes", "Bauyrlarymyzdy bosatsyn!" dep aiqaylady. Olar keybir talaptaryn qytaysha da jetkizdi. Narazy toptyng ishinde balalar da boldy.

– Qytay Qazaqstandy әlemde qauip tóndiretin 26 terror memleket qataryna jatqyzghan. Sondyqtan kimde-kim Qazaqstangha barsa, terrorshy bolyp sanalady dep bizding tuystarymyzdy qamap, sottap qughyndap otyr. Endi búl kisilerding aitatyny – eger Qazaqstangha qazaqtar baryp kelse, terrorshy sanalady da, qytaylyq barsa, "dos memleketke baryp keldi" deydi eken. Búl ne degen tensizdik! Olay bolsa, qazaqtar Qazaqstangha bara almasa, qytaylar da kelmey aq qoysyn. Qazaqstanda Qytaydyng múnay kompaniyalary, últtyq bankteri, qonaqýileri, meyramhanalary bar. Onda olar ne ýshin júmys istep túr? Eger Qytay konsuly jauap bermese, biz kýn sayyn Qazaqstandaghy Qytaydyng nysandaryna atap aitqanda, bankterine, qonaq ýilerine, meyramhanalaryna jәne qytaylyqtardyng Qazaqstanda "zansyz" ashyp alghan bazarlaryna baryp narazylyq bildiremiz, – dedi belsendi Baybolat Kýnbolatúly Azattyq tilshisine.

Narazylar jinalyp jatqanda ghimarat ishindegiler syrtqy esikti jauyp aldy. Ol jaqtan eshkim narazylar aldyna shyqpady.

– Qytay mening eki kishkentay qyzymdy әkesiz qaldyrdy. Olar әkening kim ekenin bilmey ósip keledi. Qytay bizding qúqymyzdy taptap otyr. Tuystarymyzdy jazyqtan-jazyqsyz týrmede qamap otyr. Bizding jaqyndarymyzdy kórmegeli mine, tórt jyl boldy. Kýieuimning óli-tirisinen habarym joq. Tórt jyldan beri dauysyn estip kórmedim. Qytay ýkimeti aldap shaqyrtyp alyp ketip, әli jibermey otyr. "Qazaqstangha nege bardyn?", "nege qonys audardyn?" dep kinәlap, terrorizm degen jalghan jalamen esh advokatsyz, sotsyz toghyz jylgha týrmege jibergen, – dedi jinalghandardyng biri Bikamal Kәken.

Ol Qytay biyligine qarata "Qytay, eki kýn búryn qayyn júrtymnyng ýiine baryp, kýieuimning jazyqty ekenin, odan keyin sol týrmede jazyghyn ótep jatqany turaly viydeo týsirip ketipsin! Sen óz qylmysyndy jasyryp jatyrsyn. Jala jauyp jatyrsyn, qylmysyndy jasyra almaysyn. Qylmysyndy býkil әlemge әshkereleymiz" dedi.

Kóshede jýrgen keybir adamdar aksiyagha nazar audaryp, keybiri viydeogha da týsirip aldy.

Búl azamattar keshe, 5 mamyrda da osynda kelgen. "Qauipsizdik bólimining basshysymyn" dep ózin tanystyrghan adam "mәselelerinizding bizge qatysy joq" dep jauap bergen bolatyn.

Qytaydyng Shynjang ólkesinde tuysy "zansyz" qamalghan, iz-týzsiz joghalghan nemese Qazaqstangha óte almay otyrghan adamdardyng tuystary birneshe jyldan beri Almaty, Núr-Súltanda narazylyq ótkizip, jaqyndaryn qaytarudy talap etip keledi. Narazylardyng keybiri tuystarynyng Shynjandaghy "sayasy qayta tәrbiyeleu" lagerilerine qamalghanyn aitsa, keybiri "negizsiz aiyptarmen" úzaq jylgha sottalghanyn, biri Qytay biyligining qújattaryn tartyp alyp, Qazaqstangha jibermey jatqanyn aitqan.

- BÚÚ men halyqaralyq zertteushiler Qytay Shynjang ólkesinde millionnan asa úighyr, qazaq, qyrghyz jәne basqa da músylmandardy lagerige qamady dep mәlimdegen. Qúqyq qorghaushylar jýzdegen myng adamnyng diny rәsim jasaghany ýshin nemese sheteldegi tanystarymen baylanys ornatqany ýshin negizsiz týrmege qamalghanyn aitqan. Pekin búl әreketin "terrorizmmen kýres", al lagerilerdi "kәsip mengeru orny" dep ataghan.

- Halyqaralyq úiymdar Pekindi Shynjanda týrkitildi músylmandardy qudalaghany ýshin aiyptap, birqatar batys elderi Qytaygha sanksiya salghan. Qúqyq qorghau úiymdary Qytayda negizsiz qamalghandar kóbeygeni jayly iri zertteu de jariyalaghan. Al Qytay batysty "eldik ishki isine aralasty" dep synaydy.

Abai.kz