Qazaq elinde mamandar men qyzmetkerlerdi attestasiyalau nauqany ýdey týsti. Búryn auyq-auyq memlekettik qyzmetshiler ótip túratyn, biraq ótti degeni bolmasa, jylyna qyryq qúrau jamalatyn zandardyng birqataryn jattaghansyp, paralatyp óte shyghatyn. Ótkenining ózi ne ýshin ekeni belgisiz, sonyng nәtiyjesinde memlekettik qyzmetting jaqsarghan syqpyty bayqalmay-aq qoyghan.

Búghan múghalimderdi attestasiyalau, dauagerlerdi (dәrige qatystyrmay, aq halattylardy osylay abzaldaghan jón bolar - medikter) attestasiyalau degen nauqan qyza týsti. Endi kelip, Núrsúltan Nazarbaev «Qazaqstan Respublikasy qúqyq qorghau organdarynyng qyzmetkerlerin kezekten tys attestattaudy ótkizu turaly» Jarlyqqa qol qoydy. Preziydentting Jarlyghyna sәikes, barlyq qúqyq qorghau organdarynyng jeke (osyny «jandy» degen dúrys bolar edi) qúramynan 110 myngha juyq adam attestattaudan ótpek. Synaq ýsh kezenge bólinip, jyldyng ayaghynda qortyndysy shygharylatyny jóninde ereje de bekitilipti. Búl attestattaudyng týpki maqsaty ne? Qúqyq qorghau organdaryn kadrlyq túrghyda tazalau ma, әlde mýddeli klandardyng kýshteu qúrylymdaryna yqpalyn arttyru ma? Ol jaghy astyrtyn jayt.

Qazaq elinde mamandar men qyzmetkerlerdi attestasiyalau nauqany ýdey týsti. Búryn auyq-auyq memlekettik qyzmetshiler ótip túratyn, biraq ótti degeni bolmasa, jylyna qyryq qúrau jamalatyn zandardyng birqataryn jattaghansyp, paralatyp óte shyghatyn. Ótkenining ózi ne ýshin ekeni belgisiz, sonyng nәtiyjesinde memlekettik qyzmetting jaqsarghan syqpyty bayqalmay-aq qoyghan.

Búghan múghalimderdi attestasiyalau, dauagerlerdi (dәrige qatystyrmay, aq halattylardy osylay abzaldaghan jón bolar - medikter) attestasiyalau degen nauqan qyza týsti. Endi kelip, Núrsúltan Nazarbaev «Qazaqstan Respublikasy qúqyq qorghau organdarynyng qyzmetkerlerin kezekten tys attestattaudy ótkizu turaly» Jarlyqqa qol qoydy. Preziydentting Jarlyghyna sәikes, barlyq qúqyq qorghau organdarynyng jeke (osyny «jandy» degen dúrys bolar edi) qúramynan 110 myngha juyq adam attestattaudan ótpek. Synaq ýsh kezenge bólinip, jyldyng ayaghynda qortyndysy shygharylatyny jóninde ereje de bekitilipti. Búl attestattaudyng týpki maqsaty ne? Qúqyq qorghau organdaryn kadrlyq túrghyda tazalau ma, әlde mýddeli klandardyng kýshteu qúrylymdaryna yqpalyn arttyru ma? Ol jaghy astyrtyn jayt.

Bizding aitqymyz kelip otyrghany - osynyng qanshalyqty tiyimdi ekenin payymdau. Shyn mәninde qoldarynda kýrektey diplomdary bar mamandardy auyq-auyq tekseru - memleketting maman dayarlau men ony irikteytin óz jýiesine degen senimsizdiginen shyghady. Jaraydy, birqatar kezdeysoq «kóksoqqandardy» shygharudyng jóni osy deyik, biraq olar sýzgiden tógiletin su sekildi eshqashan kózge týsken emes. Olar qashan da jolyn tauyp, talay sýzgiden ótip keledi. Onyng ýstine bizding eldegi qyzmet etu jýiesi asa múqiyat qalyptasyp, damyghan korrupsiyalyq, paraqorlyq jýiening saldary ekeni belgili. Ony mamandardyng zang biletindigimen nemese bilmeytindigimen tazartu, bilikterin biyiktetu әste mýmkin emes,tipti, erikkenning ermegi derlik kýlkili oqigha.

Mәselen, múghalimderdi atestasiyalaytyn bilim salasynyng «sheneushileri» (sheneunik degennen góri, qazaqy sóz ghoy) ózderi layyqtap alghan paraqorlyq jýiemen isterin «tap-túinaqtay» etip otyrghany jasyryn emes. Osylaysha, «әteshtatsiadan» ótkizuding shamamen ústaz ýshin qúny bir ailyqtyng o jaq-bú jaghy. Medikter turaly da solay aitsaq, kýnahar bolmaymyz. Sebebi, tekseretin jogharghy jaq bolsa, «jogharghy jaqtyng da» jogharghy jaghy bar ekeni belgili. Endeshe әlgi qoqandaghan «әteshtatsia» ne ýshin, kim ýshin? Memlekettik qyzmetting mәni azayghan әreketting dalbasa kórinis emes pe?

Eger de biylikting úshar basy aman-esen әdiletpen jasaqtalyp, halyqtyng baqylauynda bolsa - bir sәri, birin biri baqylaytyn sheneushiler men qanaushylar qanday attestasiya ótkizip qaryq qylmaq? Álde búl - salyqty da jekeshelendiruding bir kórinisi me?

Kez kelgen әreketting mәni - sol ýderisting shynayy jýruinde ekenin eskersek, bizding eldegi qaybir nauqan ózining shynayylyghyn kórsetkeni esimizde bolmay túr. Álgi múghalimder men onyng basshylary saylau nauqanyna qatysyp, nebir qiytúrqy ýderisting keyipkerleri men qaharmandaryna ainalghaly qashan?! Olardy ornynan qozghap, attestasiyanyng ornyna әteshtatsia ótkizbeuge kepildik bar ma?! Sol sekildi qúqyqshylardy she? Medikterdi de...

«Abay-aqparat»