Ghany QASYMOV, senator:
- Men búl mәselege baylanysty kepildik bolatynyna senbeymin. Bizding gharysh salasyndaghy josparlarymyz tek qana Reseymen baylanysty. Kórshi elge senip tapsyrghan júmysymyz ýshin 60 mln dollardan astam qarjynyng jelge úshqany bәrimizge mәlim. Múnday mólsherdegi aqshany eshqanday el qúrban etpes edi. Biraq qatelikter ketti eken dep gharysh salasyndaghy júmystardy toqtatugha әste bolmaydy. Sebebi gharyshta bir tiregimiz bolmasa, kommunikasiyamyzdy dúrys jolgha qoya almaymyz. Al kommunikasiyasyz adamdardyng býgingi tirshiligin elestetu mýmkin emes. Alayda «auzy kýigen ýrlep ishedi» demekshi, ekinshi mәrte múnday qadamgha barmas ýshin búrynghy qatelikterdi elep-ekshep baryp qana júmysty әri qaray jalghastyru qajet dep oilaymyn. «Nege biz reseylikterge baylanyp qaldyq» degen súraq tuady. Bizge sonymen qatar Fransiya, AQSh, Ýndistan siyaqty gharyshtyq derjavalarmen de tize qosyp júmys isteuimizge bolady ghoy. Tandau kóp bolghan kezde ghana sapa bolady. Qomaqty qarjy salyp otyrghannan keyin, biz shekesinen shertip jýrip aluymyz kerek. Men «QazSat-2»-ning júmystarynyng bastalghanyna qarsy emespin, bizge tipti «QazSat-3», «QazSat-4» te qajet. Biraq Últtyq gharyshymyzgha kerek dýniyeni jasap jatqannan keyin, ýlken jauapkershilik te boluy kerek.

Ghany QASYMOV, senator:
- Men búl mәselege baylanysty kepildik bolatynyna senbeymin. Bizding gharysh salasyndaghy josparlarymyz tek qana Reseymen baylanysty. Kórshi elge senip tapsyrghan júmysymyz ýshin 60 mln dollardan astam qarjynyng jelge úshqany bәrimizge mәlim. Múnday mólsherdegi aqshany eshqanday el qúrban etpes edi. Biraq qatelikter ketti eken dep gharysh salasyndaghy júmystardy toqtatugha әste bolmaydy. Sebebi gharyshta bir tiregimiz bolmasa, kommunikasiyamyzdy dúrys jolgha qoya almaymyz. Al kommunikasiyasyz adamdardyng býgingi tirshiligin elestetu mýmkin emes. Alayda «auzy kýigen ýrlep ishedi» demekshi, ekinshi mәrte múnday qadamgha barmas ýshin búrynghy qatelikterdi elep-ekshep baryp qana júmysty әri qaray jalghastyru qajet dep oilaymyn. «Nege biz reseylikterge baylanyp qaldyq» degen súraq tuady. Bizge sonymen qatar Fransiya, AQSh, Ýndistan siyaqty gharyshtyq derjavalarmen de tize qosyp júmys isteuimizge bolady ghoy. Tandau kóp bolghan kezde ghana sapa bolady. Qomaqty qarjy salyp otyrghannan keyin, biz shekesinen shertip jýrip aluymyz kerek. Men «QazSat-2»-ning júmystarynyng bastalghanyna qarsy emespin, bizge tipti «QazSat-3», «QazSat-4» te qajet. Biraq Últtyq gharyshymyzgha kerek dýniyeni jasap jatqannan keyin, ýlken jauapkershilik te boluy kerek.

Uәlihan QALIJAN, Mәjilis deputaty:
- «QazSat» - búl óte kýrdeli mәsele. Sebebi alghashqy Jer serigimizding joghaluyna baylanysty «halyqtyng qarjysy dalagha ketti» dep biraz shuyldasqanymyzben, eshtene shyqpady. Al endi jasalyp jatqan «QazSat-2»-ning qúny, birinshi Jer serigimen salystyrghanda, әldeqayda joghary jәne dәl sol reseylik ortalyqta iske asyp jatyr. «Búl Jer serigi joghalyp ketpeydi, búrynghy qatelikterdi jibermeuge tyrysamyz» dep jatyr. Biraq kim biledi? Búghan mening kózim anyq jetken joq. Óitkeni onyng eshqanday ghylymy saraptamasy joq, ghylymy ortalyqtarda ol turaly talqylaular jýrgizilmegen. Mening oiymsha, qazirgidey qarjy daghdarysy kezinde Ýkimet kózdi júmyp ala salmaytyn shyghar dep ýmittenemin. «Sudyng da súrauy bar» demekshi, halyqtyng qarjysyna jasalyp jatqanyn týsinu kerek. Endigi kezekte atyna ghana emes, zatyna da tereng mәn beretin shyghar dep oilaymyn. Joghalyp ketken Jer serigi boyynsha deputattyq saual joldaghanymyzda, Últtyq gharysh agenttigining tóraghasy: «Men basshylyqqa kelmey túrghan kezde sheshilip qoyghan mәsele», - dep jauap qaytarghan edi. Endi «QazSat-2»-ge kepildikter bar ma, joq pa - ony kýzde agenttik tóraghasyn shaqyrtyp súraytyn bolamyz.

Aydos SARYM, sayasattanushy:
- Últtyq gharysh agenttigining Reseyding әskeriy-tehnikalyq keshenderimen ghana júmys isteui kýmәn tughyzady. Mening oiymsha, búl sala boyynsha әlemdik dengeyde tender ótkizse de, artyq etpeydi. Gharyshtyq salada, shyn mәninde, derjava bolyp otyrghan AQSh, Iran, Japoniya, Braziliya siyaqty elder qanshama? Nege osy memleketterding ghylymy ortalyqtarymen birge júmys istemeske? «Reseyge ghana baylanyp qaluymyzdyng artynda jemqorlyq jatqan joq pa» degen kýmәndi súraqtyng úshy shyghady. Jer serigin úshyrmastan búryn «ol telearna taratu ýshin be, әlde telefon, internetke qatysty ma» degendey, aldymen maqsatty aiqyndap alu qajet. Sodan keyin baryp «biz mynaday maqsatta Jer serigin úshyrmaqpyz, osyghan qajetti parametrlermen kim bizge sapaly qyzmet kórsete alady» dep tender ótkizuimiz kerek. «Kepildik bar ma» degen súraghynyzgha baylanysty aitar bolsam, «QazSat-1-di» de úshyratyn kezde uәdeler men kepildemeler ýiilip-tógilip berilgen. Ókinishke qaray, eshkim jauap bermedi, eshkim jauapqa tartylmady. Sondyqtan kepildik bar dep aita almaymyn.

Ázirlegen Jarqyn TÝSIPBEKÚLY
"Alash ainasy" gazeti 3 shilde 2009 jyl