Qazirgi tóreler kimder!? Jalghan shejireshilerding kóksegeni ne? Nege týbi belgisiz bireuler tóre atanugha qúshtar? «Dat» gazetining 2012.06.06. kýngi nómirinde jariyalanghan: «Tóreler ýshin Nazarbaevty han saylau nege arman?» degen maqaladan son, osynday-osynday súraqtar tórelerding týn úiqysyn tórtke bólgenge úqsaydy. Jetisu óniri, Taldyqorghan oblysynan jetken jeti bet hatty oqyrmen nazaryna qysqartyp úsynudy jón kórdik. Ras, hatty redaksiyagha jetkizgen adam tolyq mәtinin jariyalaudy ótingenimen, gazetting de mýmkindigi shekteuli ekenin hat joldaushylar týsinedi ghoy degen oidamyz.

«Kim bilsin, kimning qalay oilaryn, biz sonau KSRO kezinde-aq kishkentayymyzdan ata-әjelerimiz: «Tumysyng - Tóre, anau sening tuysqanyn, myna jer ana-atandiki» dep qúlaghymyzgha qúiyp ósirgen Altyn Emel jerining tóreleri, Abylaydyng Ádilining úrpaqtarymyz. Basqa jaqtaghylar ýshin jauap bere almaghanmen, osy ónirding tórelerin týgeldey bilemiz» dep bastalghan hat tómendegini bayan etedi.

- Birinshi, «Tóre» degenimiz kim desek, Qazaq arasynda sonau Shynghyshan zamanynan qalyp, ózderi qazirgi kýnde Qazaqtyng aituly ruyna ainalghan Shynghys úrpaqtary.

Qazirgi tóreler kimder!? Jalghan shejireshilerding kóksegeni ne? Nege týbi belgisiz bireuler tóre atanugha qúshtar? «Dat» gazetining 2012.06.06. kýngi nómirinde jariyalanghan: «Tóreler ýshin Nazarbaevty han saylau nege arman?» degen maqaladan son, osynday-osynday súraqtar tórelerding týn úiqysyn tórtke bólgenge úqsaydy. Jetisu óniri, Taldyqorghan oblysynan jetken jeti bet hatty oqyrmen nazaryna qysqartyp úsynudy jón kórdik. Ras, hatty redaksiyagha jetkizgen adam tolyq mәtinin jariyalaudy ótingenimen, gazetting de mýmkindigi shekteuli ekenin hat joldaushylar týsinedi ghoy degen oidamyz.

«Kim bilsin, kimning qalay oilaryn, biz sonau KSRO kezinde-aq kishkentayymyzdan ata-әjelerimiz: «Tumysyng - Tóre, anau sening tuysqanyn, myna jer ana-atandiki» dep qúlaghymyzgha qúiyp ósirgen Altyn Emel jerining tóreleri, Abylaydyng Ádilining úrpaqtarymyz. Basqa jaqtaghylar ýshin jauap bere almaghanmen, osy ónirding tórelerin týgeldey bilemiz» dep bastalghan hat tómendegini bayan etedi.

- Birinshi, «Tóre» degenimiz kim desek, Qazaq arasynda sonau Shynghyshan zamanynan qalyp, ózderi qazirgi kýnde Qazaqtyng aituly ruyna ainalghan Shynghys úrpaqtary.

Kezinde Dinmúhamed Qonaev: «Myna jerde kim jatqanyn bilesing be? Búl jerde ózi aqyn, ózi batyr, ózi filosof, osy Jetisudyng agha súltany - han Tezek jatyr. Eger Tezek tóre bolmasa, aqyn Týbek te, Sýiinbay da, Baqtybay da belgisiz bolar edi...» - degen eken (Á. Alybaevtyng esteliginen).

Al Qúnanbay qajy Mekkening sheyhyna: «...biz Mәskeu-Sәskeudiki de, Búqar-Súqardyki de emes Qyrghyz da emes, Qaysaq ta emes keng saqaranyng qazaghymyz. Janymyz qúdaydyng biyliginde, basymyz tórening biyliginde, dinimiz qojalardyng biyliginde...»  -depti...

Endi Ghaziz Tabyldin súhbatynyng «Glavnoe - ne izmenyati istiyne» dep ataluyna kelsek, taqyryby jaqsy-aq, biraq zaty aqsaq! Múnda, basqa elderding Shynghyshan, onyng úrpaqtary turaly jazghan ghúlamalaryn aitpaghanda, ózimizding Abulghazy- bahadur, Shoqan, Shәkәrim, Múhametjan Tynyshbaev, Qúrbanghali, Iliyas, Shota aghamyz, t.b. siyaqty shyn ardaqty, ayaulylarymyzdyng enbekteri qayda?! Olar aitqan sózge toqtalmay, Tabyldin myrza ózin qalay shejire jazdym dep esepteydi? Ras, Tabyldin ózin tóremin demeydi, biraq «Skvoz prizmu vremeni» dep sóileytin Arman Aqmúhanov ózin-ózi tóre sanaydy.

(Prizmanyng bolmysy, ol - týsken sәuleni syndyryp kórsetedi!)

Biz búlar sekildi óz-ózimizdi «akademiyk» atamasaq ta, oryssha oqymasaq ta, búl joldardy «...cherez filitr vremeni» nemese «iz glubiny vekov» der edik. Al Mayakovskiy sekildi realist orys aqyny bolsaq, prizma sózine klizma sózin úiqastyrar edik...

Múnan eki jyl búryn, yaghny 2010 jyly «Chingizidy, dinastiy y epohi» atty kitap A.Olovinsev. G.Tabuldin degenderding avtorlyghymen jaryq kórip, búl qoghamda biraz dýrbeleng tughyzghan bolatyn.

Jalpy, osy kisilerding tóreler shejiresin jazugha sonshalyqty nege qúmar bolghandyqtary kóp adamgha týsiniksiz. Sebebi kitap mazmúnynda kóptegen qate ketkendikten, búl kitapty naghyz ghylymy zertteu týrghysynan qaraugha bolmaydy degen pikirdemiz. Mәselen, ózimiz Ádil súltannyng úrpaqtary bolghan sebepti, Ádil súltan shejiresi jazylghan 201-betti qaradyq emes pe? Onda «Adili sultan (1740 - 1815) iymel 12 synovey» deydi, әri qaray attaryna qarap týgendey bastasaq, osy bette súltan úldarynyng sany 13-ke, kelesi bette 15-ke, tipti 18-ge jetti. Osy bette Alandy Ádilden taratsa, 210-bette Áliyden taratady.

Qos «akademiktin» qosaqtala otyryp osynday qisynsyzdyqtargha kiylikkenderi, әriyne, jónsiz-aq. Qazaqstannyng basqa oblystaryndaghy tóreler ýshin qalay ekenin bilmedik, al biz ýshin búl - keshirilmes qateler! Búrynghy qazaqta jandaral úghymy kýshti bolsa, qazir jarnama úghymy kýsheyip túrghan son, qaytersiz?!

«Akademiyk» demekshi, Olovinsev turaly aitpaugha bolmas. Derekter boyynsha, 40 jylday sharuashylyqtarda elektr mamany bolghan deydi, tegi slavyan ba, joyyt pa, kim bilsin, endi qazaqtyng tarihyn týgendeushi bola qalypty. Tabyldin óz súhbatynda ony Astanada kolleksionerler qoghamynda kezdeysoq úshyrattym deydi, sirә, osy kezdeysoqtyq «akademiktikke» alyp kelse kerek! Búl pende anau-mynau, aldap aqsha tabatyndargha kolleksioner bolyp jýre bermey, qazaqty «kolleksionirovati» etip nesi bar? Keremet!

Eger biz qos «akademiktin» qatesin tauyp otyrsaq, bizding giyper-akademik bolghanymyz ghoy! Berinder bizge sonday ataqty!!! Ayaysyndar ma, sayda sany joq, qúmda izi joq qaydaghy bireuler alyp jatqanda?!

Jarnama úghymyna kelsek, sózimiz dәleldi bolsyn, taldyqorghandyq Mereke Serghazin aqsaqalgha Tabyldiyn: «aga, dayte 47 tysyachi tenge, ety denigy nujny dlya zarplaty dvuh kanditatov nauk, kotorye issleduit istoricheskie fakty, y my vkluchim Vas v knigu rodoslovnoy Chingizidov», - degen ghoy. Mereke, aqsaqal osy jerde ózining shyn tóre ekendigin bildirip, «әi, senderge aqsha berip tóre bolmay-aq qoydym. Mening tóre ekendigimdi bar el biledi», - dep aqsha bermegen. Atamyzgha myng alghys! Biraq keybir shala-shatalar aqsha berip, osy kitapqa enip te ketken eken. Onyng anyq-qanyghyn biletinder, Abay atamyz aitqanday (úly sózding úyattyghy joq), artyn ashyp kýlip jýrgen kórinedi! Mine, mәsele qayda, aghayyn. «Jyltyraghannyng bәri altyn emes» degen qazaq danalyghyn eske saludyng bir mysaly!

«Ghylymy júmystarmen qashannan beri ainalysasyz?» degen súraqqa Tabyldiyn: «...V studencheskie gody, pedagogicheskom institute... g.Ekaterinburga... rossiyskiy uchenyy Novojjenov uznal moy interes k entomologiiy», - dep jauap beripti. Aynalayyn, «akademchiygim-au», sol qúrt-qúmyrsqa, baqa-shayandarynmen ainalyspay, tórelerde neng bar? Álde qazaq saghan «sovokpen» ústaytyn jyndy kóbelek pe?!

Toqsan auyz sózding tobyqtay týiini: eger qajet bolsa,  47 myng tenge tóleniz, tóre bolyp shyghasyz, obaly ne kerek, qazir arzandatyp 20 myngha týsiripti dep estip jatyrmyz. Qaytsin, naryq qoy! Al osy kitaptyng ekinshi basylymyndaghy Tәuke han men Baraqtyng suretterine, qazirgi tanys adamdardyng suretine shapan, bórik kiygizip sala salghanyna qarap, Tabyldin myrzanyn: «Deystviytelino priblijati istoricheskoy deystviytelinosti» degenin iske asyrghanyna «kýmәnimiz» kóp..

Osy ózderin-ózderi tóremiz dep, tóreler qataryna qosushylarmen Taldyqorghanda kezdestik te! Sonda Qorabay Sarmanov aqsaqal: «...myna jazushysymaqtaryndy shylghy ótirik jazghandary ýshin, senimen qosyp sotqa beremin», - dep edi, Aqmúhanov: «Ya toliko dal denigi, a chto ony napisali, ne znai. Voobshe etot Tabuldiyn, svolochi, mne doljen 15 tysyach dollarov. Pojaluysta, dayte mne vremya, kak ya poluchu svoy denigi, potom dayte v sud», - dep qútyldy.

Múnan ózge taghy bir kezdesu turaly aitugha tura keledi. «Almatydan bir top tóreler kele jatyr» degen son, jalpaqtap, qarsy aldyq. Sondaghy kórgenimiz ben estigenimiz ne boldy desenizshi?! Aqmúhanov jәne onyng janyna ergenderden qazaqy әdetpen jón súray bastadyq emes pe?!

Bireui óz-ózinen júlqynyp, «men Maya Qaramaeva, preziydenttikke kandidat bolghanmyn, ekstrasenspin, tóremin», - dedi. Tóre bolsan, qay túqymynansyng dep súrasaq: «Abylay, odan Sanqay, ózim po tu storonniy mirmen svyazbyn», - degeninde, biz de: «Áy, qaraghym Qaramay, búl sózing qaldy jaramay; byl odin uchenyy Tynyshpay, on pisal argynskiy uran - Abylay, naymanskiy uran - Sanqay, tak chto biz de qaldyq basty shayqay, dúrysy ýiine qayqay», - dedik. Biz siyaqty qarapayym, el qatarly «normalinyi» adamdardy múndaylar, qazaq atam aitatynday, «jyn ba, shaytan ba?!» degen oigha qaldyrady eken...

Jón súrasa kele, Aqmúhanovqa «әi, ózing «Batystikimin, Tohtamysh hannyng úrpaghymyn, ósken jerim - Óskemen, әkem - Alshyn deysin, sening qay jering sonda tóre boldy?» - desek, ol: «...mening atamdy tóreler asyraghan, ya chuvstvung, ya toje tore, ya try raza sdaval analiz DNK na predmet Chingizida, try raza ne podtverdilisi analizy, no ya vse ravno dobusi togo, chto ya Chingiziyd! (E, aqsha bersen, «dobitisya» etip te qalarsyn, biraq odan ne payda?) Kuda mne teperi poyti? Otes rugaet, kakoy chert ty Chingiziyd, ty Alshyn - Kishi Jýz! No Alshyny menya ne prinimait, a u menya ot dvuh ily treh әielderimnen dedi me, әiteuir, dety esti. Olar kim bolady? Primiyte menya k tore...» - deydi.

Horosho, biz «prinimati» ete salayyq, sonda qúday bar emes pe, aruaqtar ne demek?! Jalpy, osy qazaqtyng bala asyrap aluy óte bir auyr jaghday. Búl túrghyda músylmandyq tәrtip anaghúrlym ozyq, payghambarymyz Múhammed s.gh.u. aitqan ghoy «jetimdi asyraghannyng sauaby óte zor. Biraq onyng ata-anasynyng kim ekenin aityp otyru kerek» dep. Al bizding qazaq asyrandyny, kirmeni ómir boyy jasyryp kelip, ólgeninde músylmandyghy esine týskendey, shyn әkesin aitqyzady. Sondyqtan Aqmúhanovqa «Tóre bolugha jýgirme, óz teginnen týnilme. El betine basar, aruaghyng ainalyp qashar, Tóre bolu maqsat emes, Jalghandyq jaqsy at emes», - dep týsindirip edik, kim bilsin, týsindi me, týsinbedi me?!

Sosyn súhbatyndaghy «...O tom, chto prinadleju k soslovii tore, ot nas skryvali, vremya bylo takoe. Lichnostiu Chingishana zainteresovalsya, uchasi v  shkole...» - degenining maghynasyn súrap edik, byljyraqtap eshtene aita almady.

Sosyn búl «vunderkindke»: «Shota Uәlihanov shyqqan tegin jasyryp kórdi me? Sonda tóremin desen, seni kim qysty, búnyng qay sandyraq», - degenimizde, «izviniyte, bolishe ne budu, ya pereputal», - dep qútyldy.

Onyng «monarhiya» degen oiynyng sayasat emes sayqymazaq, arandatushy ekendigin betine basyp, endi bizge jolamauyn aitqanymyzda, ol: «...Klyanusi ne zatragivati temu Tore v propagande monarhicheskoy partii, eto moe lichnoe, chastnoe delo. Toliko ne progoniyte menya ot vas...» - dep qorghandy. Osy pәle Tóreni Toramen nemese Taromen shatastyryp jýrgen joq pa degen de oy keledi! Endi «Dat» gazeti osynyng aq-qarasyn bizge anyqtap bersin! Ol osy «iydeyasyn» qaraqan basynan ba, qalghan elding atynan úsynghan-úsynbaghanyn týsindirsin! Búl әli ayaqtalmaytyn әngime, biz shyndyqty ashamyz, tiyistining betine basamyz da, qajetti sharalardy qoldanamyz!..

«Dattaghy» aitylghanday, olar QR Konstitusiyasynyng 5-babyna sәikes iydeologiyalyq jәne sayasy sanaluandylyqty basshylyqqa alsa, biz ondaylargha Konstitusiyanyng 3-babynda qoghamda әldebir toptyng ózining artyqshylyghyn nasihattaugha bolmaytyny qatang kórsetilgenin eskertemiz.

Sonynda bizder «Túqymy qúrysyn, Chingizid bolasyng ba, shyn qyzyl it bolasyng ba, ózing bil, bizdi, Qazaqtyng bir ruyna ainalghan Shynghys úrpaqtary - tórelerdi arandatushy bolma! Jalpy basqalaryng da, qazaq bolam desender, aldymen qazaq tilin ýirenip alyndar», - dep qoldy bir siltep qoya berdik búlardy...

...Osy toppen Almaty manynan kelgen sәuletker Erkin esimdi azamatqa: «...Mynalarmen shatasyp jýrgeniniz qalay, qarasaq, taza túqymnan siz ghana siyaqtysyz ghoy», - degenimizde, ol kisi: «...Keshirinizder, tórelerge baramyz degen son, sizdermen tanysqym kelip, ergen edim, bolmasa, búl pәlelerge adam jolay ma?!» - dep aghynan jaryldy. Bar shyndyq osy. Gazet Aqmúhanovty әldebir tóre úrpaghy-mys dep dóp basypty.

Al shyn tórelerge kelsek, olarda eshqanday sayasat joq. Barlyghy da biz qazaqpyz, qazaqtan bóten oiymyz joq dep aghynan jarylady, dәl solay da! «Áziret súltan» múrajayynyng diyrektory Sadyqbekovten qanday shara ótkizbegin súrastyrarmyz. Eger әldebir teatrlandyrylghan kórinis bolsa, oghan tórelerding qatysy qansha eken, kim bastamaqshy eken, bilermiz Qazaqstannyng azamaty retinde.

Gazet jazghanday, Aqmúhanovtyng artynda әldebir sayasy kýshter, ¥lttyq qauipsizdik komiyteti túr degenge biz seninkiremeymiz. Óitkeni atalghan pysyqaydyng oy órisi, sayasy kózqarasy, jalpy sayasatkerligi, shyqqan tegi onday mindetterdi atqara almaytynyn payymdamaytynday bizding elding tiyisti organdarynda sonshalyqty tayaz adamdar otyrmaghan bolar?! Ol organdaghy adamdar, qajet bolsa, ózderinin, elding talaptaryna say keletin, týri de, týbi de taza tóre adamyn tabar edi ghoy...

Bir top taldyqorghandyq tóreler

«Obshestvennaya pozisiya»

(proekt «DAT» № 26 (154) 20 mausym 2012 jyl

Tórelerge jauap: Ashyq hat

"Dat" gazetinde jaryq kórgen taldyqorghandyq tórelerding "Tóre men torany shatastyrmayyq..." atty maqalasynda aitylghan jayttargha Arman Aqmúqanov esimdi azamat ózining qarsy jauabyn jazyp, redaksiyamyzgha joldapty. Biz óz kezegimizde oqyrmangha týsinikti boluy ýshin Arman Aqmúqanovtyng jauabyn gazette jariyalanghan maqalamen qosa berip otyrmyz.

"Abay-aqparat"

1998 jyldan bermen qaray eseptegende, qoghamdaghy bolyp jatqan әr týrli jaghdaylardyng qorghasyn salmaghyn auyrsynbay, 14 jyl boyy tek qana algha qaray órleumen kele jatqan «Dat» gazeti, taghdyrdyng jazuymen, men de sizdermen jýzbe-jýz kórisip, tanysyp otyrmyn. Onyng sebebi - sizding basylym betinde jariyalanghan «Núrsúltandy  han kóteru tórelerge arman bolyp jýr me?» degen maqala edi.

Áriyne, maqala mazmúnyn egjey-tegjeyli qaytalap jatudyng qajettigi bolmas deymin. Óitkeni,әlgi maqala jariyalanghannan keyingi sanda sizder,sol maqalagha qatysty, bir emes, ýsh birdey adamnyng pikir-tilegin jariyalap ýlgeripsizder. Sonyng biri - menmin. Men onda «Gazetting búl jerde kinәsi joq, bar kinә qoghamda ýlken dau tudyrghan redaksiyagha jalghan aqparat әkelushi dep bilemin», - dep, kópshilik aldynda ózderinizdi aqtap, aghymnan jaryldym. Ózderinizben súhbattasyp, әngimening mәn-jayyna qanyqqannan keyingi mening shyn tújyrymym da osy edi. Oghan qosa men, sizderge, halqymyzdyng ruhany astanasy qasiyetti Týrkistan qalasynda  jatqan aruaqtargha as berip qaytudan basqa maqsatymyz joq bizding iygilikti  isimizdi talqygha ainaldyryp: «Búlar onda Qúryltay ótkizbekshi», - dep jalghan mәlimet bergender men , Qoja Ahmet Yassauy kesenesi negizindegi «Ázireti Súltan» qoryq-múrajayy bastamashylyghymen aldaghy uaqytttarda ótkizilmekshi bolyp otyrghan  «Handy taqqa kóteru» dep atalatyn kópshilik-teatrlandyrylghan qoyylymynyn, sonday-aq, óz sózderinizben aitqanda, «Konstitusiyalyq monarhiyany Tu etken Arman Aqmúqanovtyng tasasynda Últtyq Qauipsizdik Komiytetining tóraghasy Núrtay Abyqaevtyng toby túr» degen sizding redaksiya tújyrymynyng shyndyqqa janaspaytyndyghyn  aityp: «  Men búdan bylay sizderden múnday iske barmaularynyzdy, kóshedegi kez kelgen adamdy tyndamaularynyzdy súraghan bolar edim. Sizder, qansha degenmen, halyqtyq jәne patriottyq basylymsyzdar ghoy» - dep, uәj qoygham. Amal ne, Sizder, mening búl tilegimdi ayaqasty etip, ile-shala, yaghni, gazetterinizding kelesi, sanynda , mening jeke basyma tiyisip, basymnan ayaghyma deyin qaralaghan bir top «atsyzdardyn» ghaybat maqalasyn jariyalap, jaghdaydy odan әri ushyqtyrdynyzdar.

Osyghan baylanysty mening ózderinizge degen ýlken renishim bar. Men, birinshiden, ózimning osy kónil-kýiimnen sizderdi habardar etkim keledi. Ekinshiden, tórenin atyn jamylyp, sizderding basylymdarynyz arqyly meni kýieleushi taldyqorghandyq atsyz bauyrlaryma hat joldamaqshymyn.

Hatymnyn basynda aitarym - men Altyn Orda handarynyng túqymynanmyn. Mening tóre ekendigimde eshkimning talasy bolmasyn. Óitkeni, ol - ghylymy gendik túrghydan mórleuli nәrse. Demek ony, «Alay ma, bylay ma?» - dep әr saqqa jýgirtuding sizder ýshin paydasy joq. Al, endi, menin  kóterip otyrghan mәselemning mәnisine  keler bolsaq, «Ár kimning әr nәrseden bar talasy», - demekshi, «Elimdi el qylsam!» degen sizderdegi izgi tilek mende de bar. Alayda, әr adam óz әlinshe qimyldaydy. Bәlkim, mening is-әreketim irileu týsip jatqan shyghar. Ol - endi menin, bәlkim,  talanyma jazylghan nәrse. Kótere alsam - qúp, kótere almasam - jút, ony mandayymnan kórem. «Otyzynda orda búzbaghan, qyryqynda qamal almaydy» degen qazaqta maqal bar, sol aitqanday, er jetip, at jalyn tartyp mingen qay jigitting de armany - әiteuir bir is tyndyru. Sizder múny «Aty shyqpaghan jer órteydige» saymanyzdar, izgilikti maghynasynda týsininizder. «Qazaq halqy jaratylysynan monarhiyalyq halyq. Qazaq - bir biylikke baghynyp kelgen últ» deydi joba jasaushylar», - dep, qúrylmaghan Monarhiyalyq partiyanyng Jariyalanbaghan ishki konsepsiyasyna  barlau jasap ýlgergen «Dat» gazetining habarlamasy bayandaghanday, halyqty bir basshylyqqa baghyndyrsam degen tilegim bolghan kýnning ózinde, men qazaqqa kastyq oilap otyrghanym joq. Kózdegenim - elding tútastyghy, birligi, amandyghy. Liviyadaghy, jalpy arab memleketterindegi bolyp jatqan masqarany úrpaq kózikórmese eken deu. Ár týrli jaghydaylardy qaqpalap kelip, amalyn tapsam, búqarany apattan alyp shyghu. Osy maqsat mening miyma ornyqty. Sol sebepti de «Euraziya halyqtarynyng birligi» qozghalysynyng jetekshiligin, «Býkilәlemdik týrki halyqtary kongresining preziydenti» degen lauazymdardy iyghyma aldym. Gazetting ótken sanynda mәlimdegenimdi qaytalap aitsam, mening qúrmaqshy bolyp otyrghan partiyam dýniyege keletindey bolsa, men ony tóreler nemese nayman, bolmasa aday, ne shapyrashtynyng partiyasy bolady deuden aulaqpyn. Búl partiya eshkimdi últyna, ruyna, jýzine bólmeydi... Biz bolashaq Euroaziyalyq partiya jәne bolashaq Euroaziya halqymyz. Demek, bizding maqsat - tek Qazaqstanmen shektelip qalmay , shanyraqty biyiktetip, keregeni keneyte týsu. Birauyzdy bolsan, istegen ising bereke tapsa ,  saghan basqa elderding ózi-aq tartylady.Oghan, әriyne, sóz joq, jalpyhalyqtyq qoldau kerek. Mening ózderinizden kýtetinim de - sol. Al, búl jolda sýrindiremin desenizder, ol sizderding erik-qalaularynyz. Aqyl-kenes beremin desenizder - men әzirmin. Tek, aryma tiyip, namysymdy taptay kórmenizder. «Altau ala bolsa - auyzdaghy ketedi, tórteu týgel bolsa - tóbedegi keledi», - demekshi, әlden, «Dat» aitqanday: «tóreler tórtke bólinip» (Qúday onyng betin aulaq qylsyn), әr qaysymyz әr jaqqa qarap jamyraytynday bolsaq, onda, әriyne, jaghyday belgili dey  beriniz.

Shynghyshan babamyz: «Qayda jýrsender de men senderdi kólenkemmen qorghay jýremin», - demedi me. Sol aitqanday, bәrimiz de әueli Alla, sodan song aruaqtyng yqylasynan dәmelimiz. Alayda, shyn yqylas, shyn kónilmen bastasa Qúdayym qúl pendesin qay iste de qúr alaqan qaldyrmas dep ýmittenem.

Áriyne, attary atalmaghan abyroysyzdau perdening artyna qansha jasyrynghandarynyzben, men sizderding kim ekenderinizdi shamamen topshylap  otyrmyn. Alayda, ala tayday tulap, asyghystyqpen, әlde qalay әreketterge barugha ózimdi obalsyndym. Qanshama ghasyrlyq ghalamat soqqylardan qaljyrap baryp, qayta kýsh jinaymyz ba degende, ,dýiim júrttyng aldynda, kileng tóre bolyp, ózara salghylasugha kóshsek, tiri masqara bolghanymyz emes pe?Osyny oilayyq, bauyrlarym. Ángimeni qysyr sózge ainaldyrmay, aldynghy kýnderden jaqsylyq kýteyik.

Al, mening ghaybatshyl bauyrlarymnyng aty- jónderin ashyp aitudan ýzildi-kesildi bas tartyp otyrghan naghyz partizan «Dat» gazeti, mening sizge degen ashuymnyng da uyty tarqay bastaghan sekildi. Tek, aitarym - osydan әrmen qaray ymyraly jýrsek. Tipti, bir-birimzdi synaghan kýnning ózinde iltifatty bolsaq.

Barshanyzgha amandyq tileushi-Arman Aqmúqanov.

«Abay-aqparat»