Qyrghyzda bar «Bayraqtar», qazaqta bar qay maqtar?
Qyrghyzstannyng Últtyq Qauipsizdik komiyteti basshysy Qamshybek Tashiyev elding týrkiyalyq jәne reseylik drondardy satyp alatynyn mәlimdedi.
«Biz búl jabdyqty memlekettik budjet esebinen satyp alamyz. Kóp úzamay Týrkiyadan «Bayraktar» jetkiziledi, múnday qaru әlemning 5 elinde ghana bar, biz de solardyng biri bolamyz. Bizding úshqyshsyz basqaratyn mamandarymyz da sol jerde dayyndalady. Biz Reseyden Orlan-10E drondaryn satyp alamyz, búghan memlekettik budjetten qarjy da bólindi»,-dedi Tashiyev.
Biraq ol qansha dron satyp alynghanyn jәne olardy satyp alugha memlekettik budjetten qansha aqsha bólingenin naqtylamady.
Ortalyq Aziya elderining ishinde әzirge týrkiyalyq soqqy jasaushy drondar Týrkimenstan elinde bar. Ony Týrkimenstan tәuelsizdigining 30-jyldyghyna oray ótken әskery paradta Ashhabad kórsetti. Saltanatty sherude ýsh soqqy jasaushy dron alanda bayqaldy. Olar týrkiyalyq «Bayraqtar TB2» soqqy jasaushy drondary bolatyn.
Týrkiyalyq drondardyng saudasy Qarabaq soghysynan keyin qyza týsti. Sebebi Ázerbayjan basqynshy armyan kýshterin dәl osy drondardyng kómegimen óz tarihy jerinen ysyryp shyghardy. Ár әskery operasiyanyng viydeosy arnayy sayttar men Ázerbayjan qorghanys ministrligining paraqshasynda jariyalanyp otyrdy. Ony kýlli әlem kórdi. Bayraqtardyng mýmkindikterine tanday qaghyp jatty. Sebebi búghan deyingi soghystarda da soqqy jasaushy drondar qoldanylyp kelse de, dәl Qarabaqtaghyday masshtabta qoldanu birinshi mәrte oryn aldy. Týrkiya óz drondaryn Siriya men Liviyada da sәtti qoldana bildi. Siriyada 2020 jyldyng aqpany men nauryz aiynda Asad kýshterin yghystyrsa, Liviyada reseyshil Haftardyng әskerin talqandap tastady. Sondyqtan ýsh birdey әlem elinde soghys jýrgizgen búl drondar úrys dalasynda óz tiyimdiligin naqty kórsetti. Oghan qyzyghushylar men satyp alushylar sany artty.
Týrkiyalyq drondargha qyzyghushylyq tanytushylardyng basym bóligi Ortalyq Aziya elderi. Oghan eki sebep bar. Birinshiden, Ortalyq Aziya elderining tórteui týrki tildes elder. Ekinshiden, basym bóligi atalmysh drondardyng úrystaghy tәjiriybesine kózderi jetti jәne Ankaramen ózara әriptestik ornata bilgen.
Qazaqstan da soqqy jasaushy drondardy satyp alugha úmtyluda. Qazir elimizding әue kenistigin kýzetude qytaylyq soqqy jasaushy Wing Loong drondary bar. Sonday-aq SkyLark drondary barlau jәne baqylau qyzmetterin atqaruda. Otandyq «Shaghala» barlau drony jaqynda synaqtan sәtti ótti. Endi resmy Núr-Súltan týrkiyalyq «Bayraqtar» satyp alugha oqtalyp otyr. Kelissózder bastalyp ta ketti deydi. Ashyq aqparat kózderine sensek, Ankaranyng ónimi danasyna 4 mln dollardy qúraydy-mys. Qorghanys salasy ýshin kóp qarjy emes.
Ashat Qasenghaliy
Abai.kz