Tarihy sonau 1936 jyldan tamyr tartatyn «Ontýstik Qazaqstan mashina jasau zauyty» aksionerlik qoghamy býkil óndiris oryndarynyng basynan ótken daghdarysty 1998 jyly-aq sezingen-di. Sodan tapsyrys ta, súranys ta azayyp, 2000 jyly júmysy toqtaghan edi. Bir kezderi ýsh auysymmen júmys isteytin irgeli kәsiporynnyng tórt myngha juyq júmysshysy sóitip amalsyzdan qol qusyryp qalghan-dy. Búrynghy ekonomikalyq baylanystyng jibi kýrt ýzilgeni taghy bar. Áyteuir, tirlikting qiiy qashty. Ghúmyryn osy kәsiporynmen tyghyz baylanystyrghan júmysshylar otbasylaryn qalay asyraudyng qamymen sarsangha týsti. Qalay desek te, qiyn kez edi ghoy...

«Qalauyn tapsan, qar da janady». Jana ghasyrdyng jana lebi zauyttyng tamyryna eptep-eptep qan jýgirte bastady. Bayaghyday emes, óndiriste zamana talabyna say silkinis seziledi. Osylaysha, serpindi ózgeristerge týren salghan bilimdi, bilikti jas mamandar kәsiporyn tizginin qolgha alghannan bergi uaqytta seng qozghalghanday boldy. Búl orayda, әdettegidey zauyttyng búrynghy tisqaqqan, tәjiriybeli maman-júmysshylaryna ýlken senim artylypty. Osylargha ýmitpen qaraghan basshylar qazir tandau mәselesinde qatelespegenin jasyrmaydy. Áriyne, tәjiriybeli mamandardyng qasyna jas júmysshylardy qosyp ýiretu, enbekke baulu da ózining dúrystyghyn dәleldegen. Sonyng arqasynda mamandardyng myqty buyny qalyptasyp keledi.

Tarihy sonau 1936 jyldan tamyr tartatyn «Ontýstik Qazaqstan mashina jasau zauyty» aksionerlik qoghamy býkil óndiris oryndarynyng basynan ótken daghdarysty 1998 jyly-aq sezingen-di. Sodan tapsyrys ta, súranys ta azayyp, 2000 jyly júmysy toqtaghan edi. Bir kezderi ýsh auysymmen júmys isteytin irgeli kәsiporynnyng tórt myngha juyq júmysshysy sóitip amalsyzdan qol qusyryp qalghan-dy. Búrynghy ekonomikalyq baylanystyng jibi kýrt ýzilgeni taghy bar. Áyteuir, tirlikting qiiy qashty. Ghúmyryn osy kәsiporynmen tyghyz baylanystyrghan júmysshylar otbasylaryn qalay asyraudyng qamymen sarsangha týsti. Qalay desek te, qiyn kez edi ghoy...

«Qalauyn tapsan, qar da janady». Jana ghasyrdyng jana lebi zauyttyng tamyryna eptep-eptep qan jýgirte bastady. Bayaghyday emes, óndiriste zamana talabyna say silkinis seziledi. Osylaysha, serpindi ózgeristerge týren salghan bilimdi, bilikti jas mamandar kәsiporyn tizginin qolgha alghannan bergi uaqytta seng qozghalghanday boldy. Búl orayda, әdettegidey zauyttyng búrynghy tisqaqqan, tәjiriybeli maman-júmysshylaryna ýlken senim artylypty. Osylargha ýmitpen qaraghan basshylar qazir tandau mәselesinde qatelespegenin jasyrmaydy. Áriyne, tәjiriybeli mamandardyng qasyna jas júmysshylardy qosyp ýiretu, enbekke baulu da ózining dúrystyghyn dәleldegen. Sonyng arqasynda mamandardyng myqty buyny qalyptasyp keledi.

- Qol qusyryp otyrghanymyz joq, - deydi bizben әngimesinde aksionerlik qoghamnyng bas diyrektorynyng kommersiya jәne marketingtik qyzmet jónindegi orynbasary Maqúlbek  Túrghanbekov, - әsirese, bizde jasap, shygharylghan túrmysta, óndiriste keng qoldanylatyn 200-den 6000 litrge deyin su qúyatyn plastmassalyq ydystar, jolgha qoyylatyn kedergiler, túrmystyq qaldyqtardy salatyn konteynerler, diyzelidi jәne elektrli SNP-500/10 sorghy stansasy (búryndary Arab elderi men Týrkimenstanda keng qoldanylatyn), maqtaly audandargha arnalghan syiymdylyghy 3 tonnalyq VU-3A-2 su tasymaldap, taratatyn agregatqa súranys әjepteuir. Mәselen, qazirge deyin jogharyda atap ótilgen su sorghy stansasynyng 25-i Maqtaaral, Otyrar audandarynda óz iyesin tapty.

Kәsiporyn újymy búdan bólek KShK-30 shahtalyq qúdyqty únghylau jәne qúdyqtardy tazalaugha arnalghan OShK-100 qondyrghy jabdyqtardy, VLM -100 su kótergishin, órtke qarsy qoldanylatyn әmbebap tirkemeni shygharumen ainalysyp jatyr eken. Ásirese, diqandar qauymyna ynghayly, tiyimdi, egistik basyna qoyylatyn UPP-3 ýsh tonnalyq avtonomdyq jartylay tirkemeli tehnika taptyrmaytyn, bylaysha aitqanda, «izdegenge súraghan» agregatqa úqsaydy. Bas diyrektor orynbasarynyng sózine qaraghanda, «OQMZ-nin» újymyna oblysymyzdyng ózinen byltyr әlgidey tehnikagha 47 tapsyrys týsipti. Aqmola, Qostanay oblystarynan da tehnikalargha súranys basym eken. Múnday agregattardyng baghasy 800 myng men 1 million tengening aralyghynda. «Búlar bizding brend!» deydi mashina jasaushylar.

Túrghanbekovting týsindiruinshe, qazir zauytta su sharuashylyghyna arnalghan rettegishter de ýlken súranys tudyryp otyrghan siyaqty. Múnday qúrylghy aghynsudyng «qúlaqtaryna» qoyylyp, ashyp-jabugha, rettep otyrugha óte ynghayly eken. Kәsiporynda qazir júmys istep jatqan (eki auysymda) bes sehtyng enbek újymy mejelegen tapsyrmany ontayynan sheshuge úmtylghan.

- Qazir algha qoyylyp otyrghan industriyalandyrudyng bir talaby - óndiristi qayta jaraqtandyryp, moderlendiru. Biyl Belarusi eline saparlap baryp, ataqty «MAZ»-dyng bazasynda halyq sharuashylyghyna qajetti mәshiynelerdi jasap, shygharudyng jana ýlgilerimen tanysyp qayttyq, - dep sabaqtady әngimesin Maqúlbek agha.

Óndiristik baza demekshi, zauyt janyndaghy industriyaldy-innovasiyalyq kolledjde eki jyldan beri 400-ge juyq shәkirt bilim aluda. Olar oquyn tәmamdaghan song atalghan kәsiporyngha maman bolyp júmysqa ornalasady. Kolledjding 200 oryndy jataqhanasy, mәdeniyet sarayy bar. Oqu ornyn bilimdi, bilikti, talapshyl basshy Núrgýl Núrekenova basqarady. Qaysy mәselede bolsyn aksionerlik qoghamnyng basshylarymen qoyan-qoltyq júmys atqarugha qúmbyl.

- «Aqbúlaq» baghdarlamasyna say sudyng sapasyn anyqtaytyn jabdyqtardy jasap, shygharu qolgha alyndy. Búl jóninde arnayy sertifikatymyz bar. Agregat sudyng qúramyndaghy metaldyng mólsherin anyqtaugha mýmkindik beredi. Jalpy, bizde barlyghy standartqa sәikes jasalady, - dep sózin týiindedi M.Túrghanbekov.

Zauyttaghy 35 adamnan túratyn injener-tehnik qyzmetker qashanda óndiristi úiymdastyrudyng jana qyryna, tyng sipatyna ýnemi den qoyghan. Jaqynda syiymdylyghy 6 tonnalyq su qúyatyn 37 arnayy ydys Qaraghandy ónirindegi jylyjaylargha jóneltilipti. Árqaysysynyng qúny - 148 myng tenge. Býginde júmysshylardyng ailyq jalaqysy eki eselenip, 80 myng tengege jetken. Tapsyrys berushilermen eki ortadaghy kelisimshart kesteden auytqyghan emes. Búrynnan qalyptasqan dәstýr - is tetigin kadr sheshedi. Aytpaqshy, kadr degennen shyghady, zauyt basshylyghy Sayramdaghy balalar ýiindegi 3-4 jetkinshekting bilim aluyna, maman atanuyna demeushilik jasap jýr. Búl-daghy keleshek kókjiyegining oralymdy tirlikpen, ýkili ýmittermen astasyp, qabysyp jatqandyghyn dәleldeydi.

Sayram audany.

«Abay-aqparat»