Qazaqta joq fashizmnen qoryqqandar
Osy aptada «Feysbuk» әleumettik jelisinde «Antifashistik komiytet» atty qoghamdastyq qúrylghany turaly aqparat tarady. «Biz Qazaqstandaghy qazaqtargha nemese basqa da etnikalyq topqa qarsy shyqpaymyz. Biz - internasionalistermiz. Biz - Otanymyz Qazaqstandy - últtyq belgisi boyynsha shektelmeytin polietnikalyq memleket retinde sanaymyz», - dep jazghan. Ony qazaqstandyqtar qúrghan. Ákimshisi Mihail Pak degen jurnalist eken. Al biz osy toptyng qanday maqsatpen qúrylghanyn, olardyng qanday fashizmnen saqtanghysy keletinin bilmekke
talpyndyq.
Ghalamtor jelisinde «Antifashistik komiytettin» qúrylghany jónindegi aqparatta onyng qúramynda Daniyar Áshimbaev, Andrey Chebotarev syndy belgili sayasattanushylar bara ekeni aitylypty. Aldymen Chebotarev myrzagha habarlasqanymyzda, ol múnday qoghamdastyqqa mýldem mýshe bolmaghanyn, ózin әlgi «komiytettegiler» syrtynan qosyp qoyghanyn jetkizdi. «Meni syrtymnan osynday qoghamdastyqtardyng talayyna mýshe etip qoyghan» deydi ol. «Baqsaq, baqa eken» demekshi, oghan tipti Daniyar Áshimbaev ta mýshe bolmay shyqty. Ol «Meni aldyn ala eskertpesten qosyp qoyypty. Odan sol kýni-aq shyghyp kettim. Birinshiden, men sonday qoghamdastyqtargha kirgendi únatpaymyn. Ózining aty da únamady. Onday qoghamdastyqtyng kýnine on shaqtysy qúrylyp jatyr. Al mynany qaradym da, únata qoymadym» - dedi.
Osy aptada «Feysbuk» әleumettik jelisinde «Antifashistik komiytet» atty qoghamdastyq qúrylghany turaly aqparat tarady. «Biz Qazaqstandaghy qazaqtargha nemese basqa da etnikalyq topqa qarsy shyqpaymyz. Biz - internasionalistermiz. Biz - Otanymyz Qazaqstandy - últtyq belgisi boyynsha shektelmeytin polietnikalyq memleket retinde sanaymyz», - dep jazghan. Ony qazaqstandyqtar qúrghan. Ákimshisi Mihail Pak degen jurnalist eken. Al biz osy toptyng qanday maqsatpen qúrylghanyn, olardyng qanday fashizmnen saqtanghysy keletinin bilmekke
talpyndyq.
Ghalamtor jelisinde «Antifashistik komiytettin» qúrylghany jónindegi aqparatta onyng qúramynda Daniyar Áshimbaev, Andrey Chebotarev syndy belgili sayasattanushylar bara ekeni aitylypty. Aldymen Chebotarev myrzagha habarlasqanymyzda, ol múnday qoghamdastyqqa mýldem mýshe bolmaghanyn, ózin әlgi «komiytettegiler» syrtynan qosyp qoyghanyn jetkizdi. «Meni syrtymnan osynday qoghamdastyqtardyng talayyna mýshe etip qoyghan» deydi ol. «Baqsaq, baqa eken» demekshi, oghan tipti Daniyar Áshimbaev ta mýshe bolmay shyqty. Ol «Meni aldyn ala eskertpesten qosyp qoyypty. Odan sol kýni-aq shyghyp kettim. Birinshiden, men sonday qoghamdastyqtargha kirgendi únatpaymyn. Ózining aty da únamady. Onday qoghamdastyqtyng kýnine on shaqtysy qúrylyp jatyr. Al mynany qaradym da, únata qoymadym» - dedi.
Búl qoghamdastyqtyng ózin tәuelsiz jurnalist sanaytyn Andrey Sherbakov degen taghy bir әkimshisi bar eken. Onyng ózi búl topqa orta joldan kelip qosylypty. Yaghny ghalamtor jelisindegi «Antifashistik komiytetti» o basta kim qúrghanyn eshkim bilmeydi.
A.Sherbakov «kimning fashist, kimning fashist emestigin anyqtap beru basty maqsatymyz emes» deydi. «Bizde sonda fashister bar ma?» degen súraqqa ol tikeley jauap bere almady. «Bizde kez kelgen kezende júrtty alandatatyn elementter men jaghdaylar bolady. Búl aqyr ayaghynda fashizmge әkelip tireui mýmkin. Bizding mindetimiz - osynyng aldyn alu. Óz qózqarasymyz boyynsha osy túrghydaghy el zandaryna qayshy keletin pikirlerdi saralap, taldap otyramyz. Zanda últaralyq dýrdarazdyqty ushyqtyru mәselesi naqty qaralghan. Búl túrghyda emosiyamen aitylghan sózderdi qúqyqtyq jaghynan saralaymyz. Osydan keyin zangha qayshy dep tabylghandaryn qúqyq qorghau oryndarynyng nazaryna úsynamyz» deydi tәuelsiz jurnalist.
Osylaysha búlar elde joq fashizmnen aldyn ala saqtanuda. Al últ mәselesin jii kóterip jýrgen әriptesterimiz, últshyl patriottarymyz solardyng kórsetuimen 37-shi jylghyday berisi itjekkenge aidalyp, arysy atylmaq pa? Mynalardyng qadamynan sony bayqap shoshisyz. Endi últtyq mәsele kóterip jazghan maqalanyz әldebir qúqyq qorghau orny qyzmetkerining ýstelining ýstinde jatsa, tang qalmanyz. Ghalamtor jelisinde bolsa da, әlgindey toptyng qúryluy bizdi osynday sóz sabaqtaugha mәjbýrlep otyr. Oiymyzdy belgili sayasattanushy Dos Kóshimning pikirimen týiindegendi jón kórdik:
- Óz basym múny eshbir dayyndyqsyz jasalghan arandatu sharasyna úqsatamyn. Sebebi, onyng eshqanday negizdemesi joq. Múnday jaghday qazaq elinde әli bolmaghan. Bolatyn jaghday dep oilamaymyn da. Qanshama jyldan beri últshyldardyng arasynda jýrmin. Sonau 90-shy jyldarda «Azat» qúrylghannan bastap bir de bireuining auzynan fashistik baghyttaghy sóz shyqqan emes. Osy mәsele jeke jaghdayda da, úiymdyq dengeyde de qarastyrylyp kórgen joq. Sondyqtan joq nәrseni qoldan jasau - óte qauipti qadam. Búl qoghamdy ekige jarugha arnalghan is-әreket dep oilaymyn. Osynday qoghamdastyq qúrugha sebep bolatyn jaghdaydy men kóre almay túrmyn. Osy fashistik baghytta bireuge is qozghaldy degendi de estimedik. Meninshe, olardyng maqsaty - últtyq baghyttaghy oi-pikirge búghau salu. Últtyq mәselemizge basqa bir renk bergisi keledi. Olar sol topty qúrudaghy maqsatyn halyqqa dúrystap jetkizui kerek edi. Biraq onday jaghday bayqalmaydy.
Eldos ÓMIRZAQÚLY
"Jas qazaq" gazeti