Dәl solay, eks-preziydent Núrsúltan Nazarbaevtyng ózi men otbasyna qatysty, sonyng ishinde shetelge aqsha shygharu faktileri boyynsha da zertteu júmystaryn jýrgizuge zang boyynsha tyiym salynbaghan. Biraq, qylmystyq jauapkershilikke tarta almaymyz. Búl turaly QR Ádilet ministri Qanat Musin aitypty.

«Bilesizder, zang zertteuge tyiym salmaydy. Biraq, qylmystyq jauapkershilikten qorghaydy. Men zanda qalay jazylsa, solay aityp túrmyn. Zanda qylmystyq jauapkershilik turaly jazylghan, al, ol qylmysty zertteuge bolmaydy dep aitylmaghan», - deydi ministr Musiyn.

Ministrding aituynsha, Mәjilis, Preziydent jәne Ýkimet 2000 jyly qabyldanyp, artynan birneshe tolyqtyrular engizgen  «Nazarbaev pen onyng otbasyn qudalamaugha jәne mýlkine tiyispeuge kepildik beretin túnghysh preziydent turaly zandy» alyp tastaugha bastama jasay alady. Alayda, ministr Musin Elbasy turaly zandy alyp tastau -  zannam túrghysynan da, morali túrghysynan da qiyn ekenin aitypty.

«Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydenti - Elbasy turaly» QR 2000 jylghy 20 shildedegi N 83-II Konstitusiyalyq zany bar. Onnyng 3-baby – «Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydentine –Elbasyna eshkimning tiyispeui», - dep atalady. Onda:

«QR Túnghysh Preziydentine – Elbasyna eshkimning tiyisuine bolmaydy. Ol ózi QR Preziydentining ókilettikterin oryndau kezeninde jasaghan, al búlar toqtatylghannan keyin QR Túnghysh Preziydenti – Elbasy degen óz mәrtebesin jýzege asyrugha baylanysty әreketteri ýshin jauaptylyqqa tartylmaydy. Ony ústap alugha, qamaqqa alugha jәne kýzetpen ústaugha, tintuge, odan jauap alugha ne jeke basyn jete tekseruge bolmaydy.

Tiyispeushilik QR Túnghysh Preziydentine – Elbasyna jәne onymen birge túratyn otbasy mýshelerine jeke menshik qúqyghymen tiyesili barlyq mýlikke, sonday-aq, olar paydalanatyn túrghyn jәne qyzmettik ýi-jaylargha, qyzmettik kólikke, baylanys qúraldaryna, jazysqan hattaryna, olargha tiyesili qújattargha qoldanylady. Tiyispeushilik QR Túnghysh Preziydentining – Elbasynyng qoryna jәne ol qúratyn ózge de zandy túlghalargha tiyesili mýlikke de qoldanylady.

QR Túnghysh Preziydentine – Elbasyna jәne onymen birge túratyn otbasy mýshelerine jeke menshik qúqyghymen tiyesili mýlikke, sonday-aq, ol qúratyn zandy túlghalardyng mýlkine qanday da bir shekteuler qoyylmaydy.

Qazaqstan Respublikasy Túnghysh Preziydentining – Elbasynyng jәne onymen birge túratyn otbasy mýshelerining banktik shottarynyng banktik qúpiyalyghyna jәne olargha tiyispeushilikke kepildik beriledi», - dep jazylghan.

Týrli Halyqaralyq zertteuler AQSh pen Europadaghy eks-preziydent Núrsúltan Nazarbaev pen onyng otbasy mýshelerine tiyesili degen jýzdegen million dollarlyq jyljymaytyn mýlikterdi әshkereleude. «Búrynghy preziydentting bastamasymen qúrylghan 4 qor 7,8 million dollordyng aktivterin basqaryp otyr», - degen de aqparat shyqqan. Al, Nazarbaevtyng jaqyndary men onyng ainalasyna toptasqandar Qazaqstannyng ishindegi bank, telekommunikasiya, sauda sektorlary, paydaly qazbalardy óndiru jәne infraqúrylymdyq kәsiporyndardyng aktivterin basqaryp otyrghany jәne shyndyq.

Kóp jyldar boyy Nazarbaevtardyng ofshordaghy qarajattary turaly elishilik hәm elaralyq BAQ-tarda jazylyp keldi. Al «qantar oqighasynan» keyin «shetel asqan qyruar qarjyny qaytaru» turaly sóz Aqordadan aityldy. Sol «qantar oqighasynan» keyin  «QR Túnghysh Preziydenti – Elbasy» turaly zangha ózgerister engizildi. Deputattar konstitusiyalyq zannan Núrsúltan Nazarbaevtyng «Qazaqstan Halqy Assambleyasy tóraghalyghy» ókilettigin ómir boyy basqaru qúqyghyn alyp tastady. Sonymen qatar zannyng «elding ishki jәne syrtqy sayasy isinde Elbasymen aqyldasu mindetti» degen bóligi de joyyldy.

Al, «qantar oqighalary» qyz-qyz qaynap, el ishi alaghay da búlaghay bolghan tústa eks-preziydent Nazarbaev basqarghan Qauipsizdik kenesi preziydent Qasym-Jomart Toqaevtyng qolyna ótti. Tәrtipsizdikter basylghannan keyin, 18 qantar kýngi beynejoldauynda Nazarbaev: «2019 jyldan beri zeynette ekenin, bar biylikting Toqaevta ekenin», mәlimdedi. 10 kýnnen keyin «Núr-Otan» partiyasynyng biyligin de Qasym-Jomart Toqaevqa tabystaldy jәne úiymnyng sayasy kenesinen eks-preziydentting ýlken qyzy Darigha Nazarbaeva men onyng birneshe seriktesteri shygharyldy.

Qasym-Jomart Toqaev búrynghy preziydent turaly óz súhbatynda: «Tariyhqa qiyanat jasamau kerek. Núrsúltan Nazarbaev – memleketimizding irgesin qalaghan, memlekettigimizdi nyghaytugha zor ýles qosqan túlgha. Onyng qyzmetine әdil bagha beruge mindettimiz. Túnghysh Preziydentting kemshilikteri bolsa, odan jas basshylar sabaq aluy qajet», - dep sóiledi.  Sonday-aq, ol biylik organdarynda «ómir boyy basqaru turaly» zandar kerek emes ekenin de aitty.

«Búryn osynday zandar qabyldandy, biraq qazir olar kerek emes. Búl turaly turasyn aitqan jón. Bolashaqta múnday zandar qajet emes dep oylaymyn», - dedi preziydent Toqaev.

Joghary lauazymdy qyzmette otyrghan Nazarbaevtyng tuystarynyng shetinen qyzmetten bosatyluyna baylanysty preziydent Toqaev pen eks-preziydentting arasynda kiykiljing tughan boluy mýmkin degen boljamdar aityldy, biraq Toqaev ta, Nazarbaev ta búl boljamdy joqqa shyghardy.

Ayjan Temirhan

Abai.kz