Senbi, 12 Qazan 2024
2718 1 pikir 4 Mamyr, 2022 saghat 14:38

Tauyqty OA elderi qolgha ýiretken

Jana zertteuge sәikes, Ortalyq Aziya әlemge tauyq taratuda manyzdy ról atqarghan. Eurasianet zertteuine sәikes, arheologtar Ortalyq Aziyadan myndaghan jyl búryn ómir sýrgen tauyqtyng sýiekteri men júmyrtqanyng qabyqtaryn tapqan.

Ghalymdar jaqynda jana tehnologiyanyng kómegimen ýy tauyqtarynyng Jibek joly arqyly taraghanyn anyqtaghan.

Adam tarihyn zertteytin Maks Plank qoghamy institutynyng Robert Spengler jetekshilik etetin toby Ózbekstan men Tәjikstan aumaghynan 12 birdey arheologiyalyq nysandy zerttegen. Búl jerding bәrinen júmyrtqanyng qabyghy tabylghan. Tipten bizding zamanymyzgha deyingi 200 jyldary eldi meken bolghan Búhara manyndaghy Bash-tepe jerinen de júmyrtqanyng qabyghy tabylghan.

Búl zertteulerding bәri "Tauyq qashan Jibek jolyna ótti: tauyqtardyng ejelgi Ortalyq Aziyada bolghany jayly arheologiyalyq jәne molekulyarlyq dәlelder" degen ataumen ghylymy maqala bolyp basylyp shyqpaq.

Spengler men onyng әriptesteri peptidting izderin zertteu arqyly genetikalyq kodyn anyqtap jatyr. Zertteu nәtiyjesine sәikes, tauyqtardy bizding zamanymyzdan búryn 200 jyldardan bastap, bizding zamanymyzdyng XII ghasyrgha deyin qolgha ýiretkeni belgili bolghan.

Búl túrghyda avtorlar eki gipotezany algha tartady. Birinshisi, tauyq ósiru bizding zamanymyzgha deyin bolghan. Ekinshisi, Aleksandr Makedonskiy ómirden ótkennen keyin, monghol shabuylyna deyin tauyq ósirip, júmyrtqa óndirgen.

Átesh Ortalyq Aziyada erjýrektikting belgisi retinde sipattalady, al zoroastrizmde tang atqanda shaqyratyn kýn men týnning mәngi kýresi retinde belgili. Zoroastrizmnen qalghan adam men әteshting hiymeri Ortalyq Aziyanyng barlyq jerinen jәne Shynjannan tabylghan. Zertteuge sәikes, Jibek joly boyyndaghy barlyq iri qalalarda tauyqtyng etin tamaqqa paydalanghan.

Abai.kz

1 pikir