Reseyding Ukrainagha basyp kirip, oiran salghanyna 3 ay toldy. Osy uaqytqa deyin qandy maydanda Reseyding qansha әskeri, Ukrainanyng qansha sarbazy men beybit túrghyny qaza boldy? Búl turaly «Nastoyashee Vremya» arnasy saraptama jasapty. Biz saraptamany audaryp, nazarlarynyzgha úsynamyz.

Ukraina Genshtabynyng mәlimetinshe, Resey Ukrainamen 3 aighy soghysta 30 myngha juyq sarbazynan aiyryldy. 30 mynnyng ishine qaza bolghandar da, jaralanghandar da kiredi. Kiyev jekelegen statistikany aitpady. Resey Qorghanys ministrligi Ukrainagha joryghynan bir ay ótkende resmy týrde soghysta 1351 adamyn joghaltqanyn mәlimdedi. Sol kezde AQSh memlekettik departamentining ókili Resey atalghan sannan 7 esege kóp sarbazynan aiyryldy degen bolatyn.

«Ókinishke oray Resey Ukraina әskerining qanshalyqty myqty ekenin әli de týsinbey otyr. Resey adam sengisiz shyghyngha batyp jatyr. Bizding esepteuimizshe, Resey 10 mynnan kóp sarbazynan aiyryldy», - dedi AQSh memlekettik hatshysynyng orynbasary Viktoriya Nuland.

Qazirgi kýni Batystyng barlaushylary Reseyding 3 aidaghy Ukrainadaghy shyghyny men Kenes Odaghynyng 9 jylghy Aughanstan soghysyndaghy shyghynyn salystyruda. Úlybritaniya Qorghanys ministri Ukrainada 15 myngha shamalas Reseylik әskeriyler qaza tapqanyn aitty.

«Bizding baghalauymyzsha, Ukrainagha basyp kirgen uaqytynan bastap reseylikterding 15 myng adamy opat boldy. Ártýrli aqparat kózderi 2 mynnan asa brondalghan mashina qoldy boldy ne joyyldy dep habarlaydy», - dedi Úlybritaniya Qorghanys ministri Ben Uolles. Ukraina taraby: «Resey óltirilgen beybit túrghyndardyng jәne óz әskerining mәiitin jasyru ýshin mobilidi krematoriydi qoldanyp jatyr», - deydi. Olar kóbinese qaytys bolghan sarbazdardyng denesin alyp ketuden bas tartady eken.

«Keybirin alyp ketip jatqan shyghar. Olardyng «óz bauyrlarymyzdy tastamaymyz» degen ertegisi bar. Búl sóz eger ertegi bolmasa, myna jerde óli deneler jatpas edi. Tonazytqyshta jýzdegen adamnyng denesi jatyr. Búl fakt. Olar óz bauyrlaryn «laqtyryp» ketti», - dedi Ukraina Qaruly kýshterining polkovnigi Vladimir Lyamziyn.

Mediazona men BBC orys redaksiyasynyng jurnalisteri Reseyding 2622 әskerinen aiyrylghanyn aitady. Búl tek әleumettik jelidegi jazbalar, jergilikti BAQ jәne resmy biylik siyaqty ashyq aqparat kózderinen alynghan derekter. Jurnalister qaza bolghan sarbazdar turaly habar Buryatiya, Daghystan sekildi jay-kýii nashar aimaqtardan keletinin aitty. Kavkaz. Realiy jurnaliysi soghysta qaytys bolghan sarbazdyng qayyn enesimen sóilesken.

«Bir әielding tórt úly osy soghysta jýr. Bәri ofiyser. Kórshimizding balasy tankte janyp ketti. Tipti DNQ-syn da, belgisin de tappay qaldy. Basqa bir әielding balasy 4 ay boyy habar-osharsyz ketti. Onday kóp. Biraq kórip túrsyz ghoy, búl jerde júmys joq. Otbasyn asyrauy kerek. Áskerge kelisim-shartpen ketkender. Býkil daghystandyq sol jaqta», - dedi Daghystan túrghyny Ámina Núratdinova

Reseyding Qorghanys ministrligi soghysta 23367 Ukrain әskeri qaza tapty dep mәlimdedi. Búl derekti tekseru mýmkin emes. Kiyev qaytys bolghandar sany 5 jýzdey ekenin aitady. Sәuir aiynyng ortasynda Ukraina preziydenti Vladimir Zelenskiy soghys bastalghannan beri 2500-3000 shamasynda ukraindyq әskeriyler qaza tauyp, 10 mynday adam jaralanghanyn aitqan.

«Býgin bizding eng qiyn baghytymyz - elimizding shyghysyndaghy soghysta 50-100 adamday qaza tabuy mýmkin. Olar әlemde bәri aityp jatqanday,  bizding Otanymyzdy, tәuelsizdigimizdi qorghap jatyr. Bәri osylay aitady, alayda búl bizding qabyrghamyzgha qattyraq batady», -dedi Zelenskiy Donbastaghy ayausyz soghys turaly. Soghysta әskeriyler ghana emes, beybit túrghyndar qúrban bolyp jatyr. BÚÚ Ukrainada  shamamen 3930 beybit túrghyn qaytys bolyp, 4532 adam jaralanghanyn mәlimdedi. Biraq, shyndyghyna kelgende opat bolghandar sany búdan da kóp. Óitkeni BÚÚ-na aqparat keshigip jetude.

Ukraina Bas prokurorynyng dereginshe, qúrban bolghan beybit túrghyndar sany- 4600, onyng ishinde 232-i bala. Ukraina biyligi әzirge basyp alynghan aumaqtarda qaytys bolghan adamdar sanyn anyqtay almay otyr. Búdan búryn Mariupolide 20 myng adam qaza tapqany habarlanghan bolatyn.

Ayjan Temirhan

Abai.kz