«Til turaly» Zannyng 10-babynda: «Qazaqstan Respublikasynyng memlekettik organdary jýiesinde, úiymdarynda, menshik nysanyna qaramastan, statistikalyq esep, qarjy jәne tehnikalyq qújattama jýrgizu memlekettik tilde jәne orys tilinde qamtamasyz etiledi» dep jazylsa da, búl zang talaby keybir bank qyzmetkerlerine esh әser etpeytindey kórinedi. Búghan dәlel retinde jaqynda ghana jeke basymnan ótken jaghdaydy aityp bereyin.  Janaózen qalalyq «Qazaq tili» úiymy qoghamdyq birlestigining esepshoty «Túranәlembankten» ashylghan bolatyn. Ótken jylghy oqighada onyng Janaózendegi bólimshesi órtenip, bank kliyentteri qazirgi tanda ayaqtarynan tozyp, 150 shaqyrym jerdegi Aqtau qalasyna qatynaugha mәjbýr. Jol shyghyny da qaltamyzgha onay tiyip túrghan joq.

«Til turaly» Zannyng 10-babynda: «Qazaqstan Respublikasynyng memlekettik organdary jýiesinde, úiymdarynda, menshik nysanyna qaramastan, statistikalyq esep, qarjy jәne tehnikalyq qújattama jýrgizu memlekettik tilde jәne orys tilinde qamtamasyz etiledi» dep jazylsa da, búl zang talaby keybir bank qyzmetkerlerine esh әser etpeytindey kórinedi. Búghan dәlel retinde jaqynda ghana jeke basymnan ótken jaghdaydy aityp bereyin.  Janaózen qalalyq «Qazaq tili» úiymy qoghamdyq birlestigining esepshoty «Túranәlembankten» ashylghan bolatyn. Ótken jylghy oqighada onyng Janaózendegi bólimshesi órtenip, bank kliyentteri qazirgi tanda ayaqtarynan tozyp, 150 shaqyrym jerdegi Aqtau qalasyna qatynaugha mәjbýr. Jol shyghyny da qaltamyzgha onay tiyip túrghan joq.
Búl bank filialynyng obaly ne kerek, memlekettik tilge degen kózqarasy tәuir bolatyn. Qalay bolghanda da bank isqaghazdaryn resmy tilde toltyryp әure-sarsangha týspeytinbiz. Búdan bylayghy júmystarymyz Aqtau qalasyndaghy «Túranәlembank» bólimshesine auysqannan keyin, shynymdy aitayyn, múndaghy jagh­dayymyz onshalyqty mәz emes. Óitkeni «bank óz isqaghazdaryn memlekettik tilde jýrgizbey otyr» dep tolyq negizde aita alamyn. Bir ghana mysal. Janaózendegi búrynghy ýlgi boyynsha qazaqsha «Tólem tapsyrysyn» toltyryp, salyqqa aqsha audaryp, «Túranәlembanktin» Aqtaudaghy bólimshesine keldim. Biraq ondaghylar tek orys tilinde jazylghan standartty blankin aldyma qoyyp, ózimning jazyp aparghan qazaqsha blankimdi qabyldamay tastady. Bastyghy Mәjit Onalbekov myrza «Tólem tapsyrysymdy» qaytadan ózderindegi «Platejnoe porucheniyege» sol jerde orys tiline audaryp berdi. «Qazaq tilinde toltyrylghan «Tólem tapsyrysyn» Janaózendegi bólimsheniz 10 jyl boyy qabyldap keldi emes pe?» degen uәjime qúlaq aspady. Sonda deymin-au, «Til turaly» Zang talaby nege oryndalmaydy? Búghan kim jauapty? Búl zanda memlekettik tilge atýsti qaraytyndargha jauaptylyq jóninde arnayy bap bar. Mәselen, atalghan Zannyng 7-shi babynda: «Qazaqstanda memlekettik tilding jәne basqa da tilderding qoldanyluyna jәne olardy ýirenuge kedergi keltiretin lauazymdy adamdardyng is-әreketteri Qazaqstan Respublikasynyng Zandaryna sәikes jauaptylyqqa әkep soqtyrady» dep jazylghan. 2001 jylghy 30 qantarda qabyldanghan Qazaqstan Respublikasynyng Ákimshilik qúqyq búzushylyq Kodeksining 81-baby «Til turaly Zandardy búzghany ýshin jauaptylyq» dep atalghan. Múnda osy jauaptylyq ýshin «aylyq eseptik kórsetkishting onnan jiyr­magha deyingi mólsherinde aiyppúl salugha әkep soghady» delingen. Biraq búlardyng iske asyp jatqany turaly birde-bir faktini estip, ne oqyp kórgen joqpyz. Mine, sóitip qújattardy qazaq tilinde jýrgizudi nasihattap jýrgen biz onyng qos tildiligine de zar bolyp qalghan jayymyz bar. Jalpy qarjy baghytyndaghy oryndardyng qújattardy qazaq tilinde jýrgizuine kýni býgin ne kedergi? Osy saualymyzgha Qarjy ministrligi jәne basqa da «Til turaly» Zannyng oryndaluyna mýddeli organdardardan jauap estigimiz keledi. Qashangha deyin memlekettik til, әsirese bank salasynda qaghaju kóre bermek?

B.Erbaqy,
Janaózen qalalyq «Qazaq tili» úiymynyng tóraghasy

"Ana tili" gazeti