Marqúm sheshem “sening tiling oryssha shyqqan” deytin. Zaman sonday boldy ghoy. Áke-sheshem sol kezdegi astana – Almatyda túrdy. Men balabaqshada boldym, ýige oryssha shýldirlep kelem degen siyaqty. Anam keyin meni orys mektebine berdi. Qazirgi Abay oblysyna qarasty Ýrjarda orys, nemis, grek siyaqty orystildi últtyng ókilderi tym kóp bolatyn. Men solardyng arasynda óstim. Kóp dýniyeni orys tilinde oqydym, ras, qazir de әlem әdebiyetin, ghalam janalyqtaryn, ghylymiy-tanymdyq basqa da kýrdeli mәtinderdi men orys tilinde oqimyn. Sebebi kóp dýnie qazaq tiline audarylyp ýlgirmey jatyr. Bylaysha aitqanda kez kelgen orystildi adammen saghattap pikirlesip, polemika jýrgizuge qauqarym bar.

Biraq! Men orys tilin bilgenimdi eshqashan eshkimge mynau “mening artyqshylyghym, keremet damyp ketkendigim” dep kórsetpeymin. Búl men ýshin bar bolghany adamzat biliminen susyndaugha mýmkindik beretin qúral ghana. Men әli búiyrtsa, aghylshyn tilin de mengerermin, ghúmyr berse basqa da tilderde de sóilermin. Onyng bәri tek mýmkindik bolady men ýshin. Al mening baba tilim - qazaq tili sekildi kórkem, qúnarly, astarly, danyshpan tildi men izdesem tappaspyn. Men múny pafospen aityp túrgham joq. Salqynqandy, bir nәrseni biletin, óz sózine senimdi adam retinde aityp túrmyn. Óitkeni men ýshin búl kәdimgi zandy fakt.

Al bizding keybir aghayyn orys tilin dúrys mengermey jatyp, onyng zandylyqtaryn tolyq bilmey túryp, auyzy qisayyp, tilin búrap әreng sóilep túrady. Qate sóileydi kóbisi. Ol adamnyng qazaqy ortada ónip, qazaq tilining barlyq shyrynynan susyndap óskeni bilip-sezip túrasyn. Al ol oryssha jәne qate-qate sóiley bastaghanda ózing qaraday qysylasyn. Ne sәn búl?! On qazaq otyrghan jerde qanday qajettilik tuyp túr búlay sayqymazaqtanuyna oghan?! Úqpaymyn osyny. Óz anasyn ertip kep, búl sening anang dese, joq mening anam tetya Valya dep túrghan siyaqty tura.

Ontýstikshe aitqanda osynday “tәlpishtikti” qoy kerek qoy. Qajettilik bolmasa, ózindi nesine qinaydy deysin?! Demek oryssha sóilesem bilimdi, zamangha say ozyq kórinem deydi-au.  Sananda, jýike-júlynynda, әrbir jasushanda súlu da ghalamat qazaq tili tógilip, aghylyp jatqanda, basqanyng qansyghynan qanday lәzzat alugha bolady?! Ózgeden birdene talap etu ýshin әueli ózimizden bastayyqshy.

Aqberen Elgezek

Abai.kz