Júma, 27 Qyrkýiek 2024
Kórshining kólenkesi 4242 43 pikir 28 Qazan, 2022 saghat 14:00

Valdaydaghy bәldu-bәldu...

Resey preziydenti Vladimir Putin "Valday" klubynda sóz sóiledi. Peskovtyng oiynsha búl bayandamany halyqaralyq sayasatta әli san mәrte tyndap, zertteytin bolady-mys. Putin әdettegidey Batysty aiyptap, Reseydi aqtap alugha tyrysty. "Olar kinәli" pozisiyasyn kýsheyte sóiledi. 

Biylghy forumnyng taqyryby "Gegemoniyadan keyingi әlem: barshagha ortaq әdilettilik pen qauipsizdik". Tórt kýnge sozylatyn forumgha әlem elderinen 111 sarapshy, ekonomist, diplomattar kelgen. 40-tan astam el ókilderi qatysuda, olardyng ishinde Aughanstan, Braziliya, Germaniya, Egiypet, Qytay, Ýndistan, Indrneziya men Iran, Qazaqstan, Ózbekstan, AQSh, Týrkiya, Fransiya jәne t.b ókilderi bar.

Búl forumda "Putin ne aitar eken" degen súraq qana kópshilikti qyzyqtyrdy desek bolady. Vladimir jarytyp eshtene aitpady, sol eski jyr, sol bayaghy "shirigen Batys pen әdilettilik jolynda arpalysyp jatqan aibyndy Resey" degenning tónireginde saghatqa juyq sóz sóiledi.

Aytqandarynan boyamasyz, qospasyz tezister keltirsek.

"Batys las, jiyirkenishti oiyndy jýrgizude. Ukrainada qaqtyghys jasady, Tayuanidy ushyqtyruda. Olar әlemge әmir jýrgizbek. Aldau, qorqytu әdisin tandady. Al men sau aqyl men sergek sanagha senetin janmyn", - dep bastady Putiyn. Osy sózi arqyly onyng bir saghat boyy ne aitatyny aiqyndalghan edi.

Artynsha әr sóilemde Batysty toqpaqtaudy toqtatpady. "Batys әlem elderinde bilgenin isteude. Irannyng generaly Sýleymaniydi óltirip tastady. Ony ashyq moyyndady da. Úyat joq. Búl masqara ghoy", - dedi Resey basshysy. Tili, dini, dili úqsas kórshisine sebepsiz soghys ashyp, qalalaryn qiratyp, balalaryn qyryp salyp, jerin bólshektep jatqanyn tipti esine de almaghanday...

"Batysta mýlde túraqtylyq joq. Bir qújatqa qol qoyady, erteng ony oryndamaydy. Anany aitady, mynany aitady. Túraqsyz. Olarmen qalay kelisuge bolady", - dedi Putiyn. Búl endi Resey basshysynyng ýlken qateligi. Qújatty oryndamau jaghynan Reseyding aldyna týser el joq. Ukrainanyng aumaqtyq tútastyghyna kepildik bergen qújatqa  qol qoyyp, keyin ol kepildikti ózi joyghan Resey, qanday senim men kelisim jayly aituy mýmkin?! Reseymen jasalghan kelisimning qúny, sol kelisim jasalghan qaghazdyng qúnyn da aqtamaytynyn kópshilik jaqsy biledi. Al Ukraina soghysynan keyin tipti dýiim júrt úqty.

"Europa men Vashington ózgening ishki sayasatyna aralasudy toqtatpay otyr. Biz bireuding isine aralaspaymyz. Mýlde eki әlembiz", - dep qaldy Resey basshysy. Kýlkili. Ózgening qanday tilde oqytyp, qanday tarihty dәripteytinin núsqaudy jany sýietin Kremli basshysy osylay deydi. Putinning aitqany ras bolsa, Resey "russkiy miyr" degen iydeologiyalyq jobadan tolyq bas tartuy kerek emes pe?!

"AQSh-qa qarsy pikir aitatyndar kezinde az edi. Qazir kóp. Bәri odan jalyqty. Vashington barlyghyn basqarghysy keledi, biraq onyng qolynan kelmeydi. Qate baghytta ketip barady, mýlde qate", - dep Vashingtondy týirep alghysy keldi. Alayda AQSh-ty jaqtaushylardy az-kemdigin BÚÚ-daghy dauys beruden-aq kóre alamyz. Sandar keshegi sandyraqqa qarsy sóilep túr.

Putin AQSh-ty әlemde týrli rejimderdi tónkeris arqyly auystyru tehnologiyasyn iske asyruda dep aiyptady. Ukrainadaghy soghysqa tikeley sol tehnologiya әser etti deydi, al "Ukraina egemendigining kepildigi tek qana Resey bola alady, sebebi tarihy túrghydan Ukrainany qúrghan Resey" dedi. "Ukrain jәne orys halqy bir, al Resey Batysqa jau emes" deydi Vladimiyr. Ol dәstýrli qúndylyqtar, sóz bostandyghy, Batystaghy diktatura, dinge qysym jayly da sóiledi. Aldyn-ala dayyndalghan súraqtargha sart-sart etip jauap berdi. 2018 jyly "Valday" klubynyng otyrysynda Putin yadrolyq soghys bolsa Resey halqy júmaqqa baratynyn, al qarsylastary jay ghana qyrylyp qalatynyn aitqan bolatyn. Keshegi otyrysta ol jýrgizushining "biz júmaqqa asyqpaymyz ghoy" degen súraghyna ýnsiz qalyp, әzildemek boldy. Ol klub otyrysynda Ukraina jerinde yadrolyq qaru qoldanu sayasy ne әskery mindetti sheshe almaytynyn aitty.

Putinning keshegi bayandamasyn Batys әlemi qatty talqygha salmady. Songhy segiz jylda aitylyp kele jatqan kezekti sandyraq deydi olar.

Ka Myrza

Abai.kz

43 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2563