Saualnama: Qazaqstangha AES-ti kim salady?
«Qazaqstanda AES salynuy kerek» degen súraq ayasynda yzu-qyzu talqy bolyp jatqanyna da biraz jyldyng jýzi boldy. Ótkende Abai.kz portalynda «Qazaqstangha AES-ti kim salady?» degen taqyrypta egjey-tegjeyli sholu jariyaladyq.
AES әlemde kóptegen elderde bar jәne tiyimdi iske asyp jatqan tehnologiya. Alayda AES-ti saludy kimge tapsyru qajet ekeni de manyzdy. Mysaly, búryn Chernobyli apatyn jasaghan jәne AES salu boyynsha ózine kýmәndi reputasiya alghan Reseyge me, әlde, Fransiya, Kanada, Italiya, AQSh nemese Japoniya syndy elderge me? AES qúrylysyn qoldaytyndar da, oghan qarsy tarap ta jeterlik. Qoghamda osy taqyrypqa qatysty talqy yzu-qyzu jýrip jatyr.
Bizding búl taqyrypta qauzauymyzgha preziydent Toqaevtyng juyrda ghana aldymen Mәskeuge, sosyn Parijge jasaghan memlekettik sapary boldy. Parij saparynda dәl osy AES qúrylysy jóninde talqy jasalyp, Fransiyanyng «Assystem» kompaniyasymen ózara әriptestik boyynsha memorandumgha qol qoyyldy. Búl qújat AES-ke qajetti mamandardy dayarlaugha mýmkindik beredi, sәikesinshe, AES qúrylysyn Fransiya atqaruy mýmkin.
Osydan song biz «Usbanov arnasy» telegram kanalynda arnayy saualnama jýrgizdik. Respondentterge: «Qazaqstanda AES-ti kim saluy kerek?», - dep saual tastadyq.
Saualnamagha Qazaqstannyng әr aimaghynan 3741 respondent qatysty. Jauap núsqalary retinde 7 memleket kórsetilgen. Olar: Resey, Qytay, Fransiya, AQSh, Kanada, Italiya jәne Japoniya.
Respondentterding 46 payyzy (1735 dauys) «Qazaqstangha AES-ti Japoniya saluy kerek» dep jauap berse, saualnamagha qatysushylardyng 29 payyzy (1084 dauys) «AES qúrylysyn Fransiyagha tapsyrghan jón», dep tandapty.
AES qúrylysyn tapsyrugha senimdi ýshtikti AQSh týiindegen. Respondentterding 14 payyzy (516 dauys) «qazaqqa AES-ti AQSh salyp bersin», deydi.
Saualnamagha qatysushylardyng 3 payyzy (122 dauys) Reseyge senim bildirgen. Taghy 3 payyzgha (108 dauys) juyq respondent «AES saluda Kanadalyq tehnologiyagha jýgingen dúrys» degen núsqany aitady.
Respondentterding 1 payyzy (49 dauys) «AES-ti Qytay salsyn» dese, taghy 1 payyzgha juyghy (26 dauys) «Italiya tehnologiyasy» degen núsqany tandaghan.
Saualnama qatysushylarynyng 1 payyzgha juyghy «Qazaqstangha mýlde AES kerek emes», - degen núsqany tandaghan. Olardyng pikirinshe, «AES qúrylysy – kezekti aqsha jymqyru shemasy ghana». Sonday-aq, respondentter: «AES-ti kórshi elderge saldyrugha mýlde bolmaydy», - dep pikir bildirgen.
Qazaqstan biyligi tarapynan AES-ti qay memleket salatyny turaly naqty aqparat aitylghan joq. Alayda, Qazaqstan biyligining pozisiyasy: «Qazaqstangha AES kerek». Sondyqtan, AES salu mәselesi әli de talqygha salynary anyq. Áli san elmen memorandum jasaluy da mýmkin. Aldaghy uaqytta ol kelisimder jayly da jaza jatarmyz...
Abai.kz