Dýnie jýzinde mandayynyng sory bes eli últ ekeu bolsa, onyng biri qazaq, eger onday últ bireu ghana bolsa, sonyng naq ózi de qazaq bolaryna kónigip, amalsyzdan kýiinbeske lajym joq. Óitkeni, bizding últtyng aspanynan eshqashan týnergen búlt arylghan emes jәne arylmaytyn sekildi. Qazaq qoy ýstine boztorghay júmyrtqalaghan zamandy ansap jaybaraqat jýre beretin halyq. Ómir baqy «sen tiymesen, men tiymeymin» dep ómir sýredi. Tipti, songhy kezderi «sen tiyseng de, men tiymeymin» deytin siyaqty. Osyny sezgen kelimsekter men sheteldik investorlar oiyna kelgenin istep jatyr.

Dýnie jýzinde mandayynyng sory bes eli últ ekeu bolsa, onyng biri qazaq, eger onday últ bireu ghana bolsa, sonyng naq ózi de qazaq bolaryna kónigip, amalsyzdan kýiinbeske lajym joq. Óitkeni, bizding últtyng aspanynan eshqashan týnergen búlt arylghan emes jәne arylmaytyn sekildi. Qazaq qoy ýstine boztorghay júmyrtqalaghan zamandy ansap jaybaraqat jýre beretin halyq. Ómir baqy «sen tiymesen, men tiymeymin» dep ómir sýredi. Tipti, songhy kezderi «sen tiyseng de, men tiymeymin» deytin siyaqty. Osyny sezgen kelimsekter men sheteldik investorlar oiyna kelgenin istep jatyr.

Osy jyldyng 20 aqpanynda   Manghystau oblysyndaghy kenshiler taghy da ereuilge shyqty. Óitkeni, shetel júmysshylarynyng jalaqysy bizding «qara taban kýs bilektilerdikinen» kóp artyq. Onyng ýstine kәsiporyn basshylarynyng sebepsiz eskertuleri men júmystan shygharamyn degen qoqan-loqqysy taghy bar. Óz elinde qor bolghan qazaqtan basqa  últ joq shyghar, sirә. Olardy tәrtipke shaqyratyn biylikting siqy anau. Bir-birimen qyrqysyp klangha bólinip alghan. Bizding elde kez kelgen salany alsanyz, shiykilik pen shalaghaylyq, barlyghy atýsti jasalady. Eshkim eshtenege jauap bermeydi. Jauapkershilikting ne ekenin esh týsinbeytinge úqsaydy. Tergep-tekseru, tandap-taldau, saraptap-saralau, tiyimdi-tiyimsiz túsyn týisinu degen atymen joq. Joghary lauazymdy bireu birdene dese boldy, úlarday shuylap qoya beretin jaman әdet boyymyzgha әbden singen. Ol dúrys pa, әlde búrys pa? - degen súraq qoyylmaydy. Endi jeke-jeke taldap kóreyik.

2009 jyly QR Qorghanys ministri Danial Ahmetovtyng basshylyghymen qyruar qarjygha Izrail memleketinen qaru-jaraq satyp alynyp edi. Qazaqstangha әkelgen son, ol qaru-jaraqtar atylmay qalypty. Sodan ne kerek, qorghanys ministri Danial Ahmetov jeti qat jerge týsti me, kókke úshty ma, әiteuir zym-ziya joq boldy. Polisiyanyng ony izdemeytin sebebi D.Ahmetov myrza biylikpen әldeqashan «eseptesip» qoyghan desedi. Onyng ornyna Ádilbek Jaqsybekov keldi.

Qazaqtelekomnyng bastyghy 365 myng dollar alatynyn Preziydentting ózi jariyalady.   TMD elderining ishindegi úyaly telefongha birlik salu jóninen eng qymbat el bizding Qazaqstan. Ortalyq Aziya elderining ishindegi Ózbekstan men Týrkmenstanda úyaly telefonmen sóilesu óte arzan: 1000 tengege eki ay sóilesesin.

Ontýstik Qazaqstan oblysynda 24 balagha Vich júqtyryp alyp, aqyry әkim Bolat Jylqyshiyev ornynan ketip tyndy. Ýsh aidan son, B. Jylqyshiyev myrza senat deputaty bolyp Astanadan bir-aq shyqty. 24 balanyng ata-anasy zar jylap qaldy. Ony oilap jatqan eshkim joq. OQO bas dәrigeri «bәri jaqsy bolady» dep sendirdi. Qytayda tyshqaq laqty abaysyzda jep qoysan, basynnan aiyrylasyn, al bizde kerisinshe lauazymyng jogharylap ósesin. Múnday diagnozdy tek bizding dәrigerler ghana qoya alady. Osy uaqytqa deyin aqtóbelik dәrigerler 17 jastaghy jigitti «jýkti» dep edi. Juyrda ghana Almaty oblysyndaghy Eskeldi audanynyng dәrigeri Maral Qabdeshova 50 jastaghy er adamgha «qarny jýktilikting әserinen ýlkeygen»-dep qaghaz jazyp bergen. Álgi qaghazgha dúrystap mәn bermegen Qarabúlaq auylynyng túrghyny ózi qyzmet etetin mekemege dәrigerding anyqtamasyn әkelip beredi. Al ondaghy medbiyke jerden jeti qoyan tapqanday әriptesining «jýktiligin» barsha júrtqa jariya etedi. Abyroyy airanday tógilgen azamat medisinalyq anyqtama qaghazyn bergen dәrigerdi, sonday-aq әriptesteri aldynda masqara etken medbiykeni sotqa bermek. Mine, biz senip jýrgen medisinamyzdyng siqy osynday.

2010 jyly Premier-ministrding birinshi orynbasary Ómirzaq Shókeev myrza «2015 jylgha qaray jylyna 60 myng tonna et eksporttaymyz. Ol ýshin shet elden mal әkelip, osy salanyng әleuetin kóteru qajet» deui múng eken, qolyna chemodanyn alyp, sheneunik bitken shekara asyp, shúbyryp ketti. Aqyr sonynda  «Ýkimet baghdarlamasynda әlemdegi et industriyasy damyghan AQSh, Avstraliya, Kanada jәne Avstriya sekildi elderden 73 myngha juyq asyl túqymdy mal satyp alynsyn» --degen qauly shygharyp, qol qoydyryp, «QazAgronyn» sol kezdegi bastyghy Asyljan Mamytbekovting qolyna tabystalghan.

2012 jyly jaz ailarynda Soltýstik Qazaqstan oblysyna әkelingen «Leonov» jәne  «Poltavskoe» sharuashylyghyndaghy 722 bas siyrdyng barlyghy auru bolyp shyqty. Auru bolghanda da elimizge bayaghydan tanys ausyl men brusellez sekildi ýirenshikti nauqas emes, aty da zaty da medisinada beymәlim virustyq diareya men shmallenberg degen su jana auru. Eng soraqysy, eti men sýti adamgha ziyan tipti, aua arqyly júghuy ghajap emes. Al auyl sharuashylyghy ministrligi Veterinarlyq baqylau jәne qadaghalau komiytetining tóraghasy Nyghmet Jaqypbaev myrza bolsa 2 aqpan kýni «әrqaysysy 5-6 myng dollar túratyn 722 bas iri qara biyl tuylghan 250 bas búzauymen qosyp ókpesine ammiak egilip, órtelip jiberildi» -  dedi.  Avstriyalyqtar Qazaqstandyq zerthanalardaghy zertteulerding nәtiyjesin moyyndamay otyrghanyn mәlim etti. Sondyqtan Qazaqstan tarapy Halyqaralyq epizootikalyq buronyng referent zerthanalaryna jýginipti. Olar óz kezeginde Qazaqstandyq veterinarlar qoyghan diagnozdy qúptap otyr degen. Avstriya elinen shyghyn bolghan qarjyny qaytaryp alu mәselesi qozghalyp jatqanyn atap ótti. Biraq, Avstriya jaghy ony moyyndamay otyr. Shet elden әkelingen siyrlargha tólengen qarjy  «Qaz Agroqarjynyn» qaltasynan tólengenimen, onyng bәri memleketting aqshasy. Sol sebepti jelge úshqan qarjynyng qaytuy da ekitalay.

2013 jyldyng 6 aqpanda viyse-premier Qayrat Kelimbetov «Qazaqstanda qúrylyp jatqan Biregey jinaqtaushy zeynetaqy qorynyng (BZJQ) iyesi -Qazaqstan Ýkimeti, al aktivterin basqaru Últtyq Bank enshisinde. Esesine qazirgi zeynetaqy qorlary týgel taratylmay, investisiyalyq portfelidi basqarady» dedi. Yaghni, 10 zeynetaqy qorynda shashyrap jýrgen 20 mlrd  dollarymyz bir qazangha qúiylady. Endi ol qazandy qalay sapyrsa da Últtyq Bankting óz erki. 17 aqpanda Grigoriy Marchenko zeynetaqy qorlarynyng ýsh varianty bar ekenin ashyq aitty. Zeynetaqy qorlary erikti salymdarmen júmys isteytin zeynetaqy qory retinde júmysyn jalghastyrady, bolmasa óz erkimen taratylyp, naryqtan ketedi. Ózin-ózi joyghysy ketetin qorlar aktivterin satyp, bastapqy kapitalyn qaytaryp ala alady. Búl endi qordyng óz sharuasy.

«Bizding uayym -  «jekelengen kәsipkerlerdin» uysynan shyghyp, jekelegen sheneunikterge tútylmaymyz ba degen uayym» deydi mening enem. Erteng jelding qay jaqtan esip, taghy qanday reforma bolaryn kim bilsin. Áyteuir halyqtyng әzirge oiy «aydaladaghy kәris pen orysqa jem bolghansha, tughan Ýkimetime jelingen jaqsy» degenge sayady. Qansha degenmen, búl qazaqty kim aldamady desenshi, aldanyp qalugha etimiz ýirenip bitti...

Qazaqtyng jelkesin tesip, qanyn soryp otyrsa da dym demeydi, túyaq serpimey, qamsyz otyruy qazirgi jahandanu zamanyna jaraspaydy, jaramaydy. Atqarushy biylikke qarapayym halyqtan bastap Parlament deputattaryna sheyin - bәrining ókpesi qara qazanday. Songhy kezderi «auruyn jasyrghannyng aram óletinin» týsindi me, tipti zang shygharushy biylik endi Ýkimetting qatelikterin battyityp betine basyp ashyq synaugha kóshti. Týrli sebepterge baylanysty «bilegi kótere alsa da, almasa da shoqparlardy beline baylay bergen» Ýkimetke әli keletin tirlikpen ainalysudy qatang tapsyruda. Áy, әitkenmende osynyng ózi uaqytsha tapsyrma bolyp jýrmesin. Bizde bәri abyn-gýbin, asyghys bastalyp, aqyry ayaghy súiylyp ketedi emes pe?
Abai.kz