Almaty. 18 mamyr. QazTAG - Dilyaram Arkiyn. Qazaqstan preziydenti Núrsúltan Nazarbaev «Nevada-Semey» antiyadrolyq qozghalysynyng 20 jyldyq mereytoylyq konferensiyagha qatysushylargha arnaghan qúttyqtau sózinde Qazaqstandaghy yadrolyq poligonnyng jabyluyna «Nevada-Semey» antiyadrolyq halyqtyq birlestik pen onyng liyderi Oljas Sýleymenovtyng qosqan ýlesi zor ekenin atap ótti.
«Mening qaulymmen Semey yadrolyq synaq poligony birjola jabyldy. Búl data – ghalamdyq jәne әlemdik masshtabta túraqtylyq pen kelisimdi dostyq pen jemisti týrde nyghaytudyng rәmizi ispettes. Búl sheshim qazaqstan jerinde sansyz qasyret pen shyghyngha әkelgen jýzdegen yadrolyq jarylystargha toqtau qoydy. Álemdegi tórtinshi yadrolyq arsenaldy iyelenip otyryp, odan erikti týrde bas tartudyng odan manyzdylyghy kem emes. Semey yadrolyq poligonnyng jabyluyna tanymal qoghamdyq qayratker Oljas Suleymenov basshylyghyndaghy  «Nevada-Semey» antiyadrolyq qozghalysy ýlken ýles qosty», - dep preziydent atynan jazylghan qúttyqtau hatty konferensiyagha qatysushylargha Almaty әkimi Ahmetjan Esimov oqyp berdi.
Búl rette әkim O. Sýleymenovtyng adamzat aldyndaghy enbegin halyqaralyq qauymdastyq moyyndaghanyn jәne ol poligondy YuNESKO sheshimimen «Beybitshilik eskertkishi» reestri qataryna qosqany aighaqtaytynyn atap ótti. 

Almaty. 18 mamyr. QazTAG - Dilyaram Arkiyn. Qazaqstan preziydenti Núrsúltan Nazarbaev «Nevada-Semey» antiyadrolyq qozghalysynyng 20 jyldyq mereytoylyq konferensiyagha qatysushylargha arnaghan qúttyqtau sózinde Qazaqstandaghy yadrolyq poligonnyng jabyluyna «Nevada-Semey» antiyadrolyq halyqtyq birlestik pen onyng liyderi Oljas Sýleymenovtyng qosqan ýlesi zor ekenin atap ótti.
«Mening qaulymmen Semey yadrolyq synaq poligony birjola jabyldy. Búl data – ghalamdyq jәne әlemdik masshtabta túraqtylyq pen kelisimdi dostyq pen jemisti týrde nyghaytudyng rәmizi ispettes. Búl sheshim qazaqstan jerinde sansyz qasyret pen shyghyngha әkelgen jýzdegen yadrolyq jarylystargha toqtau qoydy. Álemdegi tórtinshi yadrolyq arsenaldy iyelenip otyryp, odan erikti týrde bas tartudyng odan manyzdylyghy kem emes. Semey yadrolyq poligonnyng jabyluyna tanymal qoghamdyq qayratker Oljas Suleymenov basshylyghyndaghy  «Nevada-Semey» antiyadrolyq qozghalysy ýlken ýles qosty», - dep preziydent atynan jazylghan qúttyqtau hatty konferensiyagha qatysushylargha Almaty әkimi Ahmetjan Esimov oqyp berdi.
Búl rette әkim O. Sýleymenovtyng adamzat aldyndaghy enbegin halyqaralyq qauymdastyq moyyndaghanyn jәne ol poligondy YuNESKO sheshimimen «Beybitshilik eskertkishi» reestri qataryna qosqany aighaqtaytynyn atap ótti. 
«Nevada-Semey» antiyadrolyq qozghalysynyng 20 jyldyq mereytoyyna arnalghan konferensiyanyng ótu kýni Oljas Sýleymenovtyng tuylghan kýnimen sәikes kelip otyr. Ahmetjan Esimov barlyq almatylyqtar atynan antiyadrolyq qozghalys liyderine tәbәriktik estelik – altyn alma silady. 
«Biz «Nevada-Semey» qozghalysyn aitqanda, kenestik dәuirdegi «Bizder partiya degende - Lenindi megzeymiz» degen qanatty sózi eriksiz eske týsedi. Osy jaghadayda da, biz «Nevada-Semey» qozghalysy degende – Oljas Sýleymenovty megzeymiz», - dedi A. Esimov.
Antiyadrolyq qozghalys liyderi O. Sýleymenov bolsa, el preziydenti Núrsúltan Nazarbaevpen Semey yadrolyq synaq poligonyn jabu turaly sheshim óte kýrdeli jaghdayda qabyldanghanyn konferensiyada eske aldy. 
«1991 jyldyng tamyzy bizding esimizde. GKChP-dan keyingi ahual kýrdeli túghyn. Kenetten osy kezde Qazaqstannyng túnghysh preziydenti Núrsúltan Nazarbaev 1991 jyly 29 tamyzda Semey yadrolyq poligonyn jabu turaly jarlyqqa qol qoyady. Búl, shyn mәninde, әli KSRO taramay túryp Qazaqstannyng tәulsizdigin pash etken qújat boldy. Men múny, sol oqighalardyng qatysushysy retinde, ol kezde de, qazir de Núrsúltan Nazarbaevtyng jeke batyldyghy dep baghalaymyn. Bizder, onyng qoryqpay bizding qozghalysty qoldaghanyna rizamyz», - dedi ol, «Nevada-Semey» antiyadrolyq qozghalysynyng 20 jyldyq mereytoyyna arnalghan konferensiyada sóilegen sózinde. 
«Men osy ýshin oghan, keybir BAQ-tarda әr týrli pikir aitylghanyna qaramay, alghysymdy bildiremin. Osy habarlardy oqy otyryp, men әr kez osy faktyny eske alamyn, jәne ol mening sanamda keybir gazetterde N. Nazarbaev turaly barlyq teris jazylghandardan asyp ketedi», - dep qosty ol.  
Semey yadrolyq synaq poligony yadrolyq synaq jasaytyn әlemdegi iri poligondardyng biri bolghan. Eng birinshi synaq poligonda 1949 jylghy 29  tamyzda jasalghan bolatyn. Onda barlyghy 468 yadrolyq synaq jasaldy. 1949 ben 1962 jyldar arasynda onda 30 jer beti synaghy jasaldy jәne 88 yadrolyq qondyrghy auada synaldy, olardyng arasynda birinshi termoyadrolyq qondyrghy (1953 jyly 12 tamyzda) men alghashqy sutegi bombasy (1955 jyly 22 qarashada) bar, 6 qondyrghy ýlken biyiktikte, gharyshta synaldy. Jer betindegi synaqtan basqa poligonda 340-tan astam jerasty synaghy: tik únghylar men kólbeu tunneliderde jasaldy.   
1991 jyly 29 tamyzda poligon QR preziydenti N. Nazarbaevtyng jarlyghymen jabyldy.
Antiyadrolyq qozghalys tarihy 1989 jyly 25 aqpanda bastaldy. Osy kýni KSRO Jogharghy Kenesine deputattyqqa ýmitker Oljas Sýleymenovtyng saylaualdy sózi josparlanghan bolatyn. 28 aqpanda Qazaqstan jazushylar ýiining ghimaratyna jýzdegen adam jinaldy. Osylaysha jalpyhalyqtyq antiyadrolyq «Nevada-Semey» qozghalysy payda boldy.
Ol Semey yadrolyq poligonyndaghy synaqqa jappay narazylyq bildirdi. 1989 jyly qozghalys Semey poligonynda josparlanghan 18 yadrolyq synaqtyng 11-in toqtatty. Tek 7 jarylys boldy, songhysy 19-shy qazanda boldy. Qaraghandynyng 130 myng qozghalysqa qatysushy shahterleri qarar qabyldady:  eger jarylys jalghasatyn bolsa, merzimsiz ereuilge shyghu turaly. Olardy Semey, Pavlodar, Óskemen men Jezqazghan júmysshylary qoldady. Júmysshylardy QazKSR Jogharghy kenesi qoldady.