Senbi, 23 Qarasha 2024
Janalyqtar 3390 0 pikir 11 Nauryz, 2013 saghat 12:53

Analarymyzgha asqaq eskertkish ornatsaq...

 

 

Qys boyy tópelep jaughan qar men óne boydy múzdatqan suyqtan mezi bolghan kýlli tirshilik iyesi jangha jylu syilaytyn bir jaymashuaqty ansaydy. Sol sәtte asa meyirimdi Jaratqan da Jer betine kóktemdi jibere qoyady. Al býginde kóktemning alghashqy habarshysy - 8 Nauryz merekesi. Jyl sayyn osy kýni ayauly ana, kerbez kelinshek, qylyqty qyzdardyng qúshaghy gýlge tolyp, ezui kýlkiden jiylmasa da, ertesi-aq sol nәzikjandylardyng qaytadan tirshilik tauqymetin arqalap alyp ketip bara jatqanyn kóremiz. Jә, búl - bólek әngime, alayda bizding aitpaghymyz - osydan әri úzamaytyn mәsele, yaghny halyqaralyq mәn men adamzattyq manyzgha ie osynau merekening simvoly derlik bir ýlken memorialdy keshenning joqtyghy.

«Qay jerde, meyli, qay elde, Álemning mәni - әielde». Aqyn Jýrsin Erman jyryndaghy dәl osy eki auyz sóz osynau meyramnyng úrany retinde jer-jerde iluli túrsa da jarasatynday. Sebebi, rasynda, әiel - ana, al anagha Alla taghala tar qúrsaghynan adam ósirip-órbitip, solaysha Jer betine ómir syilaytyn qúdiret darytqan. Árqaysymyz myna ómirde bar bolsaq, ol -  әkemiz ben anamyzdyng tileui men meyirimining jemisi. Áriyne, әiel jalghyz ózi ana bola almasy anyq, búl rette әkelerdin, yaghny er-azamattardyng da róli baryn moyyndaugha tiyispiz. Sebebi әuel basta Jer betine tek qana Adamatany týsirgen eken, al Hauananyng jaraluyna sep bolghan - Adamatanyng jalghyzsyrauy. Janyna jalau bolar әiel degen jana tirshilik ýshin atamyz esh ayanbastan, tipti qabyrghasyn da sógip bere salsa kerek. Mine, biz 8 Nauryz - Halyq­aralyq әielder merekesin toylaghan sayyn osy anyzdy da eske týsiretindey, qanday da bir siym­volikalyq dýnie qajet.

Áyelding orny - otbasy, oshaq qasy degendi biz býgin sonshalyq arzan maghynasynda týsinip, «sonda әiel salpyetek bireu ghana ma?» dep óre týregelemiz. Al múnymyz bizding qanday da bir alyp memleketting ózi otbasysyz myqty bola almaytynyn, sebebi otbasy - tirek, otbasy úrpaq órbiter qasiyetti oryn ekenin esten shygharyp alghan esiriktigimizding dәleli edi. Al qazaq qashanda qyzyn jay әdemilik, er-azamattyng kózqúrty dep sanamaghan, oghan últtyng anasy, otbasynyng tiregi dep qarap, solay óbektep, solay tәrbie bergen.

Aqúshtap Baqtygereeva, aqyn, Halyqaralyq «Alash» syilyghynyng iyegeri:

- Ár ýi, әr ata-ana ózining besigine ie boluy kerek. Ol ýshin ol shanyraqtyng әieli myqty boluy shart. Endeshe, әr qazaq óz qyzyn qolgha almayynsha, biz shalduar-shatpaq jigitterimizdi tәrbiyeley almaymyz. Sebebi qyz ­- últtyng bola­shaq anasy. Mektepte qazaq qyzynyng últtyq tәrbiyesi degen arnayy pәn jýrui kerek dep oilaymyn.  Sondyqtan da ózim balalardy tәrbiyeleytin bolashaq ústazdargha  arnayy dәris oqimyn. Aytynyz­darshy, qara kóz qazaq balasyn qazaq qyzynan basqa kim tuady?

Ár qalada, әr auylda qazaq anasynyng beynesin asqaqtatyp túratyn zәulim eskertkish túrghyzsaq artyqtyq etpeydi.

Mine, osynday ghajap tirshilik iyelerine jylyna bir kýndi әdeyi arnaghan jaqsy, biraq abzaly - әr kýnning әiel ýshin mereke bolghany. Osy rette «tek әielge ghana mereke me?» dep narazylyq bildiretin er-azamattar tabylar, biraq olar eger әielding qabaghyn kirbing shalmasa, ýide as pisiruli, kiyim ýtikteuli, bala asyr salyp oinaytynyn eskerse, onda ol narazylyghynan bas tartary anyq. Al býgingi qoghamnyng әielge degen taghzymynyng kórinisi qalay?

8 Nauryz - Halyqaralyq әielder kýni jaqyndaghannan ainala gýlge tolyp, dýkender de syilyqqa samsap túrady. Er-azamattar basqa kýni, bәlkim, jary men bala-shaghasyn úmy­typ ta ketip jatatyn shyghar, biraq, әiteuir, sol kýni bir syilyq jasap, barlyghyn juyp-shayghysy keledi. Bir shoq gýl, mýmkin, bir qúty iyissu, meyli qap-qap aqsha, meyli qymbat kólik bolsyn әr әielge quanysh syilaryna sóz joq, biraq, jalpy, әiel qauymy, ayauly analargha taghzym, әpke-qaryndastargha iltipat retinde elimizding tórinde bir belgi túratynday jóni bar. Ol ne ýshin? Sebebi әiel - tek býgin kózi tiri qyz-kelinshekter ghana emes, kýlli adamzattyng bastauy Hauanamyzdan bastap, Úmay ana, Domalaq ana, jaujýrek Túmar hansha, qazaq bolghaly beri de anyz-әpsana, jyr-dastandarymyzdan bizge jetken Jiyrenshe sheshenning jary Qarashash ana, Aysha biybi, Bopay hanym, Shoqannyng әjesi - Ayghanym, Abaydyng әjesi - Zere, anasy - Úljan, bir ruly eldi basqarghan Úlpan ana, qala berdi, kýishi Dina, biyshi Shara, búlbúl Kýlәsh taghy sol siyaqty tarihymyzdan oiyp túryp oryn alghan әiel ataulyny atausyz qaldyrghanymyz jarasa ma? Olay bolsa, biz osyghan jiti mәn berip, sәuletshiler men dizaynerler arasynda bәige jariyalap, әiel, ana, arulardyng qúrmetine simvoldyq eskertkish ornatsaq!

Avtor: Mәriyam ÁBSATTAR

"Alash ainasy" gazeti

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1471
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3246
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5420