14 mausymda mәjilis "Zansyz alynghan aktivterdi elge qaytaru turaly" zang jobasyn ekinshi oqylymda maqúldap, senatqa joldady.

Zang jobasynyng negizgi maqsaty "zansyz iyemdengen jәne shygharylghan aktivterdi memleketke qaytaru, aktivterdi erikti týrde qaytarugha yntalandyru, aktivterdi zansyz iyemdenuge yqpal etken sebepter men jaghdaylardy joy arqyly qoghamdaghy әleumettik әdilettilikti qalpyna keltiru, Qazaqstan halqynyng әl-auqatyn arttyru" dep aitylady.

14 mausymda Azattyq qoghamda jii qoyylghan súraqtardyng biri – "aktivterdi zansyz iyelendi degen túlghalar tizimi nege qúpiya bolady jәne oghan eks-preziydent pen onyng otbasy ene me?" degen súraqty mәjilis spiykeri Erlan Qoshanovqa qoyghan edi. Búghan qosa, "zansyz aktivterdi óz erkimen tapsyrghandar qylmystyq jauapqa tartylmaydy" degen normanyng qoghamda dau tughyzuy jóninde de súraghan. Qoshanov "qazir basty mindet – zansyz shygharylghan aktivterdi qaytaru" dedi. Ol jogharyda aitylghan tizimge kimder kiretinin bilmeytinin jetkizip, "zang búzyp, shetelde qarjysy anyqtalghandardyng barlyghy tizimge enedi" dedi.

14 mausymda Qoshanov sóz arasynda "qylmystyq jauaptan bosatu prosesti jyldamdatatynyn, әitpese [aktivterdi zansyz iyemdengender] advokat jaldap, sotta qorghanuy mýmkin" ekenin de aitty.

Qantar oqighasynan keyin "qoghamnyng talaby negizinde" әzirlendi dep aitylghan qújat halyq nesibesinen jelingen baylyqty qaytara alatynyna kýmәndanatyndar kóp.

Atalghan zang jobasy men taghy ýsh ilespe qújat 24 mamyrda parlamentke júmysqa alynghan. Zang jobasy qabyldanghannan keyin Bas prokuratura ishinen jana vedomstvo qúrylady. Búghan qosa, arnayy memlekettik qor men aktivterdi jinaqtau jәne basqaru mәselelerimen ainalysatyn kompaniya qúrylady.

Búghan deyin Bas prokuratura Qazaqstangha 760 mlrd tenge aktiv qaytarylghanyn habarlaghan. Qay elden jәne kimning aktiyvi qaytarylghany turaly aqparat ashyq jariyalanbaghan. Biyl sәuir aiynda Transparency Kazakhstan qorynyng sarapshylary mәlimdemesinde Qazaqstanda elden zansyz shygharylghan aktivterdi elge qaytaru prosesi ashyq jýrgizilmey otyrghanyn, prosess qúpiyalanghanyn jazghan. Qordyng sarapshylary aktivterdi qaytaru prosesi qúpiya bola berse, oligarhtar men shiykizat alpauyttary arasynda "tiyisuge bolmaytyn" adamdardyng tizimi jasaluy mýmkin, "zanmen qúqyghy mýlde shektelmegen" kólenkeli toptar payda boluy yqtimal degen qauip aitqan.

"Zansyz alynghan aktivterdi qaytaru turaly" zang jobasyn búghan deyin belsendiler men sarapshylar da synaghan. Qogham belsendilerinin pikirinshe, "qújat memleketti tonaghandargha jauaptan jaltarugha mýmkindik beredi, tipti zansyz alghan aktivterin zandastyrugha jaghday jasauy mýmkin" degen qauip aitqan. Mysaly, olar zang jobasyndaghy "aktivterdi óz erkimen tapsyru" turaly normany alyp tastau kerek, "aktivterdi óz erkimen tapsyru turaly norma amnistiyamen para-par" degen edi keybir belsendiler.

Abai.kz