Preziydent Toqaev biylghy 18-19 shildede «Ortalyq Aziya + Shyghanaqtaghy arab memleketterining yntymaqtastyq kenesi» atty memleketter basshylarynyng sammiytine qatysu ýshin Saud Arabiyasy Korolidigine júmys saparymen bardy.

Saudiya sapary barysynda birqatar ekijaqty kezdesuler úiymdastyryldy. Biz Aqordanyng baspasóz qyzmeti taratqan aqparattargha sholu jasadyq.

Medina sapary

Preziydent Toqaevtyng Saud Arabiyasy Korolidigine júmys sapary Islamda ekinshi qasiyetti oryn sanalatyn Medina qalasyndaghy Múhammed payghambar meshitine barudan bastaldy. Preziydent Toqaev Múhammed payghambardyng qabirine ziyarat etip, dúgha jasady.

Onan song Preziydent Qos kiyening saqshysy – Saud Arabiyasynyng Koroli Salman ben Ábdelaziz Ál Saudtyng shaqyruymen Jidda qalasyna jbardy. Memleket basshysyn әuejayda Mekke provinsiyasy gubernatorynyng orynbasary, hanzada Badr ben Súltan ben Ábdelaziyz, Jidda provinsiyasynyng gubernatory Salih ben Ály At-Týrky qarsy aldy.

Jidda sapary. Meshali әl-Ahmed әl-Djaber as-Sabahpen jolughy

Jiddada preziydent Toqaev Kuveytting Taq múrageri sheyh Meshali әl-Ahmed әl-Djaber as-Sabahpen kezdesip, sauda-ekonomika jәne investisiya salalaryndaghy qazaq-kuveyt yntymaqtastyghynyng damu perspektivalaryn talqylady. Kezdesu  «Ortalyq Aziya + Shyghanaqtaghy arab memleketterining yntymaqtastyq kenesinin» birinshi sammiyti ayasynda ótken.

Emomaly Rahmonmen jolyghu

Sammit ayasynda Qazaqstan men Tәjikstan basshylary da jeke jolyghu ótkizdi. Eki el basshylary Qazaqstan men Tәjikstan arasyndaghy qarym-qatynastardyng damu qarqyny joghary ekenin atap ótip, Emomaly Rahmonnyng biyl mamyr aiynda Astanagha jasaghan memlekettik saparynyng qorytyndysy boyynsha qol jetkizilgen uaghdalastyqtardyng jýzege asyrylu barysyn qarastyrdy.

Toqaevtyng sammittegi sózi

Preziydent  Toqaevtyng «Ortalyq Aziya + Shyghanaqtaghy arab memleketterining yntymaqtastyq kenesi» birinshi sammiytindegi sózi:

«Men, eng aldymen, Qos kiyening saqshysy – Koroli Salman ben Ábdelaziz Ál Saudqa jәne Saud Arabiyasynyng Taq múrageri, Premier-ministri Múhammed ben Salmangha shynayy alghysymdy aitamyn. Býgin «Ortalyq Aziya + Shyghanaqtaghy arab memleketterining yntymaqtastyghy kenesinin» joghary dengeydegi birinshi sammiytine qatysyp otyrghanyma quanyshtymyn. Búl – men ýshin zor mәrtebe. Osy tarihy kezdesu bәrimiz ýshin qasiyetti jerde birlik pen ózara qoldau jaghdayynda ótip jatyr. Sonyng arqasynda elderimizding bauyrlastyghy jәne dostyghy nyghaya týsetini sózsiz».

***

«Segodnyashnyaya vstrecha nosit osobyy harakter, yavlyaetsya veleniyem vremeny y sviydetelistvuet o vzaimnom stremleniy vyvesty nashe mnogoplanovoe sotrudnichestvo na kachestvenno novyy uroveni. V dvustoronnem formate nashy strany ustanovily vesima prochnye y garmonichnye mejgosudarstvennye otnosheniya. My podderjivaem doveriytelinyy y aktivnyy politicheskiy dialog, razvivaem vzaimovygodnoe torgovo-ekonomicheskoe sotrudnichestvo, neizmenno ukreplyaem kuliturno-gumanitarnye svyazi. Na mejdunarodnoy arene nashy gosudarstva priyderjivaitsya edinyh ily shojih vzglyadov po voprosam globalinogo ustoychivogo razvitiya, razdelyait obshie sely po obespechenii vseobshey bezopasnosty y stabilinosti. Bezuslovno, krepkoy osnovoy nashih otnosheniy slujat istoricheskie svyazi, edinye duhovnye sennosti, uzy drujby y bratstva».

***

«Kazahstan pridaet iskluchiytelinoe znachenie segodnyashney vstreche. Strany Zaliva, obladaya ogromnym politicheskim vliyaniyem, ekonomicheskim y investisionnym potensialom, vystupait nashimy vajneyshimy partneramy po mnogim kluchevym napravleniyam. Aktivizasiya vnutriyregionalinogo sotrudnichestva gosudarstv Sentralinoy Aziy y ukreplenie globalinoy znachimosty regiona otkryvaet sovershenno novye vozmojnosty dlya rasshiyreniya nashego mnogoplanovogo vzaimodeystviya. Bezuslovno, svoy vesomyy vklad v eto delo vnosyat dialogovye formaty «SA+». Siynergiya potensialov stran Sentralinoy Aziy y kolossalinye vozmojnosty stran Zaliva sposobny zadati bolee vysokiy uroveni nashemu mnogogrannomu partnerstvu. V etih selyah hotel by predstaviti vam svoe viydenie prioriytetnyh napravleniy nashego dalineyshego sotrudnichestva».

***

«Osyghan oray yntymaqtastyqty odan әri nyghaytu ýshin birneshe basym baghyt boyynsha óz pikirimdi ortagha salghym keledi. Eng aldymen, búl – sauda-ekonomikalyq baylanystardy keneytu. Songhy jyldary bizding aimaqtyng yntymaqtastyq kenesi elderimen sauda-sattyghy qarqyndy damy bastady. Múny erekshe atap ótken jón. Biraq kórsetkishter bizding әleuetimizding tolyq paydalanylmay otyrghanyn kórsetedi. Tauar ainalymyn aitarlyqtay arttyru ýshin bizde barlyq mýmkindik bar. Ol ýshin ózara sauda nomenklaturasyn úlghaytu qajet. Mysaly, Qazaqstan qysqa merzimde qúny shamamen 400 million dollar bolatyn 100 týrli tauar eksporttaugha dayyn».

***

«Vtoroe napravlenie – aktivizasiya investisionnogo sotrudnichestva. Soglasno dokladu UNCTAD, toliko za proshlyy god pritok chistyh investisiy v Sentralinuy Azii uvelichilsya na 40% y sostavil 10 mlrd dollarov, iz kotoryh 60% prihoditsya na Kazahstan. Za gody nezavisimosty strany Zaliva vlojily v ekonomiku Kazahstana poryadka 3,6 mlrd dollarov. Poetomu my zainteresovany v narashivaniy investisionnyh svyazey. Dlya etogo my provodim masshtabnye ekonomicheskie reformy, napravlennye na diyversifikasii ekonomiki, v tom chisle sozdanie naibolee blagopriyatnyh usloviy dlya inostrannyh kapitalovlojeniy».

***

«Nedavno sozdannyy Kazahstanom y Saudovskoy Araviey Delovoy sovet prizvan stati vajnoy ploshadkoy dlya realizasiy torgovogo y investisionnogo potensiala dvuh stran. My gotovy k zapusku analogichnyh mehanizmov sotrudnichestva so vsemy gosudarstvamy – chlenamy Soveta sotrudnichestva. Priglashaem nashih partnerov k aktivnomu ispolizovanii peredovyh instrumentov Mejdunarodnogo finansovogo sentra «Astana».

***

«Kelesi – kólik-tranzit salasyn damytu. Qazirgi tanda memleketterimiz kólik baghyttaryn әrtaraptandyru ýshin belsendi sharalar qabyldap jatyr. Týrli infraqúrylymdyq jәne logistikalyq jobalar qolgha alynuda. Qazaqstan Transkaspiy halyqaralyq kólik dәlizin odan әri damytugha basa mәn beredi. Biz búl baghyt arqyly jýk tasymalyn dәiekti týrde úlghaytugha mýddelimiz. 2030 jylgha qaray jyl sayyn 500 myng konteynerge deyin jýk jetkizudi josparlap otyrmyz. Búdan bólek, elimiz «Soltýstik – Ontýstik» halyqaralyq kólik dәlizin damytu boyynsha sharalar qabyldauda».

***

«Razvitie tranzitno-transportnoy sfery. V nastoyashee vremya strany nashego regiona prinimait aktivnye mery dlya diyversifikasiy marshrutov y razvitiya razlichnyh infrastrukturnyh y logisticheskih proektov. So svoey storony Kazahstan pridaet prioriytetnoe vnimanie narashivanii potensiala Transkaspiyskogo mejdunarodnogo transportnogo marshruta. My namereny planomerno uvelichivati gruzopotok cherez dannyy marshrut y dovesty ego do 500 tysyach konteynerov v god k 2030 godu. Krome togo, Kazahstan prinimaet mery po razvitii Mejdunarodnogo transportnogo koridora «Sever-ig».

***

«Eshe odnim vajnym napravleniyem yavlyaetsya uglublenie energeticheskogo sotrudnichestva. Na territoriy gosudarstv Sentralinoy Aziy iymeetsya bolee 30 mlrd tonn razvedannyh zapasov nefty y bolee 20 trln kubometrov gaza. Eto delaet region vtorym v miyre po obemu neftegazovyh resursov posle Araviyskogo poluostrova. Kazahstan kak uchastnik Soglasheniya OPEK+ vysoko osenivaet sotrudnichestvo so stranamy Organizasiy y gotov k uglublenii vsestoronnego vzaimodeystviya. Nasha strana vedet aktivnui rabotu po diyversifikasiy marshrutov transportirovky energoresursov. Pry etom Kazahstan udelyaet osoboe vnimanie modernizasiy y razvitii novyh generiruishih moshnostey, privlechenii peredovogo opyta y tehnologiy v sferu geologorazvedky y dobychi, a takje razvitii sovremennoy neftehimicheskoy promyshlennostiy».

***

«Kazahstan gotov k tesnomu sotrudnichestvu s krupnymy energeticheskimy kompaniyamy vashih stran, v chastnosti, v oblasty «zelenoy» energetiki. Perspektivnymy vyglyadyat proekty s saudovskoy kompaniey ACWA Power, emiratskoy Masdar, katarskimy kompaniyami. Nedavno na zasedaniy Soveta glav gosudarstv – chlenov ShOS ya predlojil provesty v Kazahstane Mejdunarodnyy energeticheskiy forum. Priglashaem eksporterov nefty y gaza stran – chlenov Soveta sotrudnichestva prinyati uchastie v etom meropriyatiiy».

***

«Azyq-týlik qauipsizdigi basym baghyt bolyp qala beredi. Qazaqstan Arab elderine auyl sharuashylyghy tauarlaryn eksporttau kólemin úlghaytugha mýddeli. Sonday-aq, onyng qúrylymyn әrtaraptandyrugha niyetti. Elimiz – әlemde biday men ún óndiretin eng iri on memleketting biri. Arab әriptesterimizding «organiyk» jәne «halal» ónimderin óndiru, óndeu jәne sertifikattau tәjiriybesi men mýmkindigi mol. Sondyqtan olargha súranys joghary. Osy orayda standarttardy, tehnikalyq retteu jәne sertifikattau jýiesin ýilestiru manyzdy. Búl baghyttaghy júmysty jalghastyru qajet dep sanaymyz. Azyq-týlik qauipsizdigi jónindegi islam úiymynyng әleuetin paydalanyp, búl mindetterdi tiyimdi iske asyra alamyz».

***

«Prodovolistvennaya bezopasnosti ostaetsya vajneyshim prioriytetom. Kazahstan zainteresovan v uvelicheniy obemov y diyversifikasiy struktury eksportnyh postavok tovarov agropromyshlennogo kompleksa v arabskie strany. Nasha strana vhodit v desyatku krupneyshih v miyre proizvodiyteley pshenisy y muki. Opyt y vozmojnosty arabskih partnerov v proizvodstve, pererabotke y sertifikasiy produksiy «organiyk» y «halal» vesima vostrebovany. V dannom kontekste schitaem neobhodimym prodoljiti rabotu po sinhronizasiy standartov, sistemy tehnicheskogo regulirovaniya y sertifikasii. Vse ety zadachy my mojem effektivno realizovati, ispolizuya potensial Islamskoy organizasiy prodovolistvennoy bezopasnostiy».

***

«Úiymnyng qazirgi Tóraghasy retinde belsendi júmys jýrgizip jatqany ýshin Qatar basshylyghyna shynayy rizashylyghymdy bildiremin. Sonday-aq onyng qyzmetin jandandyrugha Saud Arabiyasynyng zor ýles qosqanyn airyqsha atap ótkim keledi. Jahandyq azyq-týlik qauipsizdigin nyghaytu óte manyzdy. Osy saladaghy yntymaqtastyqty keneytu ýshin Auyl sharuashylyghy ministrlerining kezdesu tetigin qúrudy úsynamyn».

***

«Iskrenne blagodarny rukovodstvu Katara za aktivnye usiliya v kachestve predsedatelistvuishey strany v IOPB. Otdelino hochu otmetiti znachiytelinyy vklad Saudovskoy Araviy po podderjanii deyatelinosty etoy Organizasii. V selyah ukrepleniya globalinoy prodovolistvennoy bezopasnosty predlagay sozdati Mehanizm vstrech ministrov seliskogo hozyaystva dlya rasshiyreniya sotrudnichestva v etoy sfere».

***

«I, poslednee, razvitie mejregionalinogo turizma. Sentralinaya Aziya obladaet unikalinymy turisticheskimy resursami, kotoroe neobhodimo ispolizovati. Industriya turizma schitaetsya odnoy iz bystrorastushih sfer ekonomiky regiona. V etoy svyazy my gotovy razvivati vzaimnoe prodviyjenie turistskogo produkta v kuliturno-poznavatelinoy, ekologicheskoy, sportivnoy, ozdoroviytelinoy y delovoy sferah. Na segodnyashniy deni Kazahstan vvel bezvizovyy rejim dlya vseh stran Soveta sotrudnichestva arabskih gosudarstv, a takje naladil pryamoe vozdushnoe soobshenie s vashimy stolisami. Hochu podcherknuti, chto vyskazannye mnoi inisiativy podtverjdait stremlenie Kazahstana k ukreplenii nashego sotrudnichestva v interesah obespecheniya vzaimnogo ustoychivogo rosta y prosvetaniya».

Múhammed ben Salman Ál Saudpen jolyghu

Sammit sonynda preziydent Toqaev Saud Arabiyasynyng Taq múrageri Múhammed ben Salman Ál Saudpen kezdesti.

Qasym-Jomart Toqaev Saud Arabiyasy Qazaqstannyng islam jәne arab әlemindegi negizgi strategiyalyq seriktesi ekenin atap ótti. Kezdesu barysynda sauda-ekonomika, investisiya, energetika, «jasyl» energetika, turizm, auyl sharuashylyghy jәne kólik-logistika salalaryndaghy yntymaqtastyq mәseleleri qarastyryldy.

Óz kezeginde Taq múrageri Múhammed ben Salman ben Ábdelaziz Ál Saud Qazaqstan Saud Arabiyasynyng Ortalyq Aziya aimaghyndaghy manyzdy әri senimdi seriktesi ekenin atap ótti. Onyng aituynsha, sauda-ekonomikalyq jәne investisiyalyq baylanystardy odan әri damytyp, nyghaytu ýshin mol әleuet bar. Sonday-aq ol ekijaqty qatynastardy jana dengeyge kóteru ýshin kýsh salugha niyetti ekenin jetkizdi.

Suretter: Aqordaniki

Abai.kz