Almatyda 27 shildede qyzyqty eksperiyment jasaldy. Qazaq qúrylys jәne sәulet ghylymiy-zertteu jәne jobalau instituty (QazQSGhZI) men BAZIS-A kompaniyasy  LEGENDA túrghyn ýy keshenindegi 14 qabattan, 52 pәterden túratyn janadan salynghan ghimaratqa vibrodinamikalyq synaq jýrgizdi.

 QazQSGhZY mamandary ghimarattyng tóbesine arnayy diril apparatyn ornatyp, amplitudasy jogharylaghan ghimaratty shayqady. Búl tehnologiyanyng kómegimen seysmologtar men qúrylysshylar jer silkinisi kezinde terbelisti baqylaydy. Ghimaratqa sezimtaldyghy joghary 60-tan astam sensor ornalastyryldy. Búl apparattar barlyq parametrlerdi jazyp alyp, kompiuterge jiberdi. Synaq jýktemeni birtindep arttyru arqyly jýrgizildi. Synaqty úiymdastyrushylar jurnalisterdi ghimarattyng eng biyik 14-qabatyna shyghardy. Al songhy kezende diril 9 baldyq dengeyge jetkende tilshiler men operatorlar «esten ketpes emosiyany» bastan ótkerdi (ózderining aituy boyynsha). Búghan qosa, jurnalister keyinirek, qatty diril men silkinis kezinde qúrylymdardyng tózimdiligine tәnti bolghanyn moyyndady. Japsyrma men jabyndylar, tipti, ýiding birde-bir bóligi zaqymdanbaghan.

QazQSGhZY ókilderining aituynsha, osynday eksperiymenttik synaqtar arqyly shynayy jer silkinisi bolghan ghimarattardyng qanday kýide bolatynyn kórsetedi. Búl jaghdayda qúrylymdar tәjiriybesin eskere otyryp,  qúrylysshylar men jobalaushylar belgili bir obektining qúrylys sapasyn baghalau ghana emes,  zertteui ýshin manyzdy derekti anyqtaugha mýmkindik alady.

«Vibrodinamikalyq synaqtardyng nәtiyjesinde biz qúrylym turaly ghana qoymaymyz. Seysmikalyq joghary aimaqtarda belgili bir qúrylymdyq jýielerdi, materialdardy, injenerlik sheshimderdi paydalanu mýmkindigi turaly qorytyndy jasay alamyz. Nysannyng jer silkinisine tózimdiligin baghalau kezinde ghimarattyng qanqasyna ghana emes, onyng ishki jәne syrtqy qabyrghalaryna, qasbetterine de nazar audaramyz. Biz 6-7 balldyq shaghyn jýktemelerden bastaymyz jәne sensorlardan aqparatty baqylaymyz. Mәselen, «qúrylym silkinis kezinde qalay boldy, qozghaldy ma, ózgeris boldy ma?» dep bәrine mәn beremiz.. Kelesi kezeng sayyn jýktemeni birte-birte arttyramyz. Al synaqtyng songhy kezeninde 9 ball dengeyinde auytqulardyng qarqyndylyghynda kýsheytip, ghimarattyng tózimdiligin tekseremiz. Búl maqsatta kóptegen qúrylymdyq elementterge, týiispelerge, tigisterge ondaghan sensorlar ornalastyrylghan. Olar testileu kezinde barlyq qajetti parametrlerdi jazady. Nәtiyjesinde ghimarattyng negizgi qanqasy jәne onyng qúramdas bólikteri qalay әreket etetini, onda qanday ýdeuler men qozghalystar bolatyny, olar qanday jýktemelerdi bastan keshiretini jәne soqqy kýshining artuymen býkil prosess dinamikada qalay kórinetini turaly integraldy matematikalyq suret qalyptasady», – dedi QazQSGhZY kópqabatty ýilerding seysmikalyq tózimdiligi zerthanasynyng mengerushisi Jasúlan Omarov.

 Onyng aituynsha, búl synaqtardyng qorytyndylary institut mamandaryna jer silkinisi qaupi bar aimaqtardaghy ghimarattardy jobalau jәne salu standarttaryn jetildiruge qajet bolady.

Osy orayda, «Bazis-A Corp.» JShS-ning bas injeneri Pavel Bobylev synaq kompaniyanyng barlyq ýileri seysmikalyq tózimdilik boyynsha eng qatang talaptargha say keletinin taghy bir ret dәleldeuge mýmkindik bergenin jetkizdi.

«Almaty – 9 ballgha deyingi jer silkinisi boluy mýmkin seysmikalyq qauipti aimaqtardyng biri. Qúrylys kompaniyasy retinde biz salghan ýilerde túratyn adamdar qauipsiz ekendigine senimdi boluy ýshin osy synaq kezinde ghimarattarymyzdyng sapasyn tekserdik», –  dedi ol.

QazQSGhZY ókilderining aituynsha, institut múnday zertteulerdi BAZIS-A-men birge on jyldan astam uaqyttan beri jýrgizip keledi. Kompaniya ghimarattaryna tolyq auqymdy vibrodinamikalyq synaqtar túraqty týrde jýrgiziledi. Múnday synaqtar alghash 2001 jyly «Fantaziya» túrghyn ýy kesheninde ótkizilgen. Sol kezden beri jer silkinisine qatysty synaqtar «Ctolichnyy sentr», «Mega Tower Almaty»  túrghyn ýy keshenderinde jәne «Núrly Tau» OFO túrghyn ýy ghimaratynda ótkizildi.

Pavel Bobylevting sózinshe, QazQSGhZY men BAZIS-A ghimarattargha vibrodinamikalyq synaqtarmen qatar, qúrylys materialdaryn 9 baldyq jer silkinisi kezindegidey jýktemeler jaghdayyn qoldan tuyndatyp, túraqty stendtik eksperiymentten ótkizedi. Múnday stendtik synaqtar әr týrli uaqytta әzirleushi ​​​​qoldanghan beton bloktaryna, syrtqy ýsh qabatty paneliderge, jeldetiletin qasbetterge, gips qabyrghalary arasyna, gaz bloktaryna ótkizildi.

«Aqyrynda seysmikalyq aimaqtardaghy ghimarattardy salu kezinde eng berik jәne senimdi jana materialdardy paydalanu mýmkindigi payda boldy. Biz synaq qorytyndysy boyynsha anyqtalghan búl mәlimetterdi tek BAZIS-A kompaniyasynda ghana emes, sonymen qatar, Qazaqstan Respublikasynyng basqa qúrylys kompaniyalary da paydalanady», –  dedi «Bazis-A Corp.» JShS-ning bas injeneri.

Býginde BAZIS-A Almatydaghy ghimarattarynyng seysmikalyq tózimdiligine diril-dinamikalyq synaqtardy jýrgizetin jalghyz qazaqstandyq qúrylys kompaniyasy ekenin bәri biledi.

Abai.kz