Júma, 20 Qyrkýiek 2024
1595 0 pikir 20 Qyrkýiek, 2023 saghat 17:39

Ontýstik Koreydegi 20 myng otandasymyzgha kómek kerek!

Mәjilis deputaty Nartay Sәrsenghaliyev Ontýstik Koreyde zansyz enbek migranty esebinde jýrgen Qazaqstan azamattarynyng mәselesin kóterip, Ýkimetke súrau salypty. 

Deputat óz saualynda eki el arasynda ortaq kelisim jasalghansha Ontýstik Korey elinde zansyz enbek migranty bop jýrgen 20 myngha juyq qazaqstandyqtyng qúqyghyn qorghaytyn zandyq tetikti tabudy súraydy. Biz deputattyq saualdy qaz qalpynda oqyrman talqysyna úsynghandy jón sanadyq.

Qazaqstan Respublikasynyng Premier-Ministri
Á. Smayylovqa

DEPUTATTYQ SAUAL

Qúrmetti Álihan Ashanúly!

Enbek migrasiyasy qazir óte ózekti mәselege ainaldy. Ózge elge júmys izdep ketken qazaqstandyqtardyng sany myndap sanalady. Arqa jayly bolsa arqar auyp nesi bar? Jalaqygha jarymay, tabaqtay diplomyna layyqty júmys tappay, qymbatshylyqtyng qamytyn kiyip, әleumettik әdiletsizdikting zardabyn tartqan qazaq jastary qazir әlemning әr týkpirinde qara júmys isteuge mәjbýr. Olardy sóguge eshkimning qúqyghy joq. Qazir sol azamattarymyz zandyq túrghyda esh qorghansyz qalyp jatyr. Onyng bir dәleli Ontýstik Koreyada enbek etip jatqan otandastyrymyz.

Resmy derek, 2022 jylghy jaghday boyynsha Ontýstik Koreyada  elimizding 9600 azamaty zansyz enbek migranty bolyp júmys istedi. 2020 jyly Ontýstik Koreya aumaghynda zansyz enbek migranttary retinde jýrgen qazaqstandyqtardyng sany 8902 adam (2019 jyly – 10 707 adam, 2018 jyly – 11 413 adam) boldy. Biraq resmy sandar shynayy jaghdaydy kórsetpeydi, sebebi qazir Ontýstik Koreyada 20 myngha juyq qazaqstandyq jýr, ony otandastarymyzdyng basyn biriktiretin ortalyqtar rastap otyr. Zansyz jýrgen enbek migrantynyng jaghdayy týsinikti. Enbek qúqyghy qorghalmaydy, zangha sýienip júmys berushiden óz qúqyghyn talap ete almaydy. Saldaryn sanamalap aitsam súmdyq.  Mәselen 57 jasar qazaqstandyq Ontýstik Koreyagha enbek migranty bolyp baryp kóz júmghanda onyng denesin әkelu ýshin tuystarynyng jylu jinap ketkeni esimizde, odan bólek sol eldegi óndiris oryndarynda  qolynan airylghan, basqa da jaraqat alghan otandastarymyz maghan aryzdaryn aitty. Sebebi olargha eshkim ótemaqy tólemeydi, qajet dese júmys berushi olardy zansyz enbek migranty retinde qúzyrly oryndargha ústatyp jibere alady.

Otandastarymyzdyng qúqyghynyng qorghalmauynyng sebebi  ekijaqty kelisimshart negizinde beriletin E-9 uaqytsha enbek vizasy berilmeui. Memleket Basshysy 2020 jyldyng qazan aiynda «Birqatar elderde qazaqstandyqtar zansyz, jasyryn júmys istep jatyr. Múnday jaghdayda elimizding azamattary ózge elde tirkeu qiyndyqtary men әrtýrli túrmystyq mәselelerge tap bolady», - dep Ýkimetke mәseleni sheshudi tapsyrghan bolatyn. Biraq әli kýnge deyin búl týitkilding týiini tarqaghan joq.

Koreya Respublikasymen 16 el (Qytay, Vietnam, Filippiyn, Tailand, Indoneziya, Shriy-Lanka, Mongholiya, Ózbekstan, Kambodja, Bangladesh, Pәkistan, Nepal, Miyanma, Qyrghyzstan, Shyghys Timor, Laos) Employment Permit System – EPS («Enbek rúqsattary jýiesi» - ERJ) sheteldikterdi júmysqa ornalastyru jýiesine qosylghanyn bilemiz. Atalghan jýiege Qazaqstan nege qosyla almay keledi?

Qazaqstandyq azamattardy shetelde júmyspen qamtamasyz etu mәselesi tikeley QR Enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrligining (odan әri - Enbek ministrligi) qúzyretine kiredi. Qazaqstan Respublikasy Ýkimetining 2017 jylghy 18 aqpandaghy № 81 Qaulysynyng 2-tarauyna sәikes Enbek ministrligining mindetterine júmyspen qamtu, óz qúzyreti sheginde halyqtyng kóshi-qony jәne bosqyndar salasyndaghy memlekettik sayasatty qalyptastyru jәne iske asyru, salaaralyq ýilestirudi jәne memlekettik basqarudy jýzege asyru jýktelgen.

Ýkimet jol kartasyn jýzege asyru barysynda jýrgizilgen diplomatiyalyq kelissózder nәtiyjesinde, ý.j. nauryz aiynda Koreya Respublikasy Ýkimeti Qazaqstannyng kóptegen súraularyn eskere otyryp, «Enbekke rúqsat beru jýiesine» (Employment Permit System (odan әri - EPS) Qazaqstan Respublikasyn engizu mәselesin qaytadan qarastyryp, tiyisti kelissózderdi jýrgizuge dayyn ekenin bildirdi.

Koreya tarapynan kelip týsken hatta Qazaqstandy ERS-ge engizuge qatysty qoyylatyn sharttar kórsetilgen. Atap aitqanda, júmysqa jiberu ýshin tiyisti infraqúrylym men naqty mamandanghan jiberushi organnyng boluy mindetti bolyp tabylady. Koreya tarapy qajet bolghan jaghdayda tiyisti mamandaryn jiberip, әdistemelik kómek kórsetuge dayyn ekenin jetkizgen. Býginge deyin eki el arasynda 7-shi raundtyq kelissóz jýrgizilgen, biraq әli nәtiyje joq. Tipti atalghan mәselelerdi retteu ýshin arnayy migrasiya komiyteti de qúrylyp edi. Biraq olardyng nәtiyjeli júmysyn kórmedi. Al shetelde zansyz zansyz enbek migranty retinde kózi jәudirep myndaghan qazaq balasy otyr. Naqty súraq, birinshiden, Qazaqstan qashan  «Enbekke rúqsat beru jýiesine» (Employment Permit System (odan әri - EPS) enedi, qazaqstandyqtar qashan Ontýstik Koreyada zandy enbek migranty retinde enbek ete alady?

Úsynystar:

1. Qazaqstandy «Enbekke rúqsat beru jýiesine» qosu ýshin tiyisti is-sharalar josparyn pysyqtaudy tapsyramyn.

2. Eki el arasynda ortaq kelisim jasalghansha Ontýstik Koreyada zansyz enbek migranty bop jýrgen 20 myngha juyq qazaqstandyqtyng qúqyghyn qorghaytyn zandyq tetikti tabudy tapsyramyn.

Osy deputattyq saualgha zannamada belgilengen merzim ishinde jazbasha jauap kýtemiz.

Deputat Nartay Sәrsenghaliyev

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2388