ءماجىلىس دەپۋتاتى نارتاي سارسەنعاليەۆ وڭتۇستىك كورەيدە زاڭسىز ەڭبەك ميگرانتى ەسەبىندە جۇرگەن قازاقستان ازاماتتارىنىڭ ماسەلەسىن كوتەرىپ، ۇكىمەتكە سۇراۋ سالىپتى. 

دەپۋتات ءوز ساۋالىندا ەكى ەل اراسىندا ورتاق كەلىسىم جاسالعانشا وڭتۇستىك كورەي ەلىندە زاڭسىز ەڭبەك ميگرانتى بوپ جۇرگەن 20 مىڭعا جۋىق قازاقستاندىقتىڭ قۇقىعىن قورعايتىن زاڭدىق تەتىكتى تابۋدى سۇرايدى. ءبىز دەپۋتاتتىق ساۋالدى قاز قالپىندا وقىرمان تالقىسىنا ۇسىنعاندى ءجون سانادىق.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى
ءا. سمايىلوۆقا

دەپۋتاتتىق ساۋال

قۇرمەتتى ءاليحان اسحانۇلى!

ەڭبەك ميگراتسياسى قازىر وتە وزەكتى ماسەلەگە اينالدى. وزگە ەلگە جۇمىس ىزدەپ كەتكەن قازاقستاندىقتاردىڭ سانى مىڭداپ سانالادى. ارقا جايلى بولسا ارقار اۋىپ نەسى بار؟ جالاقىعا جارىماي، تاباقتاي ديپلومىنا لايىقتى جۇمىس تاپپاي، قىمباتشىلىقتىڭ قامىتىن كيىپ، الەۋمەتتىك ادىلەتسىزدىكتىڭ زاردابىن تارتقان قازاق جاستارى قازىر الەمنىڭ ءار تۇكپىرىندە قارا جۇمىس ىستەۋگە ءماجبۇر. ولاردى سوگۋگە ەشكىمنىڭ قۇقىعى جوق. قازىر سول ازاماتتارىمىز زاڭدىق تۇرعىدا ەش قورعانسىز قالىپ جاتىر. ونىڭ ءبىر دالەلى وڭتۇستىك كورەيادا ەڭبەك ەتىپ جاتقان وتانداستىرىمىز.

رەسمي دەرەك، 2022 جىلعى جاعداي بويىنشا وڭتۇستىك كورەيادا  ەلىمىزدىڭ 9600 ازاماتى زاڭسىز ەڭبەك ميگرانتى بولىپ جۇمىس ىستەدى. 2020 جىلى وڭتۇستىك كورەيا اۋماعىندا زاڭسىز ەڭبەك ميگرانتتارى رەتىندە جۇرگەن قازاقستاندىقتاردىڭ سانى 8902 ادام (2019 جىلى – 10 707 ادام، 2018 جىلى – 11 413 ادام) بولدى. بىراق رەسمي ساندار شىنايى جاعدايدى كورسەتپەيدى، سەبەبى قازىر وڭتۇستىك كورەيادا 20 مىڭعا جۋىق قازاقستاندىق ءجۇر، ونى وتانداستارىمىزدىڭ باسىن بىرىكتىرەتىن ورتالىقتار راستاپ وتىر. زاڭسىز جۇرگەن ەڭبەك ميگرانتىنىڭ جاعدايى تۇسىنىكتى. ەڭبەك قۇقىعى قورعالمايدى، زاڭعا سۇيەنىپ جۇمىس بەرۋشىدەن ءوز قۇقىعىن تالاپ ەتە المايدى. سالدارىن سانامالاپ ايتسام سۇمدىق.  ماسەلەن 57 جاسار قازاقستاندىق وڭتۇستىك كورەياعا ەڭبەك ميگرانتى بولىپ بارىپ كوز جۇمعاندا ونىڭ دەنەسىن اكەلۋ ءۇشىن تۋىستارىنىڭ جىلۋ جيناپ كەتكەنى ەسىمىزدە، ودان بولەك سول ەلدەگى ءوندىرىس ورىندارىندا  قولىنان ايرىلعان، باسقا دا جاراقات العان وتانداستارىمىز ماعان ارىزدارىن ايتتى. سەبەبى ولارعا ەشكىم وتەماقى تولەمەيدى، قاجەت دەسە جۇمىس بەرۋشى ولاردى زاڭسىز ەڭبەك ميگرانتى رەتىندە قۇزىرلى ورىندارعا ۇستاتىپ جىبەرە الادى.

وتانداستارىمىزدىڭ قۇقىعىنىڭ قورعالماۋىنىڭ سەبەبى  ەكىجاقتى كەلىسىمشارت نەگىزىندە بەرىلەتىن ە-9 ۋاقىتشا ەڭبەك ۆيزاسى بەرىلمەۋى. مەملەكەت باسشىسى 2020 جىلدىڭ قازان ايىندا «بىرقاتار ەلدەردە قازاقستاندىقتار زاڭسىز، جاسىرىن جۇمىس ىستەپ جاتىر. مۇنداي جاعدايدا ەلىمىزدىڭ ازاماتتارى وزگە ەلدە تىركەۋ قيىندىقتارى مەن ءارتۇرلى تۇرمىستىق ماسەلەلەرگە تاپ بولادى»، - دەپ ۇكىمەتكە ماسەلەنى شەشۋدى تاپسىرعان بولاتىن. بىراق ءالى كۇنگە دەيىن بۇل تۇيتكىلدىڭ ءتۇيىنى تارقاعان جوق.

كورەيا رەسپۋبليكاسىمەن 16 ەل (قىتاي، ۆەتنام، فيليپپين، تايلاند، يندونەزيا، شري-لانكا، موڭعوليا، وزبەكستان، كامبودجا، بانگلادەش، پاكىستان، نەپال، ميانما، قىرعىزستان، شىعىس تيمور، لاوس) ەmployment Permit System – EPS («ەڭبەك رۇقساتتارى جۇيەسى» - ەرج) شەتەلدىكتەردى جۇمىسقا ورنالاستىرۋ جۇيەسىنە قوسىلعانىن بىلەمىز. اتالعان جۇيەگە قازاقستان نەگە قوسىلا الماي كەلەدى؟

قازاقستاندىق ازاماتتاردى شەتەلدە جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى تىكەلەي قر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ (ودان ءارى - ەڭبەك مينيسترلىگى) قۇزىرەتىنە كىرەدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2017 جىلعى 18 اقپانداعى № 81 قاۋلىسىنىڭ 2-تاراۋىنا سايكەس ەڭبەك مينيسترلىگىنىڭ مىندەتتەرىنە جۇمىسپەن قامتۋ، ءوز قۇزىرەتى شەگىندە حالىقتىڭ كوشى-قونى جانە بوسقىندار سالاسىنداعى مەملەكەتتىك ساياساتتى قالىپتاستىرۋ جانە ىسكە اسىرۋ، سالاارالىق ۇيلەستىرۋدى جانە مەملەكەتتىك باسقارۋدى جۇزەگە اسىرۋ جۇكتەلگەن.

ۇكىمەت جول كارتاسىن جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا جۇرگىزىلگەن ديپلوماتيالىق كەلىسسوزدەر ناتيجەسىندە، ءۇ.ج. ناۋرىز ايىندا كورەيا رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتى قازاقستاننىڭ كوپتەگەن سۇراۋلارىن ەسكەرە وتىرىپ، «ەڭبەككە رۇقسات بەرۋ جۇيەسىنە» (Employment Permit System (ودان ءارى - EPS) قازاقستان رەسپۋبليكاسىن ەنگىزۋ ماسەلەسىن قايتادان قاراستىرىپ، ءتيىستى كەلىسسوزدەردى جۇرگىزۋگە دايىن ەكەنىن ءبىلدىردى.

كورەيا تاراپىنان كەلىپ تۇسكەن حاتتا قازاقستاندى ەرS-گە ەنگىزۋگە قاتىستى قويىلاتىن شارتتار كورسەتىلگەن. اتاپ ايتقاندا، جۇمىسقا جىبەرۋ ءۇشىن ءتيىستى ينفراقۇرىلىم مەن ناقتى ماماندانعان جىبەرۋشى ورگاننىڭ بولۋى مىندەتتى بولىپ تابىلادى. كورەيا تاراپى قاجەت بولعان جاعدايدا ءتيىستى ماماندارىن جىبەرىپ، ادىستەمەلىك كومەك كورسەتۋگە دايىن ەكەنىن جەتكىزگەن. بۇگىنگە دەيىن ەكى ەل اراسىندا 7-ءشى راۋندتىق كەلىسسوز جۇرگىزىلگەن، بىراق ءالى ناتيجە جوق. ءتىپتى اتالعان ماسەلەلەردى رەتتەۋ ءۇشىن ارنايى ميگراتسيا كوميتەتى دە قۇرىلىپ ەدى. بىراق ولاردىڭ ناتيجەلى جۇمىسىن كورمەدى. ال شەتەلدە زاڭسىز زاڭسىز ەڭبەك ميگرانتى رەتىندە كوزى جاۋدىرەپ مىڭداعان قازاق بالاسى وتىر. ناقتى سۇراق، بىرىنشىدەن، قازاقستان قاشان  «ەڭبەككە رۇقسات بەرۋ جۇيەسىنە» (Employment Permit System (ودان ءارى - EPS) ەنەدى، قازاقستاندىقتار قاشان وڭتۇستىك كورەيادا زاڭدى ەڭبەك ميگرانتى رەتىندە ەڭبەك ەتە الادى؟

ۇسىنىستار:

1. قازاقستاندى «ەڭبەككە رۇقسات بەرۋ جۇيەسىنە» قوسۋ ءۇشىن ءتيىستى ءىس-شارالار جوسپارىن پىسىقتاۋدى تاپسىرامىن.

2. ەكى ەل اراسىندا ورتاق كەلىسىم جاسالعانشا وڭتۇستىك كورەيادا زاڭسىز ەڭبەك ميگرانتى بوپ جۇرگەن 20 مىڭعا جۋىق قازاقستاندىقتىڭ قۇقىعىن قورعايتىن زاڭدىق تەتىكتى تابۋدى تاپسىرامىن.

وسى دەپۋتاتتىق ساۋالعا زاڭنامادا بەلگىلەنگەن مەرزىم ىشىندە جازباشا جاۋاپ كۇتەمىز.

دەپۋتات نارتاي سارسەنعاليەۆ

Abai.kz