Últty últ retinde úiystyratyn jәne onyng saqtaluy men mәngilikke jalghanuyna qajetti tirek bar: dil, til, din. Osy ústyndardyng birine kónil bólinbese, keleshek kýmәndi, bolashaq túmandy bolmaq. Búl – dәleldeudi qajet etpeytin qúbylys. Dýniyejýzi tarihyna zer salsanyz, joyylyp ketken nemese joylugha shaq túrghan últtar men úlystardyng denine әueli mәdeny hәm diny ekspansiya jasalghanyna kóz jetkizesiz.

Elimiz tәuelsizdik alyp, demokratiya jolyna týskende, bizge de jan-jaqtan mәdeni, diny aghymdar aghyn suday qaptady. Olar últtyq qúndylyqtarymyzdy tabangha salyp taptaugha tyrysty: últtyq tanym-týsinikterdi teristep, ata-baba sengen, ústanghan yrym-tyiymdy, dәstýr-saltty mansúqtaumen, últtyq aspaptardy haram deumen boldy. Múnday teris aghymdargha der kezinde tosqauyl qoyylyp jatty, biraq jatpighyldylar qaraqúrttay balalap ýlgerdi.

Aqparattyq tehnologiyalar kóz ilespes jyldamdyqpen damyp jatqan búl ghasyrda olardy auyzdyqtau mýmkin emeske ainalyp bara jatqan sekildi. Áleumettik jelilerdi joghary dengeyde mengergen olar Instagram, Tik-Tok, Telegram sekildi jeliler arqyly jaqsy júmys isteydi. Atalghan jelilerge qay uaqytta kirseniz de, teris aghym ókilderining tikeley efirge shyghyp, óz iydeologiyasyn dәriptep otyrghanyn kóresiz. Eng ókinishtisi, sol efirlerde jastar u aghyzghan «uaghyzshynyn» sózin qoldap-quattap pikir jazyp otyratyny da ótirik emes.

Osy rette aita ketken jón, jaqynda Qazaqstan músylmandary diny basqarmasynyng tóraghasy Nauryzbay qajy Taghanúly jurnalister qoyghan birqatar súraqqa jauap berip, diny jat aghymdardyng últtyq qúndylyqtargha qarsy әreketterine toqtaldy.

«Keyingi kezderde әrtýrli diny aghymdardyng últtyq qúndylyqtarymyzgha qarsy uaghyz aityp jýrgenine kuә bolyp jýrmiz. Destruktivti diny aghymdardyng aldyn alu ýshin zang tetikteri qajet. Últtyq qúndylyqtarymyzdy saqtau jәne ony halyqqa keninen nasihattau bizding últtyq mindetimiz. Búl – el birligi ýshin aza manyzdy is», – dedi Bas Mýftiy.

Sonymen qatar, Nauryzbay qajy Taghanúly islam dinining últtyq aspaptardy, muzyka óneri men sportty haram dep tanymaytynyn basa aityp ótti.

Búghan qosa, Bas Mýfty oqushy qyzdardyng mektepke hidjap kiyip baruyna baylanysty súraqtargha da jauap berdi.

«Qazir búl mәsele qarastyrylyp jatyr. Búl turaly biz QMDB óz mәlimdememizdi berdik. Biraq, әriyne, biz eng aldymen halyqtyng tynyshtyghy men birligin oilauymyz kerek. Biraq biz múny mektep oqushylary men múghalimder arasynda da talqylap, óz dengeyinde sheshudi jón sanaymyz. QMDB sharighat talaby boyynsha qyzdardyng balighat jasynan bastap oramal taghuy kerek ekenin aitty», – dedi ol.

QMDB tóraghasy medrese kolledjderinde bilim alu mýmkindigin de atap ótti.

«Sonymen qatar QMDB-da 9 medrese kolledji bar, biz 9-synyptan qyzdardy qabyldaymyz. Yaghni, oramal taqqan qyzdargha múnday mýmkindik bar. Medrese kolledji Bilim ministrligining standartyna say bilim beredi. Demek, islamdyq ta, dýniyelik bilim de bar», – dep jauap berdi Taghanúly.

«Taza aqylmen tappaghan din, Shyn din emes – jyndylyq» deydi Shәkәrim Qúdayberdiúly. Al shyn din tek jaqsylyqqa, ata dәstýrdi qúrmet tútugha, bilim-ghylym izdep, óner tappaqqa shaqyrady. Ásirese, qazaq halqy san ghasyrdan beri ústanyp kele jatqan Islam dini últ mәdeniyetining ósip-órkendeuine zor yqpal etti. Al ótkenimizdi kýresinge tastaghasy keletin jat aghymdarmen kýresuge, Bas Mýfty aitpaqshy, zang tetikteri kerek-aq.

Abai.kz