«Samúryq-Energo» AQ 2022 jylgha deyingi jana damu strategiyasyn qabyldady. Kompaniya euraziyalyq mәndegi elektr-energiyalyq holdingke ainalyp, 2018 jyldan mausymdyq súranystan tys elektr energiyasynyng eksportyna shyghudy kózdeude. «Samúryq-Energonyn» josparlary jayly kompaniya basshysy Almasadam Sәtqaliyev egjey-tegjeyli әngimelep berdi.

- Jana strategiyada maqsat tútylghan mindet qanday?

- Strategiyany shartty týrde ýsh negizgi tarmaqqa bóluge bolady. Alghashqysy – últtyq energetikalyq qauipsizdikti qamtamasyz etu. Biz әri qaray da túraqty týrde jylu jәne elektr quatyn jetkizudi jalghastyrmaqpyz. Ekinshisi – kapitaldyng aksionerlik qúnyn kóteru. Búl ýshin investisiyalyq portfelidi әrtaraptandyramyz. Basymdyq jana tiyimdi de tabysty jobalargha beriletin bolady. Songhysy – әleumettik jauapkershilik. Búl baghyt tabighat qorghau sharalarymen, energiya ýnemdeumen, enbek qauipsizdigimen, personaldy damytumen jәne ózindik retteletin korporativtik mәdeniyetti qalyptastyrumen baylanysty.  

- «Samúryq-Energo» AQ qanday sipatta euraziyalyq mәndegi holdingke ainalghysy keledi?

«Samúryq-Energo» AQ 2022 jylgha deyingi jana damu strategiyasyn qabyldady. Kompaniya euraziyalyq mәndegi elektr-energiyalyq holdingke ainalyp, 2018 jyldan mausymdyq súranystan tys elektr energiyasynyng eksportyna shyghudy kózdeude. «Samúryq-Energonyn» josparlary jayly kompaniya basshysy Almasadam Sәtqaliyev egjey-tegjeyli әngimelep berdi.

- Jana strategiyada maqsat tútylghan mindet qanday?

- Strategiyany shartty týrde ýsh negizgi tarmaqqa bóluge bolady. Alghashqysy – últtyq energetikalyq qauipsizdikti qamtamasyz etu. Biz әri qaray da túraqty týrde jylu jәne elektr quatyn jetkizudi jalghastyrmaqpyz. Ekinshisi – kapitaldyng aksionerlik qúnyn kóteru. Búl ýshin investisiyalyq portfelidi әrtaraptandyramyz. Basymdyq jana tiyimdi de tabysty jobalargha beriletin bolady. Songhysy – әleumettik jauapkershilik. Búl baghyt tabighat qorghau sharalarymen, energiya ýnemdeumen, enbek qauipsizdigimen, personaldy damytumen jәne ózindik retteletin korporativtik mәdeniyetti qalyptastyrumen baylanysty.  

- «Samúryq-Energo» AQ qanday sipatta euraziyalyq mәndegi holdingke ainalghysy keledi?

- Biz elektr energiyasyn shygharu men kómir óndirude últtyq operatorgha ainalamyz. Alayda, atalghan tústa tariftik әdistemeni jetildirip, iyesiz qalghan jelilerge qatysty týitkilderdi tarqatu qajet. Memleketaralyq elektr energiyasy saudasynyng ózekti mәselelerin de sheshken jón. Ózge elderdegi siyaqty osy baghytta qimyldaghan abzal. Múnda mysal kóp. Belorussiyada «Belenergo», Reseyde «InterRAO». Olargha elektr energiyasyn memleketaralyq qatynasta saudalau salasynda monopoliya qyzmeti jýktelgen. Bizde әzirge búl súraqtar әli tolyq rettelmegen. Saldarynda ýlken kiristerden qaghyludamyz. Tәuelsiz sarapshylardyng baghalauynsha, bizding kompaniyanyng qúny 2,8 mlrd dollardy qúrauda. Strategiyany Ýkimet bekitip, ony jýzege asyruda barlyq qajetti sharalar qolgha alynghannan keyin, kompaniya qúny 4,9 mlrd dollargha ósui kerek.

Sóitip, últtyq operator retinde kontragenttermen kelissózderde biz myqty oiynshy bolamyz. Negizi, elektr energiyasyn jetkizude negizgi energetikalyq habqa ainalatynday tendessiz mýmkindigimiz bar. Býginde bizding ónimge Belorussiya men Reseyde zәru. Búl biyik belesterding basy ghana. Bizding boljamdauymyzsha, 2018 jyldan bastap, Qazaqstanda mausymdyq súranystan tys elektr energiyasynyng eksporttyq әleueti payda bolmaq.     

- Eksporttyq әleuet nening esebinen kóteriledi? Qazirgi uaqytta eldegi elektr energiyasyna tapshylyq qanday? Mәselening sheshimin qalay tabatyn bolasyzdar?

- Áleuetti jana qúrylystardy salu jәne qoldanystaghy nysandardy janghyrtu arqyly nyghaytpaqpyz. Qazirgi kezde 300 MVt eksporttaudamyz. Degenmen, elektr energiyasy tapshylyghynda bayqalatyn is jýzindegi basty týitkildi birlese tarqata otyryp, ýlken kórsetkishterge qol jetkizbekpiz. Keshkilik mezgilde barynsha angharylatyn auyrtpalyqtar shaghynda qoldaghy kýsh-quat jetpey qalady. Sondyqtan tapshylyqty joy ýshin Ortalyq Aziya elderi men Reseyden elektr energiyasyn alugha mәjbýrmiz. Aytarlyqtay aiyrmashylyq seziledi – 2 myng MVt astam. Biraq tyghyryqtan shyghar amal bar. Ekibastúz GRES-1 bloktaryn qalypqa keltirip, Balqash TES alghashqy modulining qúrylysyn ayaqtaghannan keyin, últtyq energiya jýiesi tolyqtay qajet quat dengeyimen qamtamasyz etilgen jәne eksporttyq әleuetke ie deuge bolady. Jalpy, 2022 jylgha deyin negizgi kapitalgha 2,5 trln tenge investisiyalaudy josparlap otyrmyz. Búdan bólek, EGRES-2 quatyn kóteru, Almaty TES-1 jәne 2 qayta janghyrtu men keneytu siyaqty jobalarymyz bar. Semeyde, Taldyqorghanda, Kókshetauda TES jәne Qostanay oblysynda TES salu mýmkindigi qarastyryluda.   

-  Janartylatyn energiya kózderi boyynsha jobalarynyz bar ma?

- Energiya tengerimine janartylatyn energiya kózderin auqymdy týrde tartu ýshin barlyq sharalardy qamtyghan jón. Qalany energiyamen qamtamasyz etip túryp, jelding joqtyghynan kenetten toqtap qalghan quaty 1000 MVt jel parkin kózinizge elestetinizshi?! Búl degeniniz – Tótenshe jaghday! Energetika ýnemi sifrlendirilgen bolyp, kenetten payda bolatyn auytqushylyqpen kýresetindey qosymsha is-qimyl qarastyryp otyrudyng manyzdylyghyn týsingen jón. Janartylatyn energiya kózderi tehnologiyalary әli de baghasynda bolsyn, ónimdiliginde bolsyn dәstýrli elektr energiya kózderimen bәsekege qabiletsiz ekenin moyyndau kerek.

Pragmatikalyq kózqarasqa sýienemiz. Sebebi, belgili bir tәjiriybege ie bolyp baryp, әri qarayghy әreketterge kiriskendi jón sanaymyz. Negizgi aimaqtarda naqty birneshe jobalardy jýzege asyrdyq. Birinshi eng manyzdy joba, ol – Ereymentau jel parkining bastapqy kezeni. Búl jerde 45 MVt qauqardy keyinirek 300-ge órisin úzartu nazarda. Ereymentau parkining elektr energiyasy «EKSPO-2017» nysandaryn qamtamasyz etetin bolady. Kelesi joba – bastapqy kezendegi quaty 50 MVt jәne keleshekte 300 MVt jetkiziletin Almaty oblysyndaghy «Shelek» jel parkin damytu.    

Abai.kz