Senbi, 23 Qarasha 2024
Janalyqtar 771 0 pikir 16 Sәuir, 2024 saghat 13:17

Deni sau últ- jalpyúlttyq mindet...

Suret: dalanews.kz

«Auyryp em izdegenshe, auyrmay­tyn jol izde» demekshi, týrli syr­qattyng aldyn erterek alghan abzal. Ol ekonomikalyq jaghynan da memleketke arzan týsedi. Aurudyng órship ketpeuin túzaqtaytyn sharalardy der mezgilinde jýrgizu tiyimdiligin әkeleri sózsiz. Barynsha tazalyq saqtau qajet.

Salamatty ómir saltyn ústanyp, salauatty jýrgenge ne jetsin. Aghzanyng qorghanysh qabiletin tabighy jolmen shyndau – últ densaulyghynyng basty kepili. Áriyne, dúrys tamaqtanu men dәrumenderdi útymdy paydalanu da aghzanyng syr bermeuine yqpal etedi. Kez kelgen elding eng basty baylyghy – últ saulyghy bolyp tabylatyndyghy sóz­siz. Mine, sondyqtan da búl iske barynsha jauapkershilikpen qaraghanymyz abzal. Qazirgi órkeniyetting negizi, deni sau jәne ruhany damyghan adam. Basqa jaghynan qaraghanda, deni sau últ myqty memleketting naghyz belgisi bolyp tabylady. Bizding baqytymyzdyng onnan toghyzy densaulyghymyzgha baylanysty. Árbir adam salauatty ómir saltyn saqtap, óz densaulyghyna saqtyqpen qarasa jarqyn ómirge jol ashylady.

BÚÚ-nyng "túraqty damu maqsattary" konsepsiyasynyng 3 maqsatynda densaulyqty kýtu kerektigi aitylady. Demek,barsha adamzattyng denining saulyghy basty baylyghy. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev ótken jylghy Joldauynda densaulyq saqtau jýiesining tiyimdiligin arttyrugha erekshe nazar audardy. Búl rette Preziydent tapsyrmasyn oryndau maqsatynda Qazaqstan Ýkimetining 2021 jylghy 12 qazandaghy qaulysymen «Deni sau- últ» әrbir azamat ýshin sapaly jәne qoljetimdi densaulyq saqtau últtyq jobasy bekitilip, jýzege asyryluda. Kez-kelgen elding eng basty baylyghy – últ saulyghy bolyp tabylatyndyghy sóz­siz. Mine, sondyqtan da búl iske barynsha jauapkershilikpen qaraghanymyz abzal. Býgingi tanda halyqtyng ómir sýru úzaqtyghyn úlghaytu memleket ýshin manyzdy mәsele. Ol ýshin medisinalyq tehnologiyalardyng damuy jәne medisinalyq qyzmet kórsetuge degen súranys kólemi arta týsui qajet. Den­saulyghy jaqsy adam­dar­dyng enbek ónimdiligi joghary, tiyi­sin­she ekonomika men qogham da­muyna ýlken ýles qosady. Da­myghan ekonomika da últ sau­lyghyna ýlken ýles qosady. Tensizdik dengeyin baqylay otyryp, әleumettik ortany jaqsartu arqyly ómir sýru sapasyn jogharylatugha bolady. Sapasy joghary medisinalyq qyzmet halyq densaulyghyn jaqsartady. Densaulyq saqtau shyghyndary azayady. Tabysty ekonomika densaulyq saqtau salasyna kóbirek resurstar beredi. Últ saulyghyna kóp faktorlar әser etedi. Qazirgi kez­de әr faktor әserining ýle­sin baghalau júmystary jýr­gi­zi­lude. Ony mynaday toptargha bó­luge bolady: әleumettik, eko­nomikalyq jәne mәdeny fak­torlar, tabys pen bilim dengeyi, júmysbastylyq, әleumettik qoldau, minez-qú­lyq faktorlary, ómir sýru jә­ne qorshaghan orta jaghdayy, tamaq­tanu, fizikalyq bel­sendilik, taza sugha qol­je­tim­di­lik, auanyng lastanuy, je­ke túl­gha faktorlary – fizio­lo­giyalyq, ge­netikalyq, psiy­ho­logiyalyq, óz ómirin baqylau qa­bi­leti, medisinalyq qyzmetke qol­jetimdilik, profilaktika jә­ne emdeu.Jogharyda atalghan jayttardy eskere otyra, últ sa­ulyghy men memleketting әl-auqaty arasynda orasan zor baylanys bar dep tújyrym jasaugha bolady.

Kusainov D.O.,

әl-Faraby atyndaghy Qazaq últtyq uniyversiytetining zang fakuliteti Memleket jәne qúqyq teoriyasy men tarihy,konstitusiyalyq jәne әkimshilik qúqyq kafedrasynyng zang ghylymdarynyng kandidaty.

Ahanova D.S.,

әl-Faraby atyndaghy Qazaq últtyq uniyversiyteti zang fakulitetining magistranty. 

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1472
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3248
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5434