Oblystyq әkimdikting konferens zalynda oblystyq auylsharuashylyghy basqarmasynyng bastyghy Kýzembay Erghaliyev «Auylsharuashylyghynyng damuyn qarjylay qoldau mәseleleri» degen taqyrypta brifing ótkizdi.

Oblystyq әkimdikting konferens zalynda oblystyq auylsharuashylyghy basqarmasynyng bastyghy Kýzembay Erghaliyev «Auylsharuashylyghynyng damuyn qarjylay qoldau mәseleleri» degen taqyrypta brifing ótkizdi.

 Orta eseppen jyl sonynda 550-600 myng bas qoy-eshki, 60-65 myng bas jylqy, 45-55 myng bas týie maldary bolady. Oblysymyzdyng jalpy ishki óniminde auylsharuashylyghy
ónimining ýlesi 0,03-0,035 payyz  mólsherinde. Bir adamnyng jyldyq paydalanatyn et mólsheri  29,5 kilə desek, mal basy ósimin dúrys jolgha qoya alsaq, túrghyndarymyzdy jergilikti ónimmen 50-55 payyzgha tolyq qamtu mýmkindigimiz bar.
Jyl sayyn az da bolsa su kózderi bar jerlerden eginshilik maqsatqa 700-750 ga jer kókónis-baqsha daqyldaryn ósiruge paydalanylady. 6,2 ga jylyjay júmys jasaydy. Onyng audanyn algha qaray 7,2 gektargha deyin úlghaytu josparlanyp otyr.
Balyq aulau jəne tauarlyq balyq ósiruding jaghdayy eshkimdi de qanaghattandyrmaytyn dərejede.
11-qazanda ótken Ýkimetting keneytilgen jinalysynda Elbasy N.Nazarbaev Auylsharuashylyghy ministrligine, onyng ishinde «QazAgro» últtyq basqaru holdingi» AQ-na biraz syn aitty. Basty məsele iske asyrylatyn kóptegen jobalardyng tiyimsizdigi, memlekettik qarjylay qoldaudyng qoljetimsizdigi, əkimshilik kedergiler. Mine, osylardyng saldarynan keybir oblystarda atalghan qogham qarjysynyng qatysuymen birde-bir joba iske asyrylmaghan. Bizding oblysymyzdan aksionerlik qoghamgha qarjylandyrugha kýni býginge deyin 5 joba úsynylsa da, onyng birde-bireui qarjylandyrylmaghan.
Eki joba Astanadaghy ortalyq komissiyadan ótip, qarjylandyrugha sheshim alynghansha 1,5-2 jyl uaqyt ótip ketken. Búl aralyqta naryqtaghy bagha ósip, bólingen qarjy jobany iske asyrugha jetkiliksiz bolyp qalghan. Sol sebepti súranys berushi búl qarjyny aludan bas tartty.
Al qalghan ýsh joba týrli sebeptermen komissiyadan ótpey qaldy. Jalpy bas saraptamagha jetip, məseleni týbegeyli sheshkenshe súranys berushining biraz uaqyty jəne qyruar qarjysy shyghyn bolady. Osynyng saldarynan auylsharuashylyghy kəsipkerleri «QazAgro» AQ-nan qarjy alugha qúlyqsyz.
Júrt búl jaghdaydyng bərin BAQ pen internetten jəne bir-birimen habarlasu, sóilesu arqyly tolyqtay bilip otyr. Bizding pikirimizshe, dedi K.Erghaliyev, - kýni býginge auylsharuashylyghyn damytamyz desek, qarjylay qoldau jeke ýy jəne sharua qojalyqtaryn da-
mytudy qoldaugha baghyttaluy kerek. Sebebi, qazir elimizde de, bizding oblysymyzda da negizgi auyl sharuashylyghy ónimin óndirushiler jeke ýy jəne sharua qojalyqtary. Sondyqtan, nesiyeler de, jenildikter de, qarjylay qoldaular – subsidiyalar da osy osy subektilerge qoljetimdi bolghany jón. Al qazirgi baghdarlamalar shaghyn biznesti erikti məjbýrleu jolymen ortagha, orta biznesti sonday jolmen irilendiruge negizdelgen siyaqty bolyp kórinedi.
Agroónerkəsip keshenin da mytudy qarjylay qoldaudy jetildiru maqsatynda oblysta 4 «QazAgro» AQ-nyng salalyq qarjy instituttary jəne bir oblystyq auyl sharuashylyghy basqarmasynyng jergilikti budjetten qarjylandyrylatyn «Manghystauagroserviys»
JShS-i júmys jasaydy. Seriktestik oblys boyynsha agroónerkəsiptik keshendi damytuda auylsharuashylyghy kəsipkerlerine lizingke auylsharuashylyghy tehnikasy men tehnologiyalaryn, jalgha birte-birte satyp alugha mal jəne tauarlyq nesie beretin birden-
bir subekt.

2013 jyldyng 9 aiy qorytyndysynda 2521,0 myng tengege 4 dəne auylsharuashylyq tehnikasy (press, kosilka, tyrma) lizingke; 9 784,4 myng tengege tauarly nesie berildi, odan: mal sharuashylyghyna – 3081,3 myng tenge (kebek jem), egin sharuashylyghyna – 6476,8 myng tenge (tynaytqysh, tamshylata suaru qúraldary) jəne auylsharuashylyq tehnikasyna qosalqy bólshekter ýshin – 227,3 myng tenge. Biraq memlekettik qoldaudyng búl týrine súranys azayyp ketti. Sebebi seriktestikting júmys jasau merzimining 01.01. 2017 jylgha deyin shekteluine baylanysty tólemderdi óteu kestesining qysqaruy, tólem somasynyng joghary boluy kəsipkerlerding tóleu mýmkindigin azaytyp otyr.

«QazAgroQarjy» AQ Manghystau oblysy boyynsha filialy auylsharuashylyghy tauar óndirushilerine lizing týrinde memlekettik qoldau kórsetetin oblystaghy qarjy instituty. Búl boyynsha 2013 jyldyng 9 aiy ishinde 10 600,0 myng tenge túratyn 5 birlik auylsharuashylyghy tehnikasy lizingke berildi.

«Auylsharuashylyghyn qarjylay qoldau qory» AQ-nyng Manghystau oblystyq ókildigi 2013 jyldyng 9 aiy ishinde 82 birlikke 198 000,0 myng tenge nesie berdi, odan: 106 870,0 myng tenge mal sharuashylyghyna, 1 000,0 myng tenge egin sharuashylyghyna, qalghany basqa salalargha berildi.

«Qazagromarketing» AQ Manghystau oblystyq ókildigi auylsharuashylyghymen ainalysqysy keletinderge jan-jaqty aqparattyq kenes beredi, auylsharuashylyghymen ainalysatyn jeke túlghalargha biznes jospar jasaugha kómektesedi.

Oblysymyzdaghy «Manghystau oblysynyng mikrokreditteu ortalyghy mikrokredittik úiymy» JShS arqyly 2012 jyly mal sharuashylyghymen ainalysatyn 58 kəsipkerge (fermerlerge) 117 950,0 myng tenge kóleminde nesie berildi, egin sharuashylyghynda 11 kəsipkerge 36 240,0 myng tenge, al 2013 jyly mal sharuashylyghy ýshin 24 birlikke 67 500,0 myng tenge, egin sharuashylyghynda 6 túlghagha 15760,0 myng tenge nesie berildi.

Oblysymyzda auyl sharuashylyghyna qarjylay qoldau kórsetuding jəyi osynday. Kəsipkerlerge qoldau kórsetuding jəyi minsiz dep aitugha kelmeydi, ýkimette kómek kórsetuge degen qarjy
kózi jetkilikti bolghanmen ony naqty qajet etetin adamdargha beru, yaghny qarjy kózining qoljetimdiligi əli de bolsa jaqsarta týsudi qalaydy.