(Ázil әngime)

Jer-kóktegi bir ghana bajam Barbol, uaghaleykým! Qalaysyndar? Sen menshe aqyryn-aqyryn, saghatyna jarty shaqyrym jýrsing be, әlde normang bir shaqyrym ba? Qap, «norma» dep jazyp qalghanymdy qarashy. Ýirengen auyz.... Búdan biraz búryn ýlken gәzette ýlke-e-en maqala shyqty. Sen ekeuimizding ortaq qúdamyz Ghaly jazghan. Qazaq tili men orys tilnen botqa jasap sóileytinderge qarsy. Al soghan bizding Almatydaghy znako... tfu!.. Tanystarymnyng bir de biri ne «dúrys», ne «búrys» demedi. Áy, sirә, olar Ghaligha qarsy. Bólem Amanbolgha, ei, Bareke, osy senderding attaryndy kim qoysa da, tauyp qoyghan, qarashy: Barbol, Amanbol, ә? IYә, biraq bólemning atyn sening atynsha... IYә, ol: «Gәzetti alghanmyn, alayda sen ataghan maqalany kóre almady, qay jerinde?» dedi. Ói, qasqa!.. «Gәzetting eng songhy betinen songhy betinde» dedim, ne der eken dep. Ol ýndemedi. Týsingen shyghar. Jә, ony qoyshy, birsypyra sózim ketti-au. E, iyә, sen de ýndemedin, «kóre almaghansyn»  ghoy. Neshaua, endi  saghan aitpaghymdy bastayyn.

Men bar ghoy, Bareke, songhy kezde, qaraghannan qarap otyryp, ósiyet sóz-sóilemdi  oilap tabatyn boldym. 80-nen sekirip ketken jasyma qaray ma, aq maqtaday shashyma qaray ma, eshteneni bile almadym. Obshym, Bareke, mynaday: «Joqty «joq» deme, bәribir «bar» bolmaydy, bardy «bar» deme, bәribir «joq» bolmaydy». Qalllay ekem?! Sodan keyingim: «Azdy «az» deme, bәribir «kóp» bolmaydy, kópti «kóp» deme, bәribir «az» bolmaydy», «Saqalyndy satpa, satqyng kelse, kimge, qalay, qanshagha satudy bil», «Jaqynyna jaqyn bol, alysyna alys bol», «100 gramdatatyn jastan astyng ekensin, stakandy úmyt», «Úiqyng kelse, úiyqta, kelmese – úiyqtama», «Tamaqty kýnine neshe ret ishking kelse, sonsha ret ish, kelmese – ishpe», «Shikireygen sheneunikting ýlken-kishisi – bәribir», «Bastyghyna basqalardan erekshe jaghynghyng kelse, kýnde tanerteng tisin tazalap jýr», «Kimge bolsyn ótirik aitqyng kelse, tyndaghan ol da, aitqan ózing de ókinbeytin etip ait», «Úyaty joqqa: «Úyatyng qayda?» deudii ózi – úyat», «Qyzghanshaq ekensin, onda kimnen neni qalay, qashan qyzghanudy bil», «Para bermekshi bolsan, paydasyn boljap ber, al bireu saghan para bermek bolsa, qolyn qosa al!», «Meshkey toysa da, qorqau toymaydy»,  «Sanyrau bastyq bolsa, qolastyndaghylardy kereng etedi», «Ashqaraq bastyq bolsa, aldy-artyn, ainalasyn taltýste tonaydy», «Baqa bastyq bolsa, shalshyqty kóbeytedi», «Kózi oinaghannan qoryq, sózi sudyraghannan sesken», «Ayaghy salbyrap aspannan týskender de, jelkesi shodyrayyp jerden shyqqandar da bar», «Átesh joqta mekiyen shaqyrady, búlbúl joqta bódene sayraydy», «Kim bolsa da, basynda baryn bazarlaydy, joqty qaydan tabady?»... Uәi, Bareke, osymen toqtay qalayyn, keyigi hattaryma da sóz qalsyn. Al aman-esen bol! Bәibishene priyvet! Jauabyng keshikpesin.  Sening de japandaghy jalghyz  bajang – Toqan.

Ghabbas Qabyshúly

Abai.kz