Seysenbi, 29 Qazan 2024
Janalyqtar 3738 0 pikir 18 Qarasha, 2013 saghat 13:19

Onomastikalyq komissiya: Jer-su atauy – el atauy

Juyrda jana qúramdaghy oblystyq onomastikalyq komissiyanyng alghashqy otyrysy ótip, ony atalghan komissiyanyng tóraghasy, oblys әkimining orynbasary H.Núrghaliyeva jýrgizip otyrdy.

Oblystyq tilderdi damytu basqarmasy basshysynyng mindetin atqarushy G.Tóleughaliyeva bayandama jasap, Qazaqstan Respublikasynyng «Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine onomastika məseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» Zanynyng negizgi tústaryna toqtaldy. Atap aitqanda, aldaghy uaqytta jer-su ataularyna baylanysty məselelerde jergilikti halyqtyng ortaq úigharymy negizge alynatyny atap ótildi. Búl jónindegi materialdardy audan-qala əkimshilikteri əzirlegenimen, endigi jerde audan- qalalarda onomastikalyq komissiya bolmaytyn boldy.

Juyrda jana qúramdaghy oblystyq onomastikalyq komissiyanyng alghashqy otyrysy ótip, ony atalghan komissiyanyng tóraghasy, oblys әkimining orynbasary H.Núrghaliyeva jýrgizip otyrdy.

Oblystyq tilderdi damytu basqarmasy basshysynyng mindetin atqarushy G.Tóleughaliyeva bayandama jasap, Qazaqstan Respublikasynyng «Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine onomastika məseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» Zanynyng negizgi tústaryna toqtaldy. Atap aitqanda, aldaghy uaqytta jer-su ataularyna baylanysty məselelerde jergilikti halyqtyng ortaq úigharymy negizge alynatyny atap ótildi. Búl jónindegi materialdardy audan-qala əkimshilikteri əzirlegenimen, endigi jerde audan- qalalarda onomastikalyq komissiya bolmaytyn boldy.

Onomastikalyq komissiyanyng erejesinde onyng basty mindetteri: oblys aumaghyndaghy əkimshilik-aumaqtyq birlikterge, eldi mekenderding qúramdas bólikterine, əuejaylargha, porttargha, temirjol vokzaldaryna, avtostansalargha, fizikalyq-geografiyalyq jəne memleket menshigindegi basqa da nysandargha atau beru jəne olardy qayta atau, olardyng ataularynyng transkripsiyasyn naqtylau men ózgertu jəne memlekettik zandy túlghalargha jeke adamdardyng esimderin beru, sonday-aq oblystyng tarihiy-mədeny múrasynyng qúramdas bóligi retinde tarihy ataulardy qalpyna keltiru jəne saqtau boyynsha birynghay kózqarastardy qalyptastyru jóninde úsynystar əzirleu ekendigi atap kórsetilgen.

Otyrys barysynda komissiya mýsheleri tarapynan birqatar məndi úsynystar ortagha salyndy. Býgingi tanda jergilikti halyq arasynda atau beru məselesinde oryndy-orynsyz, onyng býkil Manghystau baytaghy kólemindegi ataq-abyroyynyng dengeyi-dərejesine qaramastan tek óz əkeleri, ata-babalaryna jýginu, ózara talas-tartys bar ekendigi tilge tiyek etildi. Tughan ólkemizdi kórkeytuge ər salada tabandy ter tókken aldynghy buynnyng asyl azamattary az emes, əriyne. Əytkenmen, búl rette býtindey qazaq ýshin, býtindey Manghystau ýshin, nemese qazirgining kózimen alyp qaraghanda tughan respublikamyz kóleminde, tipti odan da joghary dengeylerde keng tanymal bolghan túlghalardyng esimderin úlyqtau qajettigi əngime ózegine ainaldy. Aytalyq, Manghystaugha Adaydy alghash jersindirgen, eng qaterli sanalghan qazaq-qalmaq qyrghynynda Kishi jýzding bas qolbasshysy bolghan Shotan batyrgha, nemese Hiuamen jer ýshin bolghan dauly qaqtyghysta býkil ýrim-bútaghy jau qolynda ketse de, tughan jerding qarys sýiemin qas dúshpangha bermey, ólke topyraghyn basqandardan «Sýiinghara sybaghasy» dep el, jer mýddesi ýshin alym-salyq alyp otyrghan, jarty ghasyrday Manghystaudy kóldenenning súq kóz, suyq qaruynan qorghaghan Sýiinghara batyrgha, qaharmandyghy, qaysarlyghymen aimaqqa aty shyqqan Qalamqas əuliyege, keshegi fashistermen bolghan qandy qyrghynda bir ózi 150-den astam nemisti jaypap týsirgen Isatay Sýieubaevqa kim qarsy pikir aita almaq teginde? Tipti býgingining parasatty payy- mymen qaraghanda kýni keshe ghana dýniyeden ozghan, qazaq tarihy men jaghrafiyasyna janasha kózqaras pen sony lep əkelgen, adamzattyq auqymda óshpes iz qaldyrghan Serikbol Qondybaygha, adamzattyng danasy atanghan Əbish Kekilbaevqa, Aqmyshta tuyp, AQSh-ta jýlde alghan Əmin Túyaqovqa qanday ataq ta layyq emes pe?! Búghan qarsy uəj aitushylar bolsa, ónbes daudy qughan óresiz jan atanar edi.

Jer-su atauy – el atauy. Búghan barlyq halyq ta asa mən bergen. Manghystaugha jeti júrt kelip,jeti júrt ketse de, búl qazaqtyng jeri. Osynau úlanghayyr jerdi últ iygiligine ainaldyruda neshebir bahadýrler, handar men biyler, aqyndar men jyraular, nebir jaqsy-jaysandar qanday qajyr-qayrat júmsady desenizshi! Degenmen, ər nərsening óz orny, joly, reti bar. Mine, onomastikalyq komissiyanyng keleshektegi tyndyrar tolayym isi de tarih pen tanym, biliktilik biyiginen tabylyp, ərbir atau aishyghyn tapsa, halyq ta qúptau bildireri sózsiz. 

0 pikir