Júma, 20 Qyrkýiek 2024
Áriptesting әngimesi 1164 0 pikir 14 Mamyr, 2024 saghat 14:26

OA-daghy su tapshylyghy: Qyrghyzstan ne deydi?

Kollaj: Abai.kz

BÚÚ mәlimeti boyynsha, Ortalyq Aziya elderi jyl sayyn su tapshylyghynan jәne sudy tiyimsiz paydalanu әserinen 2 mlrd dollar paydadan qaghyluda, - dep jazady Mezgil.kz aqparattyq portaly

Búl turaly mәlimetti Qyrghyzstannyng Qauipsizdik kenesining hatshysy Marat Imanqúlov «Ortalyq Aziyadaghy su tapshylyghy: Su tapshylyghyn aimaqtyq jәne halyqaralyq dengeyde sheshu» atty konferensiya barysynda aitty. Konferensiya Bishkekte ótken bolatyn.

Dýniyejýzilik bankting mәlimetinshe, 2050 jyly aimaqtaghy halyq sany 90-100 mlngha jetedi. Qazirgi sәtte aimaqta 79 mln halyq bar. 2050 jylgha qaray su tapshylyghy demografiyanyng ósimine baylanysty 25-30%-gha artpaq. Al key sarapshylar sudy óndiriske qajet etu kórsetkishi 2030 jylgha deyin taghy 30%-gha artatynyn boljauda.

Su tapshylyghy Ortalyq Aziya elderindegi basty mәselege ainaluda. Búl memleket aralyq sayasatqa da әser etude. Aymaq memleketteri su mәselesin retteu ýshin ortaq komissiya qúrghan. 2023 jyldyng ystyq jazy Qazaqstan, Ózbekstan jәne Týrkimenstandaghy birqatar egistik alqaptardyn, bau-baqshanyng kýiip ketuine әkeldi. Qazaqstannyng ontýstik aimaghyndaghy diqandar Qyrghyzstannan keletin sudyng az mólsherde beriluine baylanysty zardap shekti. Alayda su Qyrghyzstannyng ózinde de defisittik kýige týsti.

Qyrghyzstannyng su salasyndaghy sarapshylary «Ortalyq Aziyadaghy su tapshylyghy: Su tapshylyghyn aimaqtyq jәne halyqaralyq dengeyde sheshu» atty konferensiyada sóz sóilep, songhy 10 jylda mamyr, mausym, shilde, tamyz ailarynda su tapshylyghy 50%-gha artqanyn aitty. Sarapshylar búl qúbylysty múzdyqtardyng jyldam eruimen týsindirude.

Sarapshylar Kenestik jýiening sayasaty qazirgi prosessterge de әser etip jatqanyn aituda. Konferensiyada sóz alghan sarapshylar, Kenestik jýie Qyrghyzstanda mal sharuashylyghyn damytudy oilap, su qoymalarynyng kólemin soghan sәikestendirip salghanyn aitty. Al egilgen dәndi-daqyldar mal azyghy ýshin paydalanylatyn. Egistik alqapqa qaraghanda mal sharuashylyghyna baghyttalghan ólke retinde Qyrghyzstangha Ortalyq Aziyadaghy ózge eldermen salystyrghanda kólemi eki ese az su qoymalary túrghyzyldy. Kórshiles eldermen osy sayasatqa baylanysty su alu/su beru kelisimderi jasaldy. Alayda songhy jyldary Qyrghyzstan egin salugha da beyimdelude jәne sudy kóbirek qoldanuda. Búl kelisimderdi qayta qaraugha mәjbýr etedi.

Qyrghyz sarapshylary su qoymalarynyng әbden tozyp, tozyghy jetkenin aituda. Alayda olardy modernizasiyalaugha el biyligining qazir mýmkindigi joq. Su arnalaryn janartu jәne modernizasiyalau ýshin kemi 700 mln dollar qajet.

Sarapshylar Qyrghyzstandaghy su mәselesi Qazaqstangha tikeley әser etetinin aituda. Qazaqstan biyligi Qyrghyzstandaghy birqatar su qoymasynyng modernizasiyasyna qarjy qúigha dayyn. Kelisim boyynsha Bishkek Qazaqstannyng ontýstik aimaqtaryna beriletin sudy azaytpauy qajet.

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2388