Jeksenbi, 8 Qyrkýiek 2024
Áne, kórding be? 4873 3 pikir 20 Mamyr, 2024 saghat 10:33

Resey baylary Qazaqstandaghy oiyn biznesine auyz saluda

Suret: azattyq-ruhy.kz

Key derekkózderding mәlimetterine arqa sýier bolsaq, Astana jaqtan oghashtau bir lobbistik әreketterdi bayqaugha bolady. Reseyding qaltaly hәm yqpaldy adamdary Qazaqstandaghy qúmar oiyn industriyasyn óz baqylauynda ústaudy kózdep, «Bәs tigu ortalyghy» (Sentr uchyota stavok) arqyly odan payyz alyp otyrudy kózdeytin siyaqty.

Búl iydeyanyng týp-tamyryna zannamalyq túrghyda balta shabylghan desek te, qybyr-jybyr әli basylar emes...

«Qazaqstan Respublikasyndaghy oiyn biznesi turaly» zangha engizilgen ózgertuler mәtinine esim-soyy belgisiz әldebireu «Bәs tigu ortalyghy» (Sentr uchyota stavok) turaly úsynysty engizbek bolghany esterinizde shyghar?.. Osylaysha lobbister jeke kompaniyagha býtin bir salany baqylaugha berip, әrbir bәs tigudi óz serverleri arqyly ótkizip, odan payda alyp otyrudy kózdegen.

Al deputattar búl mәseleni egjey-tegjeyli tekserip, sarap qylyp, jemqorlyq faktorlaryn elekten ótkizip, Qazaqstangha eshqanday «BTO» (SUS) kerek emes degen qorytyndygha kelgen. Qúzyrly organdargha onsyz da baqylau qúqyghy berilgen. Múnday baqylau qúqyghy Salyq organdarynda da bar. Búlargha qosa taghy bir baqylaushyny qosaqtaudyng qajeti qansha? Onyng ýstine múnday «prokladka-firmalar» - búl eski Qazaqstannyng enshisindegi jýie. Al preziydent Toqaev múnday «әke-kókeshildikke» jana Qazaqstanda oryn joq ekenin shegelep aitqan.

Sondyqtan, eshqanday «BTO» (SUCh) degenge oryn joq! Deputattar solay dep sheshti. Jәne múnysy qisyngha keledi de! Búl egjey-tegjeyli oilastyrylghan jәne eng manyzdysy - tәuelsiz sheshim!

Biz «Tәuelsiz sheshim» degendi nege aittyq? Sebebi, key derekkózderding mәlimetinshe, әlgi qúiysqangha qystyrylghan «BTO» (SUCh) degendi Qazaqstannyng tereng qaltaly «aghasymaqtary» emes, dәudey bolsa Reseyding oligarhtyq qúrylymdary óz mýddesine sheshkisi kelgen (lobbiylegen).

Reseydegi qúmar oiyn industriyasyn «BTO» (SUCh) arqyly ashsa alaqanynda, júmsa júdyryghynda ústap otyrghandar Qazaqstangha da auyz salmaqshy. Qazaqstangha «BTO» (SUCh) degen atpen enbek bolyp, ekilenip otyrghandar Reseyde - «ESUPIYS» dep atalady.

Sóitip, aqyrynda Mәjilis deputattary «Qazaqstan Respublikasyndaghy oiyn biznesi turaly» zang mәtininen «BTO» (SUCh) turaly barlyq sózdi alyp tastap, joq etti. Aqyrghy sheshim osy. Zang jobasy ekinshi oqylymgha «BTO» (SUCh) deytin «prokladka-firma» turaly sózdersiz jiberildi.

Dese de, is múnymen ayaqtalmay túr. Deputattar arqyly degenin ótkize almaghan Mәskeulikter endi Ýkimetti jaghalap jýr!

Jeke insayderlik aqparatqa jýginsek, «Qazaqstan Respublikasyndaghy oiyn biznesi turaly» zang mәtinine «BTO» (SUS) turaly engizudi súranyp, jandayshap bolyp jýrgen Reseyge esim-soyy belgili poltiytehnolog hәm qogham qayratkeri Qazaqstandaghy qúzyrly organ audiyensiyasynda, Ýkimet ýiinde esik qaghyp, toruyldap jýr.

Resey oligarhtarynyng mýddesi ýshin jandayshap bolyp, Qazaqstan Ýkimetining esigin toruyldap jýrgen Resey polittehnology qatardaghy keldim-kettim adam emes. Reseylik VTB bankine tiyesili «Sovremennye platyojnye resheniya» (SPR) AQ-na qatysy bar adam. Al «SPR» degeniniz – Qazaqstangha engizgeli otyrghan «BTO» (SUS) degenning Reseydegi analogy.

Dәl osy «SPR» degeniniz 2021 jyly Reseydegi «Mobilinaya karta» JShS KEÚ-dy satyp alyp, 2021 jyldyng qyrkýieginen bastap preziydent Putinning búiryghymen, Reseydegi bukmekerlik kenseler men bukmekerlik dýkenderden «stavkalar» audarymyn tirkeytin birynghay ortalyqqa ainalyp shygha kelgen.

Al 2021 jyldyng ayaghynda (kompaniya esebinshe) «SPR» degenning aksionerleri - «BF Pryamye Investisii» JShS (49%), ANO «Sentr progressa boksa» (41%) jәne Astana Ýkimetin toruyldap jýrgen kisi bolyp shygha kelgen.

Resey Qazaqstandaghy qúmar oiyn industriyasyna auyz salghysy kelip, kelissózge óte-móte múqtaj bolyp otyr. Sol ýshin de, óz delegasiyasyn Qazaqstannyng jogharghy lauazymdy kabiynetterine kezek-kezek joldauda.

Mysaly, mamyr aiynyng basynda Qarabalin degen soy-aty bar әldebireu Esilding sol jaghalauyndaghy kabiynetterterge kirip, «BTO» (SUS) turaly jana jobany tanystyryp shyqqan-mys. Qarabalin әli kýnge deyin qúzyrly organdardardyn, Salyq organdarynyng esigin qaghyp, joba tanystyrylymyn jasap jýruide ghajap emes.

Eskertu! Búl әreketterding barlyghy – Mәjilis «BTO» (SUS) turaly barlyq sózderdi zang mәtininen týbegeyli alyp tastaghan song da jalghasyp jatyr.

Ayta keteyik, Mәjilis deputattary zang jobasynan alyp tastaghan, kereksiz dep tapqan «BTO» (SUS) turaly alghashqy joba Reseydegi «ESUPIYS» jýiesining sózbe-sóz kóshirmesi ispetti, sol jýiening negizinde jazylyp shyqqan.

Sol 2021 jyly «SPR» aksionerlerining Reseyde degeni bolyp, Putin pәrmen berip, zang qabyldanyp ketken. Al Resey deputattarynan eshkim kelisim-rúqsat súramaghan. Atalghan jýie qazirge deyin sonda júmys jasap jatyr.

Al Resey oligarhtary Reseydegi ótkize alghan ailasyn Qazaqstanda ótkize almay, әlek boluda. Qazaqstan Reseyding «prokladka-firmasyn» óz naryghyna engizuge qarsy. Alghashqy joly búl әreketteri sәtsiz ayaqtaldy. Dese de, Mәskeulik dókeyler degenderinen qaytpay otyr. Ekinshi kezek әrekettenude. Jogharydaghy aitylghan aqparattargha kóz salsaq, búl jolghy lobbiylik kýshterding artynda da sol Reseyding oligarhtary men әkimshilik resurstary túrghany bayqalady. Jәne eng manyzdysy – jay ghana әkimshilik resurstary emes, Qazaqstannyng ýstinen jýrgizgisi keletin biylikteri túr!

IYә, dәl solay! Qazaqstan biyligine biylik jýrgizgisi keletin pighyldary. Bәlkim, bizding Qazaqstanda Resey oligarhtarynyng búl pighyldaryn bayqamaytyn da shyghar. Biraq, Mәskeu «Qazaqstandy óz qaltasynda» dep oilaytyny aidan anyq! Kezek-kezek adam jiberip, Ýkimetting esigin qaghuy – sol pighyldarynyng aiqyn kórinisi!

Resey lobbisteri deputattar arqyly yqpal etip kórdi. Bolmady. Endi Ýkimet jaqtaghy ózge esikter arqyly kirudi bayqap kóruge әrekettenude. Olar Astana ózderin týbi estiydi, bizding mýddemizge jyghylady dep senedi. Sebebi – Qazaqstan tәuelsizdigi olar ýshin konstitusiyalyq qana. Sayasy deklarsiya, iyә, biraq sayasy fakt emes.

Eger Resey oligarhtary óz degenderin týbi ótkizip, sol jaghalaudaghy ýlken shendiler men deputattardy degenine kóndiretin bolsa, múnda ýlken mәsele tuyndaydy. Ol – Qazaqstannyng әrbir oiynshysynan Reseydegi «SPR» sekildi әldebir firmalargha, Reseydegi oligarhtargha payda-payyz týsip otyratyny da emes.

Eger «BTO» (SUS) degenge sonday qúzyret beriletin bolsa – tek oiynqúmar Qazaqstan azamattarynyng ghana emes, sonday-aq, osy salagha tartylghan memorgandardyn, sonyng ishinde Salyq organdarynyn, sәikesinshe býkil Qazaqstan halqynyng sifrlik mәlimetteri Reseyding qolynda bolady degen sóz! Bizge búl kerek pe? Áste joq!

Reseyden at terletip kelgen «qúrmetti qonaqtardyn» búl kelisterine, olardyng Qazaqstandaghy mýddelesterining astyrtyn jýzdesulerine toqtau salatyn kez kelgen joq pa?

IYә, biz «odaqtas» shygharmyz. Strategiyalyq әriptes te bolarmyz. Kórshimiz jәne basqamyz. Biraq, biz Reseyding kenje inisi emespiz!

Abai.kz

3 pikir