Jeksenbi. «Mega». «Kinopark». Saghat 14:40. 6-zal.

Danqty akter Leonardo dy Kaprio shaqyryp edi. «Volk s Uoll-striyt». Mәngilik tilimizde әzirge kino kórsetilmeytindikten, atauyn sol qalpynda jazyp otyrmyz. Jarnamasy dýniyeni dýrildetip túr. Onyng ýstine rejisser – Skorseze.

Aldyn-ala...

...andatpasynan 16 jasqa tolghan kórermenge arnalghanyn angharghanbyz. Kәmeletke jetkenimizdi eskerip, júrttan qalghanday, júrtta qalghanday bolmay, jetip bardyq. Jana әlem tanimyz, talgham bayytamyz, óner turaly kókjiyegimizdi óristetimiz, ómir salty erkin elding endigine enemiz... degendeyin-degendeyin dәmedemiz.

Kórsetilimnen keyin...

Átten. Biraq. Áy, qap... sekildi ónkey ókinish ózekti órtedi. Ángime – ekrannyng arghy betindegi kóriniste emes, bergi betindegi kóriniste.

Jeksenbi. «Mega». «Kinopark». Saghat 14:40. 6-zal.

Danqty akter Leonardo dy Kaprio shaqyryp edi. «Volk s Uoll-striyt». Mәngilik tilimizde әzirge kino kórsetilmeytindikten, atauyn sol qalpynda jazyp otyrmyz. Jarnamasy dýniyeni dýrildetip túr. Onyng ýstine rejisser – Skorseze.

Aldyn-ala...

...andatpasynan 16 jasqa tolghan kórermenge arnalghanyn angharghanbyz. Kәmeletke jetkenimizdi eskerip, júrttan qalghanday, júrtta qalghanday bolmay, jetip bardyq. Jana әlem tanimyz, talgham bayytamyz, óner turaly kókjiyegimizdi óristetimiz, ómir salty erkin elding endigine enemiz... degendeyin-degendeyin dәmedemiz.

Kórsetilimnen keyin...

Átten. Biraq. Áy, qap... sekildi ónkey ókinish ózekti órtedi. Ángime – ekrannyng arghy betindegi kóriniste emes, bergi betindegi kóriniste.

Kino bastalmas búryn monitordan «18+» degen eskertu berildi. Ony kórip, zaldan shyghyp bara jatqan eshkim bayqalmady. Kózge shalynghany –besiktegi bópesin qolyna kóterip kirgen jas jigit qana. Esesine biz sanaghan jýz eludey kórermenning jartysy – kәmeletke tolghan-tolmaghany kýmәndi úl-qyzdar. Tapa-tal týste moralidyq azghyndyq shegindegi kinotuyndy Qazaq elining barlyq kinoparkinde ainalymda jýr. Ony tamashalaytyn auditoriyagha baqylau bolmaghany qatty qynjyltty. Kókeyde kóp súraq tuyndatty.

Birinshiden, bizge múnday jalang tósti, jat qylyqty kinolar kerek pe? Artyq emes dersiz. Olay bolsa, auditoriyany múqiyat qadaghalau qajet.

Ekinshiden, kez kelgen kinotuyndy el aumaghynda kórsetilu-kórsetilmeui jóninde sýzgiden óte me? Ótse, jón eken, baghyty «dúrys» eken.

Ýshinshiden, deputattarymyz teleekran shetine qay baghdarlama qay jastaghylargha arnap kórsetiletinin naqtylap, zang qabyldap berdi. Maqúldandy. Qoldanysta. Al ýidegi shaghyn teleekran emes, qoghamdyq orynda alyp monitordaghy «16+», «18+» degendey jazudy eskermey jýrsek, qaytpek kerek? Kim jauapty?

Tórtinshiden, biluimizshe, jynystyq qarym-qatynasty, esirtkini ashyqtan-ashyq nasihattaytyn kinofilimderdi jasóspirimderge úsynu anatomiyalyq, psihikalyq túrghydan әjeptәuir kelensizdikke úshyratady. Sonda deymiz-au, zal tola shyqylyqtap otyrghan әlgi shiykiókpelerding ata-anasy balasynyng 180 minut boyy qayda joghalyp ketkenin súrady ma?

Besinshiden, «aytyp otyrghanynnyng ayasy tar, kinoteatrdan qusan, internet bar emes pe?» deysiz ghoy. Onyng da túsauyn tabu kerek.

Altynshydan, búl kýnde ne kóp, oqushylar arasynda týrli súlulyq bayqauy kóp. Solardyng birin juyrda telearnadan bes jasar qyzymyzben birge kóre qalayyq. Sayystyng kezekti sharty boyynsha sahnada әbýiirinen basqa jeri jalanash 12-14 jas shamasyndaghy qarakózder biyley bastady. Kýimey kór! Sóitsem, beker eken. Áytpese ne mynau?!

U jútqyzar «Uoll-stritt».

Erbolat QAMEN

P. S. Atalghan ortalyqqa kireberiste 3-4-synyp oqityn eki súiyq shash kezikti. Ári ketse, 3-4-synyp! Ángimelerin qúlaghym shalyp, anyryp qalayyn:

«Ty znaeshi, Leyla tebe izmenyaet. Znaeshi, s kem?»...

Kinozaldan shygha beriste sol ekeuin de kórdim.

Jónelte berinder bóltirikterndi Uoll danghylyna qaray. Joly bolady!

P.S.

Kez-kelgen mәsele keshendi sheshimge zәru. Yaghni, búl da solay.

Saualnama

Anayylyqqa qalay tosqauyl qoyamyz?

Astana kinoteatrlarynda «Volk s Uoll-striyt» filimining elimizdegi premierasy jýrip jatyr.  Kisi qysylatyn kórinisteri kóp kinonyng resenziyasynda 16 jasqa tolmaghan balalardyn  kóruine tyiym salynghan.  Degenmen, elordanyng kinoparkterinde sheteldik kinony mektep oqushylary emin-erkin tamashalauda. Búghan qalay tosqauyl qoy  kerek?

Jibek MOLDAShBAEVA, dәriger-seksopatolog:

– Anayy filimder kәmeletke tolmaghan balalardyng aghzasynda jynystyq garmondardyng erte jetiluine jәne psihikalyq aurugha әkeledi. Jynystyq garmondar erlerde «androgender», әielderde «ekstrogender» dep atalady. Búl garmondar medisinalyq jolmen jetilip otyruy tiyis. Jalanash beyne, erotikalyq kadrlardy kórgen balada uaqytynan búryn jetilu prosesi jýredi. Nәtiyjesinde jasóspirim aiyqpas dertke úshyraydy. Yaghni, nekeden tys jýktilikke, qan arqyly taralatyn jynystyq aurulargha úrynady. Eng qaterli gonoreya, sifiliys, trihomonez, AIYV, VICh syndy auru týrlerin júqtyruy mýmkin. Resmy derekterge sýiensek, erotikalyq filimderding әserinen elimizde jylyna 200 myngha juyq qyz týsik tastaydy eken. Olardyng basym bóligi joghary synyp oqushylary, studentter. Al, bir ret týsik jasatqan qyz jiyrma payyzgha deyin jýkti bolu mýmkindiginen aiyrylady.

Limana QOYShIYEVA, psiholog maman:

– Bala әlemi óte nәzik, armanshyl bolyp keledi. Onyng ýstine mektep jasyndaghy oqushylar kez kelgen aqparatqa taldau jasap, ony sýzgiden ótkizbeydi. Juyrda ghana Batys Europa ghalymdary jasóspirimderge zertteu jýrgizgen bolatyn. Yaghni, mektep jasyndaghy oqushylardy jinap, olargha anayy filim kórsetken. Nәtiyjesinde, olardyng sanasy esirtki qabyldaghan adammen birdey ózgeriske úshyraytynyn anyqtady. Jetkinshekterding masang kýige týsip, kez kelgen nәrsege jenil qaraytynyn bildi. Jastardy ulaytyn, jaman jolgha sýireytin anayy filim degen baylamgha kelgen. Endi qalay kýresuding jolyn ózderi tappay dal boluda.

Osy rette aityp óteyin, bir kezdesude elordalyq toghyzynshy synyptyng qyzdarymen әngimelestim. Bәrining armany – kәris serialdarynda oinaytyn jigitter.  Qoldarynda – shashy jalbyraghan kәris úldardyng fotosy. Tipti, bireui  «Koreyagha izdep baryp, bәribir tauyp alamyn» degende tang qaldym. Mine, búl – filimning «jemisi».

Al, «Volk s Uoll-striyt» filimine kelsem, әriyne, eresekterge arnalghan tuyndy. Aqsha, jynystyq qatynas, esirtkige tәueldilik jii kórsetiledi. Búl rette әrbir ata-ana óz balasyn qatang qadaghalau kerek. Olardyng múnday filim kóruine aldymen ózderi tosqauyl bolghany abzal.

Venera BAYaDIYEVA, «Arsenal» oiyn-sauyq keshenining әkimshisi:

– Iya, ol filim bizde kórsetilip jatyr. Baghasy  1000-1200 tenge aralyghynda.  Al, studentterge 700 tengeden. Biraq, oqushylargha biylet satqan emespiz. Bizdin  kassada adamnyn  jasyna baylanysty súraqtar tuyndaghanda qosymsha qújattar talap etiledi. Degenmen, ýlkender satyp alyp, ózderi mektep jasyndaghy balalardy ertip kelui әbden mýmkin. Sondyqtan, aldaghy uaqytta  baqylaushygha jastardy qújat boyynsha kirgizuin eskertemiz.

Iliyas QOJABEKOV,  zanger:

– «Zdravstvuyte, ya – Djordan Belfort! Ya – alkogoliyk. A eshe ya narkoman. Babniyk» dep bastalatyn filimdi oqushylar qaydan týsinsin? Sóz joq, búl jerde qúqyq búzushylyq oryn alyp otyr. Múny kez kelgen adam sol mekemening basshysyna eskertip, qúqyq qorghau organdaryna habarlasuy kerek. Sebebi, múnday mәseleni beyjay qaldyrugha bolmaydy. Búl , eng aldymen, әlemdik kinoóndirisining talaptaryna da qayshy. Kinoindustriyasy damyghan memlekette adam qúqylarynyng qorghaluyna basa nazar audarylady. Ondaghy filimderding kórsetilimi barlyq standarttargha sәikes boluy manyzdy. Eger bizde qúqyq búzushylyq deregi anyqtalyp jatsa, elimizding kinoindustriyasynyng damuyna shek qong talaptary qarastyryluy әbden mýmkin. Mening aitarym, kinoteatrlarda arnauly qadaghalau toby bolghany jón. Búl filim 16 jastan bastap kóruge rúqsat etilgenimen, Reseyding ózinde 18 jasqa deyingilerge tyiym salynghan.

Asyltas QOJAHMETOVA, Bilim basqarmasynyng әdiskeri:

– Oqushylardyng demalys kýngi uaqytyna ata-ana jauapty. Mektep uaqytynan tys olardyng qayda baratynyn, qanday kino kóretinine baqylau jasay almaymyz. Biraq, óz tarapymyzdan múnday filimderdi kórmeuge, bos uaqyttaryn tiyimdi paydalanugha ýndeymiz. Týsindiru júmystaryn údayy jýrgizemiz.

P.S.

Búl mәsele jóninde Astana qalasynyng prokuraturasyna habarlasqan edik. Prokuratura ókili Bas prokuratura tapsyrmasymen nemese ishki búiryq boyynsha azamattardyng aryz-shaghymy negizinde tekseru jýrgize alatyndyqtaryn aitty. Yaghni, kez kelgen ata-ana osy mәselege qatysty prokurordyng atyna shaghym týsirse, mindette týrde tekseris jýrgiziledi. Kinoteatrlardy jauapkershilikke tartu, aiyppúl salu nemese qanday da bir shara qoldanu tek prokuratura ókilderining qúziretindegi sharua.

Saualdamany jýrgizgen: Gýlmira AYMAGhANBET

«Astana aqshamy» gazeti, №16 (3074), 11 aqpan  2014 jyl