جەتىستىرەر سەنى جالاڭ ءتوس «ۋولل-ستريت»!
جەكسەنبى. «مەگا». «كينوپارك». ساعات 14:40. 6-زال.
داڭقتى اكتەر لەوناردو دي كاپريو شاقىرىپ ەدى. «ۆولك س ۋولل-ستريت». ماڭگىلىك تىلىمىزدە ازىرگە كينو كورسەتىلمەيتىندىكتەن، اتاۋىن سول قالپىندا جازىپ وتىرمىز. جارناماسى دۇنيەنى دۇرىلدەتىپ تۇر. ونىڭ ۇستىنە رەجيسسەر – سكورسەزە.
الدىن-الا...
...اڭداتپاسىنان 16 جاسقا تولعان كورەرمەنگە ارنالعانىن اڭعارعانبىز. كامەلەتكە جەتكەنىمىزدى ەسكەرىپ، جۇرتتان قالعانداي، جۇرتتا قالعانداي بولماي، جەتىپ باردىق. جاڭا الەم تانيمىز، تالعام بايىتامىز، ونەر تۋرالى كوكجيەگىمىزدى ورىستەتىمىز، ءومىر سالتى ەركىن ەلدىڭ ەندىگىنە ەنەمىز... دەگەندەيىن-دەگەندەيىن دامەدەمىز.
كورسەتىلىمنەن كەيىن...
اتتەڭ. بىراق. ءاي، قاپ... سەكىلدى وڭكەي وكىنىش وزەكتى ورتەدى. اڭگىمە – ەكراننىڭ ارعى بەتىندەگى كورىنىستە ەمەس، بەرگى بەتىندەگى كورىنىستە.
جەكسەنبى. «مەگا». «كينوپارك». ساعات 14:40. 6-زال.
داڭقتى اكتەر لەوناردو دي كاپريو شاقىرىپ ەدى. «ۆولك س ۋولل-ستريت». ماڭگىلىك تىلىمىزدە ازىرگە كينو كورسەتىلمەيتىندىكتەن، اتاۋىن سول قالپىندا جازىپ وتىرمىز. جارناماسى دۇنيەنى دۇرىلدەتىپ تۇر. ونىڭ ۇستىنە رەجيسسەر – سكورسەزە.
الدىن-الا...
...اڭداتپاسىنان 16 جاسقا تولعان كورەرمەنگە ارنالعانىن اڭعارعانبىز. كامەلەتكە جەتكەنىمىزدى ەسكەرىپ، جۇرتتان قالعانداي، جۇرتتا قالعانداي بولماي، جەتىپ باردىق. جاڭا الەم تانيمىز، تالعام بايىتامىز، ونەر تۋرالى كوكجيەگىمىزدى ورىستەتىمىز، ءومىر سالتى ەركىن ەلدىڭ ەندىگىنە ەنەمىز... دەگەندەيىن-دەگەندەيىن دامەدەمىز.
كورسەتىلىمنەن كەيىن...
اتتەڭ. بىراق. ءاي، قاپ... سەكىلدى وڭكەي وكىنىش وزەكتى ورتەدى. اڭگىمە – ەكراننىڭ ارعى بەتىندەگى كورىنىستە ەمەس، بەرگى بەتىندەگى كورىنىستە.
كينو باستالماس بۇرىن مونيتوردان «18+» دەگەن ەسكەرتۋ بەرىلدى. ونى كورىپ، زالدان شىعىپ بارا جاتقان ەشكىم بايقالمادى. كوزگە شالىنعانى –بەسىكتەگى بوپەسىن قولىنا كوتەرىپ كىرگەن جاس جىگىت قانا. ەسەسىنە ءبىز ساناعان ءجۇز ەلۋدەي كورەرمەننىڭ جارتىسى – كامەلەتكە تولعان-تولماعانى كۇماندى ۇل-قىزدار. تاپا-تال تۇستە مورالدىق ازعىندىق شەگىندەگى كينوتۋىندى قازاق ەلىنىڭ بارلىق كينوپاركىندە اينالىمدا ءجۇر. ونى تاماشالايتىن اۋديتورياعا باقىلاۋ بولماعانى قاتتى قىنجىلتتى. كوكەيدە كوپ سۇراق تۋىنداتتى.
بىرىنشىدەن، بىزگە مۇنداي جالاڭ ءتوستى، جات قىلىقتى كينولار كەرەك پە؟ ارتىق ەمەس دەرسىز. ولاي بولسا، اۋديتوريانى مۇقيات قاداعالاۋ قاجەت.
ەكىنشىدەن، كەز كەلگەن كينوتۋىندى ەل اۋماعىندا كورسەتىلۋ-كورسەتىلمەۋى جونىندە سۇزگىدەن وتە مە؟ وتسە، ءجون ەكەن، باعىتى «دۇرىس» ەكەن.
ۇشىنشىدەن، دەپۋتاتتارىمىز تەلەەكران شەتىنە قاي باعدارلاما قاي جاستاعىلارعا ارناپ كورسەتىلەتىنىن ناقتىلاپ، زاڭ قابىلداپ بەردى. ماقۇلداندى. قولدانىستا. ال ۇيدەگى شاعىن تەلەەكران ەمەس، قوعامدىق ورىندا الىپ مونيتورداعى «16+»، «18+» دەگەندەي جازۋدى ەسكەرمەي جۇرسەك، قايتپەك كەرەك؟ كىم جاۋاپتى؟
تورتىنشىدەن، بىلۋىمىزشە، جىنىستىق قارىم-قاتىناستى، ەسىرتكىنى اشىقتان-اشىق ناسيحاتتايتىن كينوفيلمدەردى جاسوسپىرىمدەرگە ۇسىنۋ اناتوميالىق، پسيحيكالىق تۇرعىدان اجەپتاۋىر كەلەڭسىزدىككە ۇشىراتادى. سوندا دەيمىز-اۋ، زال تولا شىقىلىقتاپ وتىرعان الگى شيكىوكپەلەردىڭ اتا-اناسى بالاسىنىڭ 180 مينۋت بويى قايدا جوعالىپ كەتكەنىن سۇرادى ما؟
بەسىنشىدەن، «ايتىپ وتىرعانىڭنىڭ اياسى تار، كينوتەاتردان قۋساڭ، ينتەرنەت بار ەمەس پە؟» دەيسىز عوي. ونىڭ دا تۇساۋىن تابۋ كەرەك.
التىنشىدان، بۇل كۇندە نە كوپ، وقۋشىلار اراسىندا ءتۇرلى سۇلۋلىق بايقاۋى كوپ. سولاردىڭ ءبىرىن جۋىردا تەلەارنادان بەس جاسار قىزىمىزبەن بىرگە كورە قالايىق. سايىستىڭ كەزەكتى شارتى بويىنشا ساحنادا ابۇيىرىنەن باسقا جەرى جالاڭاش 12-14 جاس شاماسىنداعى قاراكوزدەر بيلەي باستادى. كۇيمەي كور! سويتسەم، بەكەر ەكەن. ايتپەسە نە مىناۋ؟!
ۋ جۇتقىزار «ۋولل-ستريتت».
ەربولات قامەن
P. S. اتالعان ورتالىققا كىرەبەرىستە 3-4-سىنىپ وقيتىن ەكى سۇيىق شاش كەزىكتى. ءارى كەتسە، 3-4-سىنىپ! اڭگىمەلەرىن قۇلاعىم شالىپ، اڭىرىپ قالايىن:
«تى زناەش، لەيلا تەبە يزمەنياەت. زناەش، س كەم؟»...
كينوزالدان شىعا بەرىستە سول ەكەۋىن دە كوردىم.
جونەلتە بەرىڭدەر بولتىرىكتەرڭدى ۋولل داڭعىلىنا قاراي. جولى بولادى!
P.S.
كەز-كەلگەن ماسەلە كەشەندى شەشىمگە ءزارۋ. ياعني، بۇل دا سولاي.
ساۋالناما
انايىلىققا قالاي توسقاۋىل قويامىز؟
استانا كينوتەاترلارىندا «ۆولك س ۋولل-ستريت» ءفيلمىنىڭ ەلىمىزدەگى پرەمەراسى ءجۇرىپ جاتىر. كىسى قىسىلاتىن كورىنىستەرى كوپ كينونىڭ رەتسەنزياسىندا 16 جاسقا تولماعان بالالاردىڭ كورۋىنە تىيىم سالىنعان. دەگەنمەن، ەلوردانىڭ كينوپاركتەرىندە شەتەلدىك كينونى مەكتەپ وقۋشىلارى ەمىن-ەركىن تاماشالاۋدا. بۇعان قالاي توسقاۋىل قويۋ كەرەك؟
جىبەك مولداشباەۆا، دارىگەر-سەكسوپاتولوگ:
– انايى فيلمدەر كامەلەتكە تولماعان بالالاردىڭ اعزاسىندا جىنىستىق گارمونداردىڭ ەرتە جەتىلۋىنە جانە پسيحيكالىق اۋرۋعا اكەلەدى. جىنىستىق گارموندار ەرلەردە «اندروگەندەر»، ايەلدەردە «ەكستروگەندەر» دەپ اتالادى. بۇل گارموندار مەديتسينالىق جولمەن جەتىلىپ وتىرۋى ءتيىس. جالاڭاش بەينە، ەروتيكالىق كادرلاردى كورگەن بالادا ۋاقىتىنان بۇرىن جەتىلۋ پروتسەسى جۇرەدى. ناتيجەسىندە ءجاسوسپىرىم ايىقپاس دەرتكە ۇشىرايدى. ياعني، نەكەدەن تىس جۇكتىلىككە، قان ارقىلى تارالاتىن جىنىستىق اۋرۋلارعا ۇرىنادى. ەڭ قاتەرلى گونورەيا، سيفيليس، تريحومونەز، ايۆ، ۆيچ سىندى اۋرۋ تۇرلەرىن جۇقتىرۋى مۇمكىن. رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، ەروتيكالىق فيلمدەردiڭ اسەرiنەن ەلىمىزدە جىلىنا 200 مىڭعا جۋىق قىز تۇسiك تاستايدى ەكەن. ولاردىڭ باسىم بولىگى جوعارى سىنىپ وقۋشىلارى، ستۋدەنتتەر. ال، ءبىر رەت تۇسىك جاساتقان قىز جيىرما پايىزعا دەيىن جۇكتi بولۋ مۇمكiندiگiنەن ايىرىلادى.
ليمانا قويشيەۆا، پسيحولوگ مامان:
– بالا الەمى وتە نازىك، ارمانشىل بولىپ كەلەدى. ونىڭ ۇستىنە مەكتەپ جاسىنداعى وقۋشىلار كەز كەلگەن اقپاراتقا تالداۋ جاساپ، ونى سۇزگىدەن وتكىزبەيدى. جۋىردا عانا باتىس ەۋروپا عالىمدارى جاسوسپىرىمدەرگە زەرتتەۋ جۇرگىزگەن بولاتىن. ياعني، مەكتەپ جاسىنداعى وقۋشىلاردى جيناپ، ولارعا انايى فيلم كورسەتكەن. ناتيجەسىندە، ولاردىڭ ساناسى ەسىرتكى قابىلداعان اداممەن بىردەي وزگەرىسكە ۇشىرايتىنىن انىقتادى. جەتكىنشەكتەردىڭ ماساڭ كۇيگە ءتۇسىپ، كەز كەلگەن نارسەگە جەڭىل قارايتىنىن ءبىلدى. جاستاردى ۋلايتىن، جامان جولعا سۇيرەيتىن انايى فيلم دەگەن بايلامعا كەلگەن. ەندى قالاي كۇرەسۋدىڭ جولىن وزدەرى تاپپاي دال بولۋدا.
وسى رەتتە ايتىپ وتەيىن، ءبىر كەزدەسۋدە ەلوردالىق توعىزىنشى سىنىپتىڭ قىزدارىمەن اڭگىمەلەستىم. ءبارىنىڭ ارمانى – كارىس سەريالدارىندا وينايتىن جىگىتتەر. قولدارىندا – شاشى جالبىراعان كارىس ۇلداردىڭ فوتوسى. ءتىپتى، بىرەۋى «كورەياعا ىزدەپ بارىپ، ءبارىبىر تاۋىپ الامىن» دەگەندە تاڭ قالدىم. مىنە، بۇل – ءفيلمنىڭ «جەمىسى».
ال، «ۆولك س ۋولل-ستريت» فيلمىنە كەلسەم، ارينە، ەرەسەكتەرگە ارنالعان تۋىندى. اقشا، جىنىستىق قاتىناس، ەسىرتكىگە تاۋەلدىلىك ءجيى كورسەتىلەدى. بۇل رەتتە ءاربىر اتا-انا ءوز بالاسىن قاتاڭ قاداعالاۋ كەرەك. ولاردىڭ مۇنداي فيلم كورۋىنە الدىمەن وزدەرى توسقاۋىل بولعانى ابزال.
ۆەنەرا باياديەۆا، «ارسەنال» ويىن-ساۋىق كەشەنىنىڭ اكىمشىسى:
– يا، ول فيلم بىزدە كورسەتىلىپ جاتىر. باعاسى 1000-1200 تەڭگە ارالىعىندا. ال، ستۋدەنتتەرگە 700 تەڭگەدەن. بىراق، وقۋشىلارعا بيلەت ساتقان ەمەسپىز. ءبىزدىڭ كاسسادا ادامنىڭ جاسىنا بايلانىستى سۇراقتار تۋىنداعاندا قوسىمشا قۇجاتتار تالاپ ەتىلەدى. دەگەنمەن، ۇلكەندەر ساتىپ الىپ، وزدەرى مەكتەپ جاسىنداعى بالالاردى ەرتىپ كەلۋى ابدەن مۇمكىن. سوندىقتان، الداعى ۋاقىتتا باقىلاۋشىعا جاستاردى قۇجات بويىنشا كىرگىزۋىن ەسكەرتەمىز.
ءىلياس قوجابەكوۆ، زاڭگەر:
– «زدراۆستۆۋيتە، يا – دجوردان بەلفورت! يا – الكوگوليك. ا ەششە يا ناركومان. بابنيك» دەپ باستالاتىن ءفيلمدى وقۋشىلار قايدان ءتۇسىنسىن؟ ءسوز جوق، بۇل جەردە قۇقىق بۇزۋشىلىق ورىن الىپ وتىر. مۇنى كەز كەلگەن ادام سول مەكەمەنىڭ باسشىسىنا ەسكەرتىپ، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا حابارلاسۋى كەرەك. سەبەبى، مۇنداي ماسەلەنى بەيجاي قالدىرۋعا بولمايدى. بۇل ، ەڭ الدىمەن، الەمدىك كينووندىرىسىنىڭ تالاپتارىنا دا قايشى. كينويندۋسترياسى دامىعان مەملەكەتتە ادام قۇقىلارىنىڭ قورعالۋىنا باسا نازار اۋدارىلادى. ونداعى فيلمدەردىڭ كورسەتىلىمى بارلىق ستاندارتتارعا سايكەس بولۋى ماڭىزدى. ەگەر بىزدە قۇقىق بۇزۋشىلىق دەرەگى انىقتالىپ جاتسا، ەلىمىزدىڭ كينويندۋسترياسىنىڭ دامۋىنا شەك قويۋ تالاپتارى قاراستىرىلۋى ابدەن مۇمكىن. مەنىڭ ايتارىم، كينوتەاترلاردا ارناۋلى قاداعالاۋ توبى بولعانى ءجون. بۇل فيلم 16 جاستان باستاپ كورۋگە رۇقسات ەتىلگەنىمەن، رەسەيدىڭ وزىندە 18 جاسقا دەيىنگىلەرگە تىيىم سالىنعان.
اسىلتاس قوجاحمەتوۆا، ءبىلىم باسقارماسىنىڭ ادىسكەرى:
– وقۋشىلاردىڭ دەمالىس كۇنگى ۋاقىتىنا اتا-انا جاۋاپتى. مەكتەپ ۋاقىتىنان تىس ولاردىڭ قايدا باراتىنىن، قانداي كينو كورەتىنىنە باقىلاۋ جاساي المايمىز. بىراق، ءوز تاراپىمىزدان مۇنداي فيلمدەردى كورمەۋگە، بوس ۋاقىتتارىن ءتيىمدى پايدالانۋعا ۇندەيمىز. ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن ۇدايى جۇرگىزەمىز.
P.S.
بۇل ماسەلە جونىندە استانا قالاسىنىڭ پروكۋراتۋراسىنا حابارلاسقان ەدىك. پروكۋراتۋرا وكىلى باس پروكۋراتۋرا تاپسىرماسىمەن نەمەسە ىشكى بۇيرىق بويىنشا ازاماتتاردىڭ ارىز-شاعىمى نەگىزىندە تەكسەرۋ جۇرگىزە الاتىندىقتارىن ايتتى. ياعني، كەز كەلگەن اتا-انا وسى ماسەلەگە قاتىستى پروكۋروردىڭ اتىنا شاعىم تۇسىرسە، مىندەتتە تۇردە تەكسەرىس جۇرگىزىلەدى. كينوتەاترلاردى جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ، ايىپپۇل سالۋ نەمەسە قانداي دا ءبىر شارا قولدانۋ تەك پروكۋراتۋرا وكىلدەرىنىڭ قۇزىرەتىندەگى شارۋا.
ساۋالدامانى جۇرگىزگەن: گۇلميرا ايماعانبەت
«استانا اقشامى» گازەتى، №16 (3074), 11 اقپان 2014 جىل
