Beysenbi, 3 Qazan 2024
Alasapyran 221 0 pikir 3 Qazan, 2024 saghat 16:24

Tayau Shyghysta jana iri soghys bastala ma?

Suret hromadske.ua saytynan alyndy.

Izrailiding Livangha shabuyly

30 qyrkýiekten 1 qazangha qaraghan týni Izrailiding qorghanys armiyasy  Livannyng ontýstiginde «Soltýstik jebe» atty qúrlyqtyq operasiyasyn bastady. Izrailidik әskerlerding shekaranyng birneshe bóliginde algha jyljyghany habarlandy. Keyinirek Izraili armiyasynyng tankteri Rmeysh eldi mekenine kirdi. AQSh Iran tarapynan zymyran shabuylynyng mýmkindigi turaly Izrailige eskertu jasady. Operasiya «Hezbolla» pozisiyalaryn jappay atqylaumen bastaldy. Beybit túrghyndargha aldyn ala evakuasiyalanu turaly eskertu jasaldy.

Iran qalay jauap qaytardy?

Iran seysenbi keshinde Izrailige jappay zymyran soqqysyn jasady. Tegeran múny «Hezbolla» jәne HAMAS toptarynyng jetekshilerining qazasyna jauap retinde jasaghanyn mәlimdedi. Iran Izrailige massalyq zymyran shabuylyn úiymdastyrdy. Izraili әskeri elge atylghan 180 zymyrannyng basym bóligin qúlatty. Biraq, zymyrandyq shabuyl nәtiyjesinde Iordan ózenining Batys jaghalauynda bir palestindik qaza tapty, Ortalyq Izrailide bir mektep ghimaraty zardap shekti, al Teli-Avivte meyramhanagha ziyan keltirildi.

Netaniyahu ne dedi?

«Iran býgin keshke ýlken qatelik jasady – jәne ol ýshin jauap beredi. Irandaghy rejim bizdi qorghaugha jәne jaularymyzdan kek alugha degen sheshimimizdi týsinbeydi, – dedi Netaniyahu óz ýndeuinde. – Biz ornatqan erejege sәikes әreket etemiz: kim bizge shabuyl jasasa, biz de oghan shabuyl jasaymyz». Mine, osylay, qazir Tayau Shyghysta jaghday órship túr.

Qazaqstan qanday sharalardyng aldyn aluda?

Qazaqstannyng syrtqy ister ministrliginde Iran men Izraili arasyndaghy qaqtyghys aimaghyndaghy qazaqstandyqtargha kómek kórsetu maqsatynda jedel shtab qúryldy, dep habarlady elding syrtqy ister ministrligining resmy ókili Aybek Smadiyarov.

«Syrtqy ister ministrliginde qazaqstandyqtargha qajetti kómekti úiymdastyru boyynsha barlyq júmysty jedel týrde ýilestiretin jedel shtab qúryldy. Qazaqstannyng Izrailidegi, Irandaghy jәne Livandaghy elshilikteri de osy elderding uәkiletti organdarymen túraqty baylanysta. Qazirgi uaqytqa deyin Qazaqstan azamattarynyng zardap shekkeni nemese qaza tapqany turaly aqparat týsken joq», - dedi Smadiyarov sәrsenbi kýngi brifingte.

Ol Qazaqstan azamattarynyng shetelde qúqyqtary men mýddelerin qorghau syrtqy ister ministrligining basty basymdyghy ekenin atap ótti.

«Biz otandastarymyzdyng qauipsizdigin qamtamasyz etu ýshin qoldan kelgenning bәrin jasap, kez kelgen jaghdayda qoldau kórsetemiz. Songhy birneshe aida Tayau Shyghystaghy jaghday shiyelenisip ketti. Osyghan baylanysty Qazaqstannyng Izrailidegi, Irandaghy jәne Livandaghy diplomattary kýsheytilgen rejimde júmys isteude. Búl elderde jýrgen Qazaqstan azamattarymen baylanys arnalary qúryldy. Olargha jaghdaydyng ózgeruine qaray tiyisti kenester berilip, túraqty baylanys saqtaluda. Birneshe ret elshilikter әskeriy-sayasy jaghdaydyng ushyghuyna baylanysty elden ketu qajettiligi turaly azamattarymyzgha habarlama jasady.

Konsuldyq esepte túrghan azamattardyng tizimi ýnemi janartylyp otyrady. Býgingi tanda Izrailide 120, Iranda – 102, Livanda – 139 Qazaqstan azamaty, sonyng ishinde diplomattar men olardyng otbasy mýsheleri konsuldyq esepte túr», - dep naqtylady spiyker.

Sonday-aq ol syrtqy ister ministrligi referendumnyng ortalyq komissiyasymen birlesip, әskeriy-sayasy jaghdaydyng qiyndauyna jәne Qazaqstan azamattarynyng qauipsizdigin qamtamasyz etu maqsatynda Izraili, Iran jәne Livanda referendum uchaskelerining qyzmetin uaqytsha toqtatu turaly sheshim qabyldanghanyn habarlady.

«Ministrlik uәkiletti organdarmen birlesip, repatriasiyalyq reysterdi úiymdastyru mýmkindigin qarastyrudy baqylauda ústap otyr. Ázirge Izrailiding halyqaralyq әuejayy shtattyq rejimde júmys isteude.

Al, Iranda 3 qazan tanyna deyin barlyq reyster toqtatyldy.

1 qazangha deyin Livandaghy 100-den astam sheteldik elshilikting eshqaysysy óz azamattaryn evakuasiyalaghan joq. Búl turaly Livan biyligi de eshqanday núsqau bergen joq. Sondyqtan bizding azamattardy evakuasiyalau mәselesi әli de erekshe baqylauyda túr. Biz otandastarymyzdy qiyn jaghdayda qaldyrmaymyz. Sheteldegi әrbir Qazaqstan azamatynyng qauipsizdigi – syrtqy sayasat vedomstvosynyng basty mindeti», - dep atap ótti Smadiyarov.

Barlyq azamattardyng konsuldyq esepke túrmaytyny sebepti Qazaqstan azamattarymen baylanys ornatu jәne tizimderdi jasau belgili bir uaqytty qajet etedi. Sondyqtan biz barlyq Qazaqstan azamattaryn barghan elderinde konsuldyq esepke túrugha shaqyramyz», - dedi syrtqy ister ministrligining resmy ókili.

Onyng aituynsha, syrtqy ister ministrliginde jәne Izraili, Iran men Livandaghy sheteldegi mekemelerde «jedel jeliler» ashylghan, olardyng mәlimetteri brifingten keyin birden syrtqy ister ministrligining jәne elshilikterding resmy resurstary men әleumettik jelilerinde jariyalanady.

«Qazaqstan Respublikasy syrtqy ister ministrligi Tayau Shyghysta shiyelenisting kýshengine baylanysty tereng alandaushylyq bildiredi. Biz barlyq qatysushy taraptardy beybit túrghyndardyng qúrban boluyna jol bermeu jәne aimaqtaghy jaghdaydyng odan әri ushyghuyna jol bermeu ýshin kýsh qoldanudan bas tartyp, ústamdylyq tanytugha shaqyramyz. Osyghan baylanysty BÚÚ jarghysy men halyqaralyq qúqyq qaghidalary negizinde kelispeushilikterdi tek sayasiy-diplomatiyalyq jolmen sheshu ýshin shúghyl sharalar qabyldau manyzdy ekenin atap ótemiz. Qazaqstan halyqaralyq qauymdastyqtyng jaghdaydy túraqtandyrugha jәne aimaqtyq qauipsizdikti qamtamasyz etuge baghyttalghan bastamalaryn qoldaytynyn rastaydy», - dedi Smadiyarov.

Qazaqstan polisiyasynyng sinagogalardy qorghauyna aluynyng sebebi nede?

Qazaqstanda polisiya patrulideu marshruttaryn sinagogalar men Izrailiding diplomatiyalyq nysandaryna jaqyndatqanyn anyqtady, ‑ dep habarlady KazTAG tilshisi.

«Elshilikter әrdayym (Iran men Izraili arasyndaghy qaqtyghysqa qaramastan – KazTAG) polisiyanyng qorghauynda bolady. Barlyq diny nysandar da úzaq uaqyttan beri IIM (ishki ister organdary) baqylauynda túr, patrulideu marshruttaryn osy nysandargha jaqyndattyq, qosymsha OÚO (operativti basqaru ortalyqtary – KazTAG) kameralary arqyly irgeles aumaqtyng beynemonitoringi jýrgiziledi», - dep sәrsenbi kýni KazTAG redaksiyasynyng súraghyna jauap bergende IIM aqparattyq sayasat departamentining basshysy Shynghys Álikeshev mәlimdedi.

Degenmen, búdan «Múnyng astarynda elimizde diny radikalizmning kýsheygenin bildiretin sebep‑saldar joq pa?» degen súraq tuyndaydy. Óitkeni, Qazaqstan dәl osynday «qútqaru operasiyasyn» Siriyagha diny soghysqa attanghan qazaqstandyqtargha jasaghany kýni keshe ghana bolatyn – esten shyqqan joq. Endeshe, Tayau Shyghystaghy diny astary bar shiyelenisting Qazaqstanda oryn almauynyng aldyn alu sharalaryn jýrgizu elimizding qauipsizdigi ýshin asa qajet dep bilemiz.

Abai.kz

0 pikir