6 qazanda elimizde AES salu mәselesi boyynsha referendum ótedi. Osy orayda biz atom salasynyng mamandaryna habarlasyp, elimizde salynatyn AES әleueti jayly bildik. «Yadrolyq fizika instituty» RMK bas injenerining orynbasary Ashat Bekbaev AES qúrylysy jayynda pikirimen bólisti.

Ashat Bekbaev, «Yadrolyq fizika instituty» RMK bas injenerining orynbasary:

 - Qazirgi tanda Qazaqstan kýndelikti paydalanatyn  elektr energiyasyn Resey men Qyrghyzstan elinen alugha mәjbýr bolyp otyr. Onyng quaty 2 gV deyin satyp alyp jatyrmyz. Eger biz AES óz elimizde salatyn bolsaq, biz kórshi memleketterden satyp almay, elimizdegi elektr tútynudyng biraz bóligin ózimiz jabatyn edik. AES salu arqyly energetikalyq tәuelsizdikke qol jetkize alamyz. Odan bólek, AES qúrylysyna 8 mynnan astam júmys kýshi júmyldyrylatyn bolady. Búl jana júmys kózderi, odan bólek mulitiplikativti effekt beredi. Stansiya salynatyn ónirde kishigirim biznester damidy.

Jana jol toraby men emhana, mektep, balabaqsha syndy әleumettik nysandar da birge salynady. Al AES salynghannan keyin  2 mynnan astam adam túraqty júmys isteytin bolady. Sonymen qatar infraqúrylymdar damidy. Eng bastysy elimizde túraqty elektr kózi bolady. Mysal kýn men jel elektr stansiyalaryn paydalanu 18 payyz bolsa, AES energiyasyn paydalanu 90 payyzdy qúraydy. Elimizding AES salugha geografiyalyq jaghdayyna kelsek, býginde Balqash jaghalauyndaghy Ýlken auyly tandalyp otyr.

Búl ólkede SSR kezinde sarapshylardyng aituynsha AES salynbaqshy bolghan eken. Ónir seysmikalyq әri geologiyalyq jaghynan qolayly dep tanylghan. Qazirding ózinde bizding memleket sol ónirdi tandap otyr. Odan bólek, ol ónir soltýstik pen ontýstikti qosatyn elektr jelilerining toraby sanalady. Býginde bizding memleketke 4 elding reaktory úsynylyp otyr. Ol Resey, Qytay, Ontýstik Koreya men Fransiya memleketteri. Búlardyng qauipsizdigi óte  joghary su reaktorlary. Búl memleketterding reaktorlary tehnologiyasy jaghynan aldynghy qatarda.

Mysal retinde Ontýstik Korea memeleketin alsaq bolady. Jer kólemi boyynsha ol memeleket shamamen Almaty oblysynday aumaqty alyp jatyr biraq memelekette 26 reaktor (AES) kәzirgi uaqytta taghy 2 reaktor (AES) salynu ýstinde. Búl energiya kózderi elding óner kәsibin damytugha ýlken ýles qosuda. Mysalgha elektronika jasau baghyttary, shiyki zat óndeu baghyttary, avto kólik shygharu boyynsha әlemde alghashqy qatarda túrghany elge mәlim. Osy óner kәsip oryndarynyng túraqty júmys istep túruyna túraqty energiya kózderi kepil boldy.

Abai.kz