Elimiz tәuelsizdik alghannan keyin qazaq biyligi búrynghyday Kremlige jaltandamay, qazaq mәdeniyetining ózindik ereksheligi bolyp tabylatyn: últtyq tilimizdi; halyqtyq dәstýrlerimizdi; materialdyq qúndylyqtarymyzdy; әdeby jәne muzykalyq shygharmashylyghymyzdy; ejelgi mәdeny jәne tarihy eskertkishterimizdi әlemdik dengeyde nasihattaudyng sara jolyna týsti.

ngNESO boyynsha qazaq elining nebir aituly mәdeny jahúttary әlem júrtshylyghy nazaryna úsynylyp, últymyzdyng mәdeniy-ruhany vizitkasyna ainalghany jasyryn emes.

Ózin tәuelsiz elmin dep sanaytyn, BÚÚ mýshe bolyp tabylatyn әr memleket eng basty oryngha óz túrghyndarynyng kýndelikti qarym-qatynas qúraly bolyp tabylatyn últtyq tilining mәrtebesin asyryp, tóbesine kóteredi. KSRO kezinde óz elinde sany 40 payyzdyq dengeyge deyin qúldyrap, últtyq azshylyqqa ainalghan qazaqtar endi qazir elimizding 70 payyz ónirde tek óz ana tilinde ghana sóilep, tól mәdeniyetimizding kósegesin kógertip keledi. Óitkeni, til degenimiz - әrbir halyqtyng jәne onyng mәdeniyetining basty erekshelikterining biri.

Qalghan 15 payyz ónirde memleket tilimiz búrynghy otarshyl elden múragha qalghan orys tilimen keyde ýstem, keyde bәseng kýy keshude. Tilge qatysty qazaq biyligining júmsaq sayasaty tituldy últqa qaraghanda basqa etnostar kóp túratyn ónirlerde úlaralyq janjalgha jol bergizbedi. Biz búny әlemdik dinder sammiyterinen, tolerantty tildik sayasatqa qúrylghan QHA júmysynan aiqyn kóremiz. Elimzdegi ózge sany basym diaspora ókilderine óz tilin órkendendetuine qatysty qazaq biyligi men últy tarapynan esh qarsylyq joq dep maqtana sóz ete alamyz. IYә, búl býgingi tandaghy qazaq biyligining әlemge ýlgi bolatyn sardabal sayasaty.

KSRO kezindegidey emes, qazaqtar ana tilin ómirding barlyq salasynda paydalanugha qúqyly. Elimizde qazaq tili - QR-daghy memlekettik til mәrtebesine iye. Qazaq qoghamynyng ereksheligi - kópúltty qúram desek te, elimizde tiline, nәsiline hәm din men diline qaramay eki ýlken etnikalyq topqa bólinip otyr. Yaghni, birinshi topqa qazaq, úighyr, tәjik jәne ózbekter jatatyn memlekettik tilde sóileytin qauym. Ekinshileri – óz ana tilim dep kórshiles RF memlekettik tilin tandaghan orys, ukraiyn, belarus, qazaq t.b. qúrylghan orys tildi qauym. Sol sebepti, elimizde әrbir etnostyng ana tilin paydalanugha qúqyghy bar. Mektepterde oqytu qazaq, orys, tәjik, ózbek, úighyr jәne aghylshyn tilderinde jýrgiziledi. Elimizdegi iri disapora bolyp tabylatyn orys, tәjik, ózbek, úighyrlargha óz ana tilderinde bilim alugha qazaq biyligi mol mýmkindik jasap otyrghan jayy bar.

Osy opayda, elimizde túratyn hәm óz taghdyryn qazaq jerimen baylanystyrghan otandastarymyz qazaqtardyng salt-dәstýrleri mәdeny qúndylyqtaryna týsinistikpen qaraugha tiyis. Búl qúndylyqtar san ghasyrlar aralyghynda payda bolyp, qaziogi qazaq últynyng ómir saltynda óz qoltanbalyq mórin mәngige basty.

Memleket tarapynan oryndy dәriptelip jýrgen bir qúndylyghymyz kóshpeli arhiytekturanyng jauhary bolyp onay bólshekteletin, tasymaldanatyn jәne jinalatyn kiyiz ýiimiz bolyp tayblady. Qazaq dalasynda kórnekti túlghalardy eske alatyn kóptegen keseneler saqtalghan. Olardy memleketimizdi kózining qarashyghynday saqtap keledi.

Abai.kz