AQSh preziydenti Donald Trampty ata-anasy 13 jasynda Niu-York әskery inistitutyna oqugha bergen eken. Tramp әskery oqu ornynda sportqa degen erekshe qyzghyndylyghymen kózge týsipti. Futbol da teuipti. Beysbol komandasynyng atamany dengeyine deyin kóterilipti. 1964 jyly inistitutty bitiretin jyly «kapitan» shenin alypty. Býginde onyng qarsylasyna ainalghan Niu-York tayms gazeti student Tramptyng jenisti sәtinen foto jariyalapty.

Kóptegen sayasy sarapshylar Tramptyng bir moyyndyghyn, Amerikany aldynghy oryngha qoyatyn, ózge elderge aibat shegetin ústanymyn әskery oqu ornynda alghan tәrbiyesimen baylanystyrady. Dese-degendey Tramp Aq ýige ekinshi ret kelgeli-beri eshkimdi ayap jatqan joq. Ózining irgesindegi kórshilerinen bastap, alys aghayyndaryna deyin kedendik salyq úrtoqpaghyn kóterip, kýshtep aitqanyna kóndiruge qam jasauda.

Ukraina preziydenti Zelenskiy bir súhbatynda: «Tramp myqtylardy ghana moyyndaydy, әlsizderdi kózge ilmeydi», - degen edi. Aytqany aiday keldi. Aqpannyng 28-i kýni Aq ýide bolghan janjaldan keyin, órkókirek Tramp Ukrainagha kәrin tókti. Áskery kómekti toqtatty. Ukrainany soghysta birden yryqsyz oryngha týsirdi. Qazirgi niyternet zamanynda búl jaghymsyz sheshimning saldarynan góri daqpyrty auyr boldy. Ukraina әskeri Sudja men Kurskidegi basymdyghynan aiyryldy.

Tramptyng әlsiz Zelenskiyge tize batyruy onymen ghana bitken joq. AQSh ókilderi Ukrainanyng búrynghy basshylary Poroshenko, Timoshenkomen kezdesu ótkizip, Zelenskiydi ketiru ýshin týrli-týsti tónkeris úiymdastyrudan ketary emes ekenin jetkizdi. Osynday Aq ýiden kelgen qatang qysymnyng saldarynan Zelenskiyding AQSh úsynghan uaqytsha soghys toqtatu kelisimine kelisuden basqa amaly qalmady.

Tramptyng «tize batyru» diplomatiyasy Zelenskiydi túqyrtuda óz rólin kórsetkenimen, endi synaqqa tap bolghaly túr. Putin onay shaghylatyn janghaq emes. Dopty qaghyp alghanymen, oinaugha asyqpaydy. Oiyn erejesin ózi bekitkisi keledi. Ony Tramp ta bilip otyr. Soghysty 30 kýn toqtatugha kelisim bermese, «saldary auyr bolady» dep qorazdanyp ta qoydy.

Negizi soghystyng 3 jylghy jaghdayyn qortyndylaghan sarapshylar AQSh pen Europada Putindi jenuge eki ret oray boldy deydi. Onyng biri - «Vagner» atamany Prigojin Mәskeuge joryq bastaghanda, Endi biri - byltyr tamyzda Ukraina sarbazdary Kurskige basyp kirgende. Eki rette de Aq ýy men Europa basshylary ekiýday bolyp, batyl baylamgha kele almaghan. Ishki býlikshi Prigojiyge bolsyn, Ukraina tarapqa bolsyn aqparattyq demeushilik jasap, jan-jaqtyly qoldau bildirgende Putin Kremlide býgingidey miyghynan kýlip otyrmas edi deydi.

Putin týlkibúlangha salyp kelisimnen bas tartsa Tramp ne istey aluy mýmkin? Ózi aitqanday qanday oiyn kartasy bar? Reseyding Europamen esep aiyrysyp otyrghan sanksiyagha ilinbegen sanauly bankterin SWIFT jýiesinen shygharuy mýmkin.

Odan bólek Orta Shyghystaghyday «orys kóktemin» úiymdastyruy mýmkin be?

AQSh memleket hatshysy Rubio bir súhbatynda Europalyq bir diplomattyng Zelenskiy men Europanyng soghystyng jalghasuyna mýddeli ekenin, oghan sebep soghys jalghasa berse Reseyding ekonomikasy bir jylgha ghana shydaytynnyn, Putinning qaytadan jalpy halyqtyq moblizasiya jariyalaugha mәjbýr bolatynyn, ol óz kezeginde ishki narazylyqqa úlasyp, týrli-týsti tónkeriske әkeletinin ózine syrghyp aitqanyn jariyalap edi.

Álsizge de, әldige de «tize batyru» diplomatiyasyn ústanghan Tramptan bәrin kýtuge bolady.

Abai.kz