Qoghamda qúqyq tәrtibi iydeologiyasyn damytu kerek!

Qúqyqtyq sauattylyq – zayyrly memlekettegi әrbir azamat ýshin kem bolsa bolmaytyn qajettilik. Meyli otbasylyq, meyli qoghamdyq, meyli ekonomikalyq qarym-qatynasta bolsyn onyng manyzy, róli óte zor.
Qúqyqtyq bilimning kemeldiligi jeke mýddesi ýshin de, qogham túraqtylyghy ýshin de sheshushi ong әseri bar.
Qúqyqtyq sauattylyq – zang bilimderi men ereje-tәrtipterdi tolyq bilu eng aldymen azamattarda qúqyqtyq kózqaras pen qúqyqtyq sana qalyptastyrady. Sol arqyly jeke túlgha zang ýstem orynda túratyn zayyrly qoghamda qay salada bolsyn, qoghamdyq talapgha say erkin әrekettenetin bolady. Qoghamnyng zandy syilaytyn, zang ayasynda is qylatyn, ózining zandyq mýddesin qorghay alatyn sanaly azamatyna ainalady.
Zandyq bilimder negizinde dúrys qúqyqtyq kózqaras qalyptastyrghandyqtan, ózining subiektivti is әreketin tejey alatyn bolady. Zang ayasynda qimyl alyp baratyn bolady. Zandyq bilimderdi jetik bilu endi bir jaqtan zannyng qatang normalaryn eske salyp, kózsiz әreketterge barudyng aldyn alady.
Sondyqtan qúqyqtyq sauattylyq qazirgi órkeniyetti qoghamda jasap otyrghan әrbir azamattyng jetuge tiyisti azamattyq, sanalylyq kórsetkishi. Zannyng ómirshendigi onyng is jýzinde qoldanyluyna baylanysty bolsa, al onyng qoldanyluy azamattardyng tikeley qúyqtyq sauattylyghyna baylanysty.
Sol sebepti qúqyqtyq sauattylyq jeke túlghanyng mәdeniyettiligining ghana alghy sharty emes, qoghamnyng zandyq kelbetining de kemeldiligining qajetti sharty. Qúqytyq sauattylyqtyng manyzdylyghy da sonda. Búl jauapkershilikti әrbir azamat tereng sezinui, is jýzinde jýzege asyruy tiyis.
Osy rette biz sala mamany, zang ghylymdarynyng doktory, professor Almaz Eshanov myrzadan pikir súraghan edik...

Suret: Spiykerding jeke alibomynan alyndy.
Almaz Eshanov:
– Qoghamda qúqyq tәrtibi iydeologiyasyn ilgeriletuding 2025 – 2030 jyldargha arnalghan tújyrymdamasy Qazaqstanda qúqyqtyq tәrtipting joghary dengeyin ornatugha, adam men azamattyng qúqyqtary men bostandyqtaryn saqtaugha, qúqyqtyq bilim berudi jaqsartugha jәne qúqyqtyq nigilizmdi tenestiruge, sonday-aq zansyz minez-qúlyqtyng әrtýrli kórinisterine túraqty tózbeushilikti qalyptastyrugha baghyttalghan.
Búl Tújyrymdama Memleket basshysynyng pikirinshe, «Qúqyqtyq tәrtip» qaghidatyn jýzege asyrugha baghyttalghan qoghamnyng iydeyalyq-sayasy baghdaryna ainaluy tiyis. Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti Qasym-Jomart Toqaev sóilegen sózinde: «Ádiletti Qazaqstan – zandylyq pen tәrtip ornaghan el». Búl – qogham men memleket basty nazar audaruy tiyis el damuynyng býgingi basty vektory. Árbir azamattyng zang men sot aldyndaghy tendigi turaly konstitusiyalyq prinsiypi saqtalmaghan jerde әdiletti memleket qúru mýmkin emes. Zang men әdildikting ózara baylanysy zandylyqty saqtau әdilettilikting negizi bolyp tabyluyna baylanysty jәne de, tek әdiletti qoghamda ghana zang tendik pen tәrtipting kepili bola alady. Qúqyqtyq memlekettegi әdilettilik zanmen retteletin barlyq qoghamdyq qatynastardyng ózindik ortaq belgisine ainalady. Zandardy tiyimdi jýzege asyru ýshin azamattardyng qúqyqtyq mәdeniyet dengeyining manyzy zor.
Sondyqtan da, qarastyrylyp jatqan Tújyrymdama ayasynda azamattardy qúqyqtyq tәrbiyeleu men olardyng qúqyqtyq tәrbiyesine ýlken mәn berilmek, búl memlekettin, ýkimettik emes úiymdardyn, oqu oryndarynyn, búqaralyq aqparat qúraldarynyng jәne azamattardyng ózderining birlesken kýsh-jigerin talap etedi. Osylaysha, Qazaqstan Respublikasy azamattarynyng joghary qúqyqtyq sanasy bizding elimizding aumaghynda Zang ýstemdigi men Tәrtipti qamtamasyz etuding senimdi irgetasy bolady.
Abai.kz