Ortalyq Aziya elderinde su tapshylyghy artuda. Búl turaly BÚÚ-nyng arnayy bayandamalary da, saraptamalary da kórsetude. Búl turaly Mezgil.kz aqparattyq portaly jazdy. 

Aymaq sarapshylary jaghdaydyng jyl sayyn kýrdelene týsetinin aityp, dereu arada manyzdy sheshimderdi qabyldaugha shaqyruda. Su tapshylyghynyng artuy aimaq halqynyng jyldam ósuimen, ekonomikanyng kóteriluimen, múzdyqtardyng eruimen jәne auyl sharuashylyq salasyna qajetti suaru jýiesining eskiruimen tyghyz baylanysty. Mamandar mәseleni ong retteu ýshin auyl sharuashylyghyndaghy suaru jýiesine týbegeyli reforma jasau kerektigin aitty. Alayda ol ýshin qyruar qarajat qajet.  

Ortalyq Aziyadaghy su mәselesin songhy jyldary Qyrghyzstan biyligi qyzu talqylauda. 2024 jyldyng jeltoqsanynda Qyrghyzstannyng Jogharghy Kenesi Su kodeksine engiziletin týzetuler men tolyqtyrulardy talqylady. Talqy barysynda deputat Shynghys Aydarbekov su sayasatyn jýzege asyru ýshin jeke vedomstvo qúrugha shaqyrdy.

«Qazaqstanda su resurstaryn retteuge arnalghan jeke vedomstvo bar. Ortalyq Aziyada taza sudyng qaynar kózi Qyrghyzstan men Tәjikstanda ornalasqan. Búryn energetika negizgi basymdyqtyng biri edi jәne ol sәtte bizde Energetika jәne su resurstary ministrligi boldy. Al qazir su rusurstary auyl sharuashylyghymen birlese qarastyrylyp otyr. Mening oiymsha biz su resurstaryna jeke ministrlik qúruymyz qajet. Su búl óte qúndy resurs. Eger bizde jeke vedomstvo bolmasa, onda su resurstaryn talqylau ekinshi planda qala bermek», - dedi deputat Shynghys Aydarbekov.

Qazaqstan biyligi su sayasatyn iske asyru ýshin jana ministrlik qúrghan bolatyn. Ol Qazaqstan Respublikasy Su resurstary jәne irrigasiya Ministrligi dep atalady. Ministrlik ayasynda Qazaqstan Respublikasy Su resurstary jәne irrigasiya ministrligining Su sharuashylyghy komiyteti, Qazaqstan Respublikasy Su resurstary jәne irrigasiya ministrligining Su resurstaryn retteu, qorghau jәne paydalanu komiyteti syndy manyzdy vedomstvolar júmys isteydi.

Jeltoqsan aiynda ótken Jogharghy Kenesting jiynynda deputat Álisher Erbaev, Súltanbay Ayjigitov pen Shynghys Aydarbekov sudy bólisude birqatar mәsele eskerilmegenin aitty.

«Biz sudy bólisu sәtinde ózimizding qajettiligimizdi eskerip, kórshilerimizge sodan artylghanyn beruge tiyispiz. Kenestik kezende sudy bólu sayasaty ortalyqtanghan jýiemen iske asty. Mysaly su Ózbekstangha maqta ósiru ýshin jiberildi de, qarymtasyna biz gaz ben elektr energiyasyn aldyq. Qazir onday jýie joq. Sol ýshin de Su kodeksine jana normalar engizip, ózimizding su resursymyzdy biz derbes qoldanyp, qalghanyn halyqaralyq kelisim ayasynda bólip beretinimiz kórsetilui qajet», - deydi deputat Ayjigitov.

Deputat Shynghys Aydarbekov sudy qoldanu sәtinde halyq sanynyng artyp kele jatqanyn tilge tiyek etip, eng aldymen sudy halyqqa jetkizip, artylghanyn kelisim ayasynda kórshiles elderge beru kerektigin aitty.

Qyrghyzstan deputattary aragha birneshe ay salyp, su mәselesin qayta kóterude. Qyrghyzstandyq deputat Álisher Erbaev Auyl sharuashylyghy ministrligine ýndeu jasap, su resurstaryna qatysty sayasatty qayta qaraugha shaqyrdy. Ol 2025 jyldan bastap Ámudariya jәne Syrdariya ózenderinde sudy bólisu boyynsha ýlken mәsele tuyndaytynyn aituda. Búl turaly ol Tazabek.kg saytyna bergen pikirinde aitqan.

«Aughanstan óz aumaghynda 100 shaqyrymgha sozylatyn kanal saldy. Al sudyng 30-40 payyzy sol kanaldyng qúmyna sinip ketedi. Bizding janymyzdaghy Qazaqstan, Ózbekstan, Týrkimenstan ispettes kórshilerimiz renishin bildire bastaydy, óitkeni olargha sudyng 40 payyzy jetpey qalady. Ýlken mәsele bastalady», - deydi Erbaev.

Aughanstandaghy biylikti «Taliban» úiymy basyp alghannan keyin, Kabul óz aumaghynda Kósh-Tepa kanalyn saludy bastady. Kanaldyng úzyndyghy 285 shaqyrymdy qúraydy jәne Ámudariya suynyng 30 payyzdan astamy kanalgha jinalmaq. Tәlibter kórshiles eldermen kelisim jýrgizbey kanaldyng qúrylysyn iske asyruda. Sarapshylar kanaldyng qúrylysy ayaqtalghan sәtte Ortalyq Aziya elderindegi su tapshylyghy artyp, Aughanstan men OA elderi arasynda qaqtyghys boluy mýmkin dep boljam jasauda.

2024 jyly Qyrghyzstan biyligi Ystyq kóldi saqtap qalu ýshin, kórshiles elderge su berudi azaytuy mýmkin ekenin aitqan bolatyn.

Sarapshylar Ortalyq Aziya elderi ýshin su basty mәselege ainalyp kele jatqanyn jazuda. Su tapshylyghy bolashaqta qaruly qaqtyghysqa sebepker boluy mýmkin deydi key mamandar.

Abai.kz