Sarapshy: Nazira Erkebaeva —  dәriger-nevropatolog, Coral Club kompaniyasynyng wellness-mamany 

Býginde adamdar dúrys tamaqtanu qaghidattaryna kóbirek mәn bere bastaghan kezde jii qoyylatyn súraqtardyng biri: qazaq ashanasy «dúrys tamaqtanu» úghymymen ýilesedi me?   Sebebi dәstýrli taghamdar kóbine tym mayly, auyr jәne kaloriyasy joghary bolyp kórinedi.   Alayda búl — tek bizding kóretinimizding bir bóligi ghana.   Nazira Erkebaevanyng aituynsha, taghamdy tek baghalap qoi jetkiliksiz, ony mәdeni, fiziologiyalyq jәne nutrisiologiyalyq túrghydan týsinu manyzdy. 

Qazaq ashanasy — jau ma, әlde resurs pa?

Nutrisiologiya túrghysynan alghanda, dәstýrli qazaq taghamdary — mýlde ziyan emes.   Et, airan, dәndi daqyldar, qymyz — búl qúnarlylyghy joghary ónimder, olardy dúrys qoldanghan jaghdayda densaulyqtyng senimdi serigine ainaldyrugha bolady.   Mәsele taghamnyng ózinde emes, ony qanday mólsherde, qanshalyqty jii dayyndalatyny men onyng әdisinde jatyr. 

Mysaly, beshbarmaqty da beyimdeuge bolady — qamyr mólsherin azaytyp, et pen kókónisti kóbeytu arqyly.   Al qazy — eger ony mólshermen tútynsa jәne sapaly shiykizat tandalsa, aquyz ben maylardyng qúndy kózi bolyp qala beredi. 

Qazirgi zertteuler dәstýrli tamaqtanu elementterin saqtau — eger ol fizikalyq belsendilikpen qatar jýrip, qazirgi ómir saltyna beyimdelse — metabolizmge aghymdy әser etetinin kórsetedi. 

Qazaq dastarqanynyng kýshi men әlsiz tústary nede?

Artyq bolghanda:

• Aquyz, temir, qanyqqan maylar (әsirese etke negizdelgen rasionda);
• Fermenttelgen susyndar týrindegi probiotikter - airan, shúbat, qymyz;
• Tútas dәndi  energiya kózderi (ún, botqa, bauyrsaqtar).
  
  Jetispegende:

• Kókónister, jasunyqtar, omega-3, D dәrumeni, yod
  Rasiondy tengerimdeu ýshin әdettegi taghamdargha kókónis, mausymdyq kókónister, balyq jәne paydaly maylar bar ónimderdi qosu jetkilikti. Sondyqtan Coral Club Coral-Mine ónimin auyz sudyng miyneraldyq qúramyn jaqsartu ýshin paydalanudy úsynady — әsirese suy qatty әri mikroelementterge kedey aimaqtarda.

Bauyrsaqtar jәne SÓS - ýilespeydi ma?

Kóbine búl — tehnologiya mәselesi ghana. Mysaly:

• Bauyrsaq qamyryn tútas dәndi únnan әne ashytqysyz dayyndau 
• quyrdaqty kókónistermen jәne duhovkada dayyndau
• Mantyny tútas dәndi únnan , ishine kókónister men kók shópterdi, mysaly, jusay,  qosyp, maysyz etpen jasau.
  
  «Tamyrdan bas tartu emes, reseptterdi beyimdeu manyzdy. «Búl dәstýrdi jon emes, ony damytu», — dep atap kórsetedi sarapshy. 

Al kóshpendiler she?

Qyzyghy sol — kóshpendi halyqtardyng tamaqtanu tәrtibi tarihy túrghyda qazirgi wellness-praktikalargha óte úqsas:

• As qabyldaudyng arasyndaghy úzaq intervaldar,
• mausym boyynsha tamaqtanu,
• qarapayym tabighy ónimderdi tútynu.
  
  Búl intuitivti tamaqtanu jәne intervaldy ashyghu konsepsiyalarymen  ýndesedi.

Nutrisolog qanday kenes beredi:

• Aptasyna 2–3 dәstýrli tagham — jetkilikti. Qalghan uaqytta - balyq, kókónis, búrshaq tәrizdiler.
• Ayran jәne qymyz - gazdy susyndardan jaqsy. Búl — tek sergitu emes, búl ishek mikroflorasyna degen qamqorlyq.
• Oghan fermenttelgen ónimder men omega-3 kózin qosynyz).
• Qozghalys — ata-babamyzdaghyday, ómir saltynyng bóligine ainaluy kerek.

Qorytyndy:

Qazaqsha SÓS - búl mýmkin.
 Eng bastysy — dәstýrden soqyr týrde bas tartu emes, ony qayta týsinu: ruhyn saqtau, formasyn beyimdeu.  Qazaq ashanasy tek dәmdi әri toyymdy ghana emes, sonymen qatar paydaly da bola alady — eger oghan sanaly kózqaras, mәdeniyetke qúrmet jәne azdaghan nutrisiologiya qossanyz.

Abai.kz