16-17 mausym kýnderi Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyng shaqyruymen Qazaqstangha Qytay Halyq Respublikasynyng Tóraghasy Sy Szinipin keledi.

Sapar barysynda joghary dengeydegi ekijaqty kezdesuler ótkizu josparlanyp otyr. Sonday-aq eki el arasyndaghy jan-jaqty strategiyalyq seriktestikti odan әri nyghaytu mәseleleri talqylanady.

17 mausymda Astanada aimaqtaghy memleketter basshylarynyng qatysuymen ekinshi «Ortalyq Aziya – Qytay» sammiyti ótedi.

Osyghan oray, biz qogham qayratkeri Omarәli Ádilbekúlynan atalghan sapardyng mәn-maghynysa jóninde pikir súradyq.

SAMMITTING ASTANADA ÓTUINING MANYZY ZOR!

Omarәli Ádilbekúly:

– Búl sapardyng Qazaqstan ýshin sayasattaghy  manyzy qanday bolmaq?

– Álem qazir tynysh emes. Izraili men Palestina soghysy ayaqtalghanymen, zardaby әli joyylghan joq. Keshegi bir shekpennen shyqqan tuystar orys pen ukrain kelissóz ýsteline otyrghanymen, soghystyng ayaqtalar týri kórinbeydi. Izraili men Iran jaghalasa ketuge jaqyn. Ýndistan men Pәkistan bir sharpysyp baryp toqtady. Osynday kezde búl sammitting Astanada ótuining manyzy zor dep bilemiz. Birinshiden, búl – elimizdegi damu men túraqtylyqtyng arqasy. Ekinshiden, Batys pen Shyghysty, Ontýstik pen Soltýstikti jalghap túrghan jan sany 80 millionnan asatyn, jalpy ishki ónimi 450 milliardqa jaqyndaytyn Orta Aziya elderining birlese, yqpaldasa otyryp әlemdik geosayasatta yqpaldy oiynshygha ainala bastaghanynyng belgisi. Búl formatty alghash bizding elimiz úsynghan bolatyn.

– Qazaqstan men Qytay arasyndaghy strategiyalyq seriktestik qanday baghyttarda terendeui mýmkin?

– Jyl basynda elimizding preziydenti el damuynyng bes basym baghytyn belgiledi. Olar:

Sifrlandyru jәne jasandy intellekt;

Kólik jәne tranziyt;

Energetika;

Agro jәne óner kәsiptik keshen;

Adamy kapital. Qazirding ózinde eki el arasyndaghy qarym- qatynas jogharydaghy tórt baghyt boyynsha damyp keledi. Endi tipti de kemeldene týsedi dep bilemiz.

– Búl sapar ayasynda Qazaqstan ýshin qanday ekonomikalyq mýmkindikter ashylady dep kýtiledi?  

– Elimizde qazba baylyqtardy iygerumen qatar, mәnerlep óndeu ónerkәsibine basymdyq berilude. Biyl jyl sonyna deyin Qytay jәne Ontýstik Koreya mashinalarynan elimizde 150 myng danasy qúrastyrylyp shyghady dep jatyr. Osy baghyttaghy kelisimder pysyqtala týsui mýmkin. Elimiz kólik óndiru jәne transport salasynda Orta Aziya boyynsha ýlken mýmkindikke ie bolady.

– Ortalyq Aziya – Qytay» sammiytining aimaqtyq sayasattaghy orny qanday? Búl format bizge ne beredi?

– Búl format jalghyz Qytay ghana emes, әlemdegi jetekshi eldermen birlesip ótkizgenine birneshe jyl boldy. Qazaqstan aldyna ónirlik derjavagha ainalu maqsatyn qoydy, әri sol baghytta shiraq qimyldap keledi. Myna bas qosu da sonyng aighaghy. Qazirding ózinde Evraziyalyq kedendik odaqtyng elimizding bergen paydasy men ziyanyn ashyq sarapqa  sala bastady. Búl da tegin bolmasa kerek.

Dayyndaghandar: Aygerim Quanyshbekqyzy, Qymbat Jarmahanbet

Abai.kz